ΤΗΣ ΡΑΝΙΑΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ*
Λόγω της μνημονιακής πολιτικής που έβαλε τη χώρα σε τροχιά εκτεταμένης ύφεσης, στην αγορά εργασίας αντιμετωπίζουμε δύο βασικά προβλήματα. Αφ' ενός απορρύθμιση εργασιακών σχέσεων και χαμηλούς μισθούς για τη μεγάλη πλειοψηφία, και αφ' ετέρου ένα ασφυκτικό επίπεδο ανεργίας στο 27% που αντιστοιχεί γύρω στο 1,3 εκατ. ανέργους.
Πέρα από την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και τις καταστρεπτικές συνέπειες σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο (φτώχεια, μετανάστευση, απελπισία, αυτοκτονίες, κοινωνικός αποκλεισμός, απαξίωση γνωσιακού επιπέδου, κ.ά.), η μείωση ζήτησης από νοικοκυριά με χαμηλόμισθους και ανέργους αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομία και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε λουκέτα μικροεπιχειρήσεων που με τη σειρά τους οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα ανεργίας.
Το ότι η κατακρήμνιση του κόστους εργασίας θα κάνει την Ελλάδα κατά πολύ ανταγωνιστικοτέρη και θα προσελκύσει εγχώριους και ξένους επενδυτές που θα δημιουργήσουν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις είναι εμφανές πλέον ότι είναι μια ιδεολογική θέση που στηρίζεται σε ιδεοληψίες. Η Τράπεζα της Ελλάδος, σε ειδική μελέτη του 2010, είχε επίσης προβλέψει ότι δεν προκύπτουν σημαντικά οφέλη από την απομείωση των μισθών στην άνοδο των εξαγωγών της χώρας, και επιβεβαιώθηκε.
Τα τρία μέτρα που ανήγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ, α) άμεση επαναφορά του κατώτατου μισθού, β) πρόγραμμα 300.000 12μηνων θέσεων εργασίας και γ) διεύρυνση του αριθμού των δικαιούχων του επιδόματος ανεργίας καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί ταυτόχρονα, είναι σχέδιο «ανατρεπτικό». Ανατρέπει με λίγα λόγια τη μνημονιακή εμμονή ως μοναδική σωτήρια λύση και αντιπροτείνει με πολύ καθαρό τρόπο ότι όσο η απασχόληση, η εγχώρια αγοραστική δύναμη και τα εισοδήματα της μεγάλης πλειοψηφίας στην Ελλάδα βρίσκονται σε καθίζηση, η έξοδος από την κρίση και η αναμόχλευση της οικονομίας δεν είναι εφικτή.
Οι προτάσεις που κατέθεσε πρόσφατα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τη ΔΕΘ για την καταπολέμηση της ανεργίας έχουν δύο χαρακτηριστικά: Πρώτον, είναι απόλυτα συνδεδεμένες με τη γενικότερη στρατηγική που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση. Δεύτερον, η κοστολόγηση των προτάσεων για την ανάκτηση εργασίας έχει τεκμηριωθεί. Προτείνει δηλαδή μια ιδιαίτερα στοχευμένη αντι-υφεσιακή πολιτική που έχει αναπτυξιακό πρόσημο και χαρακτήρα συμβατό με την ιδέα της καταπολέμησης της ανεργίας και της ενεργούς συμμετοχής της λαϊκής βάσης στην έξοδο από την κρίση.
Δεν υπάρχει φυσικά αμφιβολία ότι όλα τα κόμματα επιθυμούν τη ραγδαία μείωση της ανεργίας. Το καίριο ερώτημα είναι το αν η συγκυβέρνηση έχει σχέδιο. Οι πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού πριν από τις ευρωεκλογές περί ανάπτυξης, που θα φέρει 770.000 θέσεις εργασίας μέχρι το 2020, είναι ένα άκρως σουρεαλιστικό ευχολόγιο, που φυσικά τα ΜΜΕ και τα τηλεπαράθυρα δεν αμφισβήτησαν!
