Αγαπητή Ευγενία,
Η εκλογή ευρωβουλευτίνας από το κόμμα Φεμινιστική Πρωτοβουλία της Σουηδίας έκανε εντύπωση και αναζωπύρωσε τις παλιότερες συζητήσεις στους κύκλους των φεμινιστριών για δημιουργία φεμινιστικού κόμματος.
Θυμάμαι που είχα βρεθεί στη Μόσχα στη δεκαετία του '90 και είχα πάει να συναντήσω τις βουλευτίνες του κόμματος Γυναίκες της Ρωσίας. Είχαν εκλεγεί το 1993 με ποσοστό 8%. Είχα, λοιπόν, εντολή από το εδώ κίνημα να μάθω λεπτομέρειες και πήγα με μια λίστα ερωτήσεων. Η συνάντηση έγινε στη Δούμα. Ήταν πολύωρη, γευμάτισα με εκπροσώπους τους, έλαβα απαντήσεις, αλλά γύρισα με μεγάλο σκεπτικισμό. Πράγματι, το πρόγραμμά τους ήταν πολύ καλό, συγκεντρωμένο γύρω από την κοινωνική πολιτική. Παιδικοί σταθμοί, νοσοκομεία, πρόνοια για τους/τις ηλικιωμένους-ες. Μάλιστα, την εποχή εκείνη, όπου φυσούσε άγριος άνεμος νεοφιλελευθερισμού το κόμμα έκανε τη διαφορά. Φαντάσου, το 45% του πληθυσμού ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας. Όμως μου είπαν ότι διέθεταν ελάχιστα οικονομικά μέσα για μια αχανή χώρα, όπου το αεροπλάνο ήταν το απαραίτητο μέσο μεταφοράς και δεν υπήρχαν οργανώσεις στην περιφέρεια. Ήταν δηλαδή ένα κόμμα - σύλλογος. Σιγά-σιγά το κόμμα έφθινε, σήμερα δεν υπάρχει. Βέβαια, αξίζει να θυμηθούμε ότι η πολιτική σκηνή της Ρωσίας ήταν τότε κινούμενη άμμος. Κόμματα ιδρύονταν και εξαφανίζονταν μέχρι να φτάσουμε σήμερα στα τέσσερα.
Πρέπει να υπογραμμίσω ότι από την κουβέντα δεν προέκυψαν καθαρές φεμινιστικές θέσεις, θέματα που αποτελούν τη σημαία για τις φεμινίστριες, όπως η έμφυλη βία και η αναδιανομή των θέσεων εξουσίας. Η έμφαση δινόταν στο κράτος πρόνοιας. Κύλησε από τότε χρόνος πολύς, παραδείγματα αρκετά δεν είχαμε, αλλά κάθε φορά που στριμώχνονται οι γυναίκες σκέφτονται και αυτόν τον δρόμο: Άντε να κάνουμε κάτι μόνες μας. Ίσως κιόλας ως μέσο πίεσης και... συνετισμού της ανδροκρατίας.
Πρέπει να πω ότι τώρα δεν έχω τον αλλοτινό ενθουσιασμό. Γιατί, τι θα είναι αυτό το κόμμα; Θεματική οργάνωση; Ένα κόμμα πρέπει να έχει θέσεις για όλα, από τον παιδικό σταθμό μέχρι την εξωτερική πολιτική. Και να απευθύνεται στο σύνολο της κοινωνίας. Σε γυναίκες και άνδρες. Μιλάμε για σχέσεις ισότητας ανάμεσα στα φύλα, για ένα άλλο πρότυπο εξουσίας, μιλάμε για ισομοίρασμα. Άλλωστε, χωρίς τους άνδρες δεν μπορούμε να έχουμε συνολική κοινωνική πρόοδο.
Κι όμως, υπάρχει η στενή αντίληψη ότι οι άνδρες δεν χρειάζονται στο νέο σχέδιο. Ήρθε η ώρα των γυναικών. Δεν μου αρέσει καθόλου αυτή η καθαρότητα. Ο αρχειοφεμινισμός καταντάει σεχταρισμός. Και ο σεχταρισμός ποτέ δεν ωφέλησε, γιατί δεν συνδέθηκε και δεν ζυμώθηκε με το ευρύτερο κοινωνικό σώμα. Είπαμε, μιλάμε για μείξη αξιών των δύο φύλων. Δεν θέλουμε επιβολή και σχέσεις εξάρτησης, αλλά ισότητας.
Άλλο θέμα είναι όταν είναι επικεφαλής του κλασικού κόμματος γυναίκα και δη φεμινίστρια. Το είδος αυτό βρίσκεται σε ανεπάρκεια. Πράγματι, κόμματα που να έχουν επικεφαλής γυναίκες είναι λίγα. Και συχνά αυτές είναι κόρες ή σύζυγοι πολιτικών αρχηγών, με σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο πίσω τους. Και ούτε βέβαια όλες στις ανώτατες θέσεις διαφέρουν από τη συνήθη διαχείριση της ανδροκρατικής εξουσίας. Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι μια εναλλακτική πολιτική. Μέσα στον φεμινισμό, ως θεωρία και πρακτική, υπάρχουν πολλά εναλλακτικά στοιχεία. Η άρνηση της βίας λόγω φύλου και της γενικής βίας, η πρόταξη του διαλόγου και του συμβιβασμού, η απέχθεια στον πόλεμο είναι μεταξύ αυτών.
