Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Νέα πράξη για ένα νέο κόσμο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Νέα πράξη για ένα νέο κόσμο

Όλοι βιώνουμε την κρίση της χώρας. Η καθημερινότητά μας πλέον σφραγίζεται από αυτήν. Γύρω απ' την κρίση περιστρέφεται η πολιτική μας ζωή. Υπονομεύονται οι κοινωνικές λειτουργίες. Γίνεται αδιέξοδη η καθημερινότητά μας.

Δεν θα περιγράψω τις πικρές εμπειρίες που όλοι δοκιμάζουμε Τα όνειρα των νέων που ξεφτίζουν. Την αγωνία των γονιών για το σήμερα και το αύριο των παιδιών τους. Τα αδιέξοδα όσων έζησαν μια ζωή με αξιοπρέπεια και τώρα την χάνουν: Είχαν μια δουλειά που χάθηκε. Ένα μαγαζί που έκλεισε. Μια σύνταξη που ευτελίστηκε.

Αυτά είναι πια κοινός τόπος για τη μεγάλη πλειοψηφία των συμπολιτών μας. Το γιατί όμως αυτής της κρίσης πολλοί δεν το έχουμε απαντήσει. Τι πήγε στραβά. Πώς γεννήθηκε αυτή η κρίση. Ποιος είναι ο χαρακτήρας της. Σε ποιο μονοπάτι οδεύουμε. Τελικά, "τι να κάνουμε";

Έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλά γι' αυτήν την κρίση. Μόνο που συνήθως μιλάμε και γράφουμε όχι για την ουσία της, αλλά κυρίως για επιμέρους θέματα της συγκυρίας. Τους "ανίκανους" πολιτικούς. Τη Μέρκελ που θέλει να κυριαρχήσει. Το "κεφάλαιο" που θέλει να κερδοσκοπήσει. Τους φασίστες που σήκωσαν κεφάλι. Ακόμα και για την -όχι παράλογη- ελπίδα, πως κάποτε, ίσως σύντομα, η Αριστερά και το λαϊκό κίνημα που τη στηρίζει θα πάρουν την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας. Θα αντισταθούμε. Και με αυτά θα υπερβούμε την κρίση.

Ωστόσο, αναρωτιέμαι γιατί προγραμματίζονται διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και οι δρόμοι δεν γεμίζουν. Γιατί οι ηγέτες βγάζουν "πύρινους λόγους" και τους ακούμε ή έστω τους διαβάζουμε με προσοχή, αλλά ώς εκεί. Οι ριζοσπάστες οικονομολόγοι αναλύουν την οικονομική διάσταση της κρίσης και τους ακούμε βουβοί. Ίσως γιατί δεν υπάρχουν "έτοιμες" απαντήσεις. Δεν γράφω για να ασκήσω κριτική. Άλλωστε, έχω μετάσχει στο "παιχνίδι" και με τους δυό ρόλους. Και εκείνου που ρωτά, αλλά και αυτού που επιχειρεί να απαντήσει.

*

Αυτές οι εμπειρίες με έχουν πείσει πως όσοι αισθανόμαστε την ανάγκη να κατανοήσουμε πράγματι τα προβλήματα και τον χαρακτήρα της κρίσης, θα πρέπει να βαδίσουμε πέρα από τα φαινόμενα. Αυτή η κρίση δεν είναι απλώς ένα "επεισόδιο" της συγκυρίας που θα υπερβαθεί, όπως έχει συμβεί επανειλημμένα με συγκυριακού χαρακτήρα φαινόμενα κρίσης. Είναι κρίση δομική του συστήματος, που δεν θα κατανοήσουμε, αν δεν νιώσουμε στο βάθος τού είναι μας τι αλλάζει σήμερα στον σύγχρονο καπιταλισμό.

Οι συμπολίτες μας, όμως, στη μεγάλη πλειοψηφία τους νιώθουν αυτήν τη δομική κρίση ως ανατροπή της προσωπικής τους ζωής. Και εκεί σταματούν. Είναι οργισμένοι, διότι ανατρέπεται η ζωή τους. Η ζωή τους, όπως τους την είχε ορίσει και περιχαρακώσει το κυρίαρχο σύστημα. Και δεν είναι έτοιμοι να σκεφτούν, να νιώσουν, να δράσουν πέρα από αυτήν την αδρανή οργή.

Για να δεις σε μεγαλύτερο βάθος τα πράγματα και να αποφασίσεις να δράσεις, πρέπει να γνωρίζεις -ή τουλάχιστον να επιχειρείς να κατανοήσεις- το πεδίο της παρέμβασής σου. Τον δρόμο που ακολουθείς. Τους στόχους που είναι ανάγκη και μπορείς να θέσεις. Και ένα βήμα πιο πέρα, τα όνειρα που νιώθεις ανάγκη να ονειρευτείς.