Μάλιστα, προηγουμένως, στις 29 Ιανουαρίου, είχε χαρακτηρίσει την ανεργία "ύπουλο εχθρό" και εξήγγειλε μέτρα για 440.000 θέσεις εργασίας με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, χωρίς επεξεργασμένες προτάσεις, όπως έχω διευκρινίσει αναλυτικά σε άρθρο μου στην "Καθημερινή" (9.2.2014). Τόνιζε δε τότε ο πρωθυπουργός ότι «δεν τάζουμε πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε, λέμε όχι στον λαϊκισμό και τα παχιά λόγια». Τώρα που ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ανήγγειλε ένα κοστολογημένο και πληθυσμιακά στοχευμένο πρόγραμμα για 300.000 θέσεις κατηγορείται για λαϊκισμό!
Η συγκεκριμένη πρόταση ανάκτησης απασχόλησης 300.000 θέσεων εργασίας συμβάλλει στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για επανεκκίνηση της οικονομίας διότι:
* Εκτός των 300.000 άμεσων θέσεων εργασίας, δημιουργεί επιπλέον περίπου 120.000 έμμεσες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα ως αποτέλεσμα των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων της καταναλωτικής ζήτησης και των ενδιάμεσων εισροών, οι οποίες, με τη σειρά τους, δημιουργούν περαιτέρω ζήτηση για μεγαλύτερη παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών.
* Αυξάνει το ΑΕΠ κατά 10 δισ. και τα φορολογικά έσοδα κατά 3,4 δισ. ευρώ μέσω των ασφαλιστικών εισφορών, ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος.
Κατά συνέπεια το καθαρό κόστος είναι πολύ χαμηλότερο του συνολικού κόστους, και αντιστοιχεί περίπου στα 2,3 δισεκατομμύρια που ισοδυναμεί με το 1,2-1,3 % του ΑΕΠ.
Αναρωτιέται λοιπόν κανείς πού είναι η έκρηξη των δημοσίων δαπανών και γιατί είναι η πρόταση παράλογη η λαϊκιστική.
Σημειώνουμε ότι, αντιμετωπίζοντας οικονομικά προβλήματα που δεν πλησίαζαν φυσικά τα επίπεδα ανεργίας που βιώνει η ελληνική οικονομία, πολλές χώρες, για την αντιμετώπιση της πρόσφατης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, επένδυσαν σε εξίσου στοχευμένα προγράμματα απασχόλησης που ήταν πολύ μεγαλύτερου εύρους: στη Γερμανία και Βραζιλία απορρόφησαν το 4% του ΑΕΠ, στις ΗΠΑ 5% και στη Κίνα 13%.
Τα οφέλη της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφή και αναδείχτηκαν με προσεκτική κοστολόγηση και ανάλυση στοιχείων. Πέρα από την εμφανή αναγκαιότητα του προγράμματος, αυτή η πρόταση προσφέρει ένα διαπραγματευτικό εργαλείο. Μια αναδιαπραγμάτευση του χρέους, που εστιάζεται είτε σε μορατόριουμ πληρωμών είτε σε μείωση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας, σίγουρα ενισχύεται όταν ακολουθείται από μια συγκεκριμένη ισόποση πρόταση καταπολέμησης της ανεργίας προς χρηματοδότηση. Πέραν αυτού η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Απασχόλησης που θα λειτουργεί σαν αυτόματος μακροοικονομικός σταθεροποιητής είναι μια ουσιαστική πρόταση για μια Πανευρωπαϊκή Αλληλέγγυα αντιμετώπιση της κρίσης και της ανεργίας για τη χώρα μας αλλά και για όλη την Ευρώπη.
* Η Ράνια Αντωνοπούλου είναι Οικονομικός σύμβουλος Μακροοικονομίας ΟΗΕ, Τμήμα Ισότητας των Φύλων