Ο περιορισμένος χώρος της "Αυγής" δεν μου επιτρέπει μακρές αναλύσεις. Ήδη αισθάνομαι πως έχω υπερβεί τα όρια. Νιώθω όμως την ανάγκη, έστω υπό τη μορφή τίτλων και βραχύτατων σχολίων, να μεταφέρω τη συζήτηση σε ένα πιο ανοιχτό πεδίο από αυτό της οικονομικής συγκυρίας στην Ελλάδα. Με την ελπίδα πως κάποτε αυτή η συζήτηση θα γίνει με άλλους όρους.

*

Όλα μας δείχνουν, πως η κρίση δεν είναι συγκυριακή. Είναι δομική. . Είναι ασφαλώς κρίση οικονομική, αλλά και κοινωνική, θεσμική, πολιτική. Κρίση του πολιτισμού μας.

Πολλά σημάδια επιτρέπουν την υπόθεση πως ο καπιταλισμός κλείνει τον κύκλο του. Έχει ήδη υπερβεί τα ιστορικά του όρια. Χωρίς όμως να αναδεικνύεται στα μάτια του μέσου πολίτη, έστω ως όραμα που εμπνέει, αυτός ο "άλλος κόσμος", που θα μπορούσε να ακολουθήσει.

Ο καπιταλισμός υπήρξε το κοινωνικό πλαίσιο της "βιομηχανικής επανάστασης". Αλλά ήδη βρισκόμαστε στη μετάβαση προς τη μεταβιομηχανική κοινωνία. Το τεχνολογικό άλμα προς τον αυτοματισμό, την πληροφορική, την κυβερνητική, ανοίγει εξ αντικειμένου νέους ορίζοντες για την οικονομία, την κοινωνία, τη σκέψη.

Βρισκόμαστε στην αφετηρία μιας βαθιάς πολιτισμικής αλλαγής και τα νοητικά εργαλεία που διαθέτουμε για να κατανοήσουμε τη νέα ιστορική πραγματικότητα, να την βιώσουμε, να επιχειρήσουμε τις αναγκαίες μεγάλες αλλαγές, είναι ως επί το πλείστον "χθεσινά" εργαλεία, μιας προηγούμενης φάσης της ανθρώπινης πορείας.

Οι καθιερωμένες κοινωνικές, πολιτικές, πνευματικές δυνάμεις του κυρίαρχου -ακόμη- συστήματος του σύγχρονου καπιταλισμού, επιμένουν σε μια διαχείριση με τα ιστορικά καθιερωμένα εργαλεία τους. Επιμένουν στην παραδοσιακή διαχείριση ενός κόσμου, που εξ αντικειμένου αλλάζει εκ θεμελίων. Και αποτυγχάνουν, προκαλώντας το χάος της σύγχρονης δομικής κρίσης.

*

Οι κοινωνικές, πολιτικές και πνευματικές δυνάμεις που συνδέονται ιστορικά με την Αριστερά έχουν σήμερα μια μεγάλης σημασίας ιστορική δυνατότητα. Το "όπλο" της μαρξιστικής διαλεκτικής. Και, αντίστοιχα, τη δυναμική της κοινωνικής δράσης, του άλλου ήθους, της ικανότητας να σκέφτεσαι, να πράττεις, να σχεδιάζεις -έστω με ατέλειες- το αύριο.

Αυτή η ιστορική φυσιογνωμία και ο ρόλος της Αριστεράς, την καθιστούν και σήμερα, σ' αυτήν την ιστορική μετάβαση προς το αύριο της ανθρωπότητας, δυνάμει πρωταγωνιστή της Ιστορίας.

Με μια προϋπόθεση: Πως και η Αριστερά θα μεταλλαχθεί. Θα γίνει πράγματι η Αριστερά του 21ου αιώνα. Θα επαναπροσδιορισθεί στις νέες ιστορικές συνθήκες κοινωνικής θεμελίωσης. Θα αναπλάσει την κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική της δράση. Θα συλλάβει την ιστορική σημασία της επανασυγκρότησης της πολιτικής και θεωρητικής της σκέψης. Θα επιχειρήσει απαντήσεις στα προβλήματα του σήμερα, που είναι η αφετηρία της νέας εποχής. Θα γίνει πράγματι "επαναστατική", με το ιστορικό βάθος αυτού του όρου. Θα αγωνιστεί να αλλάξει τον κόσμο· με την πράξη, τους όρους, τη σκέψη, τα οράματα του 21ου αιώνα.

Η Αριστερά του 21ου αιώνα ακόμα σημαίνει: Να αλλάξει, για να μείνει συνεπής στη διαλεκτική ουσία της φιλοσοφίας της. Να τολμήσει τα βήματα της Ιστορίας της. Να κατανοήσει και να αποβάλει τα ιστορικά της λάθη. Να παραμείνει συνεπής στον ιστορικό της εαυτό, αποτολμώντας το αναγκαίο άλμα προς έναν νέο πολιτισμό. Τον νέο κόσμο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL