Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.0°C25.2°C
3 BF 51%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.8°C25.4°C
2 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C21.6°C
4 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
0 BF 33%
Ανθισμένες μανόλιες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ανθισμένες μανόλιες

Τέταρτη φορά στη Νέα Υόρκη, κι όμως πρώτη φορά τη βλέπω ανοιξιάτικη. Κι είναι μια αποκάλυψη. Μέσα σε αυτή την πολεοδομική σκακιέρα με τους ουρανοξύστες από μπετόν, σίδερο και γυαλί, βρήκαν τον τρόπο οι μανόλιες και οι ψευδοκερασιές να ανθίσουν και να επιβάλουν την παρουσία τους. Κι είναι ένα χάρμα οφθαλμών, μια νότα ευαισθησίας και ανθρωπιάς σε μια πόλη που ανθρώπινη δεν μπορείς να την πεις, να βλέπεις τον κόσμο να βγαίνει να λιαστεί στις μικρές ή τις μεγάλες πλατείες του Μανχάταν και να φωτογραφίζει τις μανόλιες, το κατ' εξοχήν αμερικάνικο αυτό δένδρο που ζει τις μέρες της δόξας του λίγες μόνο μέρες κάθε χρόνο, κάθε Απρίλη.

Με τους συνήθεις υπόπτους -τη Μικέλα Χαρτουλάρη, τον Σταύρο Μελέα, τον Γιάννη Μαυρογένη και τον Δημήτρη Κορδελά- βρεθήκαμε στη Νέα Υόρκη για τρία νέα επεισόδια των τηλεοπτικών «Κεραίων»: τρεις συγγραφείς εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους, οι Έντμουντ Κήλι, Τζόναθαν Φράνζεν και Κάλουμ ΜακΚάν, μας μίλησαν αναδεικνύοντας έτσι την πολυσημία της σύγχρονης αμερικάνικης λογοτεχνίας.

Ο πρώτος, ο Έντμουντ Κήλι (Δαμασκός 1928), έχει πολύχρονη και βαθιά σχέση με την Ελλάδα. Την πρωτογνώρισε όταν ήταν οκτώ χρονών, αφού ο πατέρας του υπήρξε για τρία χρόνια πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, και από τότε επανήλθε πολλές φορές - μέχρι που παντρεύτηκε Ελληνίδα και απέκτησαν σπίτι στη χώρα μας. Ο Κήλι, συγγραφέας αρκετών μυθιστορημάτων και δοκιμίων -ανάμεσά τους κι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο για την υπόθεση Πολκ- υπήρξε ο πρώτος συστηματικός μεταφραστής Ελλήνων ποιητών στα αγγλικά. Το έργο των Καβάφη, Σεφέρη (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα και ένας τόμος με την αλληλογραφία τους), Ρίτσου, Σικελιανού, Ελύτη, Γκάτσου έγινε γνωστό στις ΗΠΑ όχι μόνο λόγω των μεταφράσεών του αλλά και της συστηματικής παρουσίασης με μαθήματα και διαλέξεις που έδινε για χρόνια κυρίως στο Πρίνστον, το κατ' εξοχήν αμερικάνικο «Πανεπιστήμιο για διανοούμενους».

Στα περίχωρα του Πρίνστον, σε ένα σπίτι μέσα στο δάσος, μας δέχτηκε ο Κήλι. Συνταξιούχος πλέον, θλιμμένος από τον θάνατο της γυναίκας του, ο Κήλι μας μίλησε για πολλά και διάφορα, κυρίως όμως για τον Σεφέρη, τον μεγάλο ποιητή και όχι πάντα εύκολο άνθρωπο, με τον οποίο είχαν πολύχρονη σχέση. Παρ' ότι τα ελληνικά του είναι πολύ καλά, μπροστά στον φακό προτίμησε να μιλάει αγγλικά, διανθισμένα όπως περίτεχνα με ελληνικές φράσεις. Στο σπίτι του Κήλυ, το απόγευμα μετά τη συνέντευξη, κι ενώ πίναμε ένα χαλαρωτικό ποτήρι λευκό κρασί, ακούσαμε στην τηλεόραση την είδηση για τις δύο βόμβες που κάποιοι -άγνωστοι ακόμα εκείνη τη μέρα- είχαν βάλει στη Βοστώνη, στη διάρκεια του μαραθωνίου.

Τελείως άλλο κλίμα στο διαμέρισμα του Τζόναθαν Φράνζεν (Ιλινόις, 1959). Σε μια από τις ωραιότερες πλευρές του Μανχάταν, πολύ κοντά στη λεωφόρο Λέξινγκτον, σε μια παλιά πολυκατοικία με θυρωρό και σε ένα εμφανώς εργένικο διαμέρισμα, ο Φράνζεν, ως τυπικός Αγγλοσάξωνας, είναι ευγενέστατος, αλλά κάπως ψυχρός, «κατά το ήμισυ ντροπαλός και κατά το ήμισυ αλαζόνας», όπως λένε γι' αυτόν οι κακές γλώσσες. Από τα μεγάλα ονόματα της σύγχρονης αμερικάνικης πεζογραφίας, ο Φράνζεν έχει γράψει μέχρι σήμερα μόνο τέσσερα -πλην όμως πολυσέλιδα- μυθιστορήματα, από τα οποία τα δύο (Οι διορθώσεις και Ελευθερία, και τα δύο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ωκεανίδα) είναι αυτά που τον έκαναν διάσημο σε όλο τον κόσμο. Τον αποκαλούν «Αμερικανό Τολστόι», ίσως επειδή αυτό που περισσότερο τον απασχολεί είναι να ανατέμνει -με σχεδόν χειρουργικό τρόπο- την κατάσταση μιας μέσης τυπικής αμερικάνικης οικογένειας.

Ο ίδιος, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, είναι ο άψογος επαγγελματίας ο οποίος απαντάει σοβαρά σε κάθε ερώτηση, αλλά δίνει ελάχιστα από την ψυχή του. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας (στήσιμο πλάνων, φώτα, ρύθμιση ήχου), ενός δηλαδή χρονικού διαστήματος που όλοι λίγο-πολύ οι συγγραφείς εκμεταλλεύονται για να γνωρίσουν τους ανθρώπους με τους οποίους θα συζητήσουν, εκείνος έμεινε κλεισμένος σε ένα δωματιάκι γράφοντας μετά μανίας κάτι στον υπολογιστή του.

Τελείως άλλο πράγμα ο Ιρλανδός Κόλουμ ΜακΚάν (Δουβλίνο 1965), ο οποίος εδώ και είκοσι περίπου χρόνια ζει πλέον μόνιμα στη Νέα Υόρκη, αλλά όταν μιλάει για το σπίτι του, αναφέρεται πάντα στο σπίτι του στο Δουβλίνο, όπου καταφεύγει δύο ή τρεις φορές τον χρόνο. Ο ΜακΚάν θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες φωνές της νεότερης λογοτεχνικής γενιάς και πριν δύο χρόνια, για το μυθιστόρημά του Κι άσε τον κόσμο τον μεγάλο να γυρίζει (μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Καστανιώτη) τιμήθηκε με το σπουδαιότερο Αμερικάνικο λογοτεχνικό Βραβείο.

Ο ΜακΚάν μένει επίσης σε μια από τις ωραιότερες περιοχές του Μανχάταν, πίσω από το μουσείο Γκουγκενχάιμ, αλλά το στέκι του είναι στον νότο, δίπλα στη Γουόλ Στριτ, σε ένα μπαρ του οποίου ιδιοκτήτης είναι ένας Έλληνας. Παρ' ότι ξενυχτισμένος (ο γιος του είχε τραυματιστεί με το ποδήλατο και είχε περάσει όλη τη νύχτα στο νοσοκομείο), κάθισε μαζί μας όλη τη μέρα, φορώντας πάντα ένα μαύρο ψάθινο καπελάκι και αφήνοντας το ιρλανδέζικο ταμπεραμέντο του να κυριαρχεί στις κουβέντες του. Κακά τα ψέματα, ο Ευρωπαίος είναι αλλιώς.

Είμαστε τυχεροί που υπάρχει ο Ομπάμα

Λίγο μετά την ανακοίνωση της ιστορίας με τις βόμβες στη Βοστώνη, και ενώ οι τηλεοράσεις έδειχναν τις πρώτες εικόνες με τα νοσοκομειακά και τους νεκρούς και τους τραυματίες, εμφανίστηκε μπροστά στους δημοσιογράφους ο Ομπάμα. Ψύχραιμος, ολιγόλογος, επαρκής. Οι πληροφορίες ήταν ακόμα ελάχιστες και ο ίδιος -το εντόπισε αμέσως ο Κήλι, πριν ακόμα αρχίσουν να σχολιάζουν οι δημοσιογράφοι- απέφυγε να χρησιμοποιήσει τον όρο «τρομοκρατία» ή «τρομοκρατική επίθεση». Στη φυσική περιέργεια του κοινού προτίμησε να δείξει σοβαρότητα παρά να μιλήσει συναισθηματικά.

Στη δεύτερη δήλωσή του, όταν πλέον ήταν σαφές πως κάποιοι είχαν βάλει βόμβες με σκοπό όχι μόνο να σκοτώσουν, αλλά και να έχουν όσον το δυνατόν περισσότερους τραυματίες (τα καρφιά που απλώθηκαν παντού μετά τις εκρήξεις), μίλησε, ναι, για τρομοκρατία. Αλλά και πάλι ήταν πολύ προσεκτικός να μην ανάψει τα αίματα, να μην κατηγορηθεί καμιά πληθυσμιακή ομάδα.

Την άλλη μέρα, όταν πλέον ήταν γνωστή η τσετσένικη ταυτότητα των δύο νεαρών δραστών, μια από τις λαϊκές εφημερίδες των ΗΠΑ (ο θεός να σε φυλάει από αυτές) είχε δίπλα στα ονόματα των δραστών ένα σφυροδρέπανο. Άλλες έγραφαν τη λέξη «Ισλάμ» με μεγάλα γράμματα.

Παρ' όλα αυτά, σε αυτή την τόσο χτυπημένη από την τρομοκρατία πόλη, δεν είδαμε κανενός είδους πανικό. Ίσως και να οφειλόταν στην εντελώς κινηματογραφική καταδίωξη του ενός δράστη, η οποία επικάλυψε κάθε άλλου είδους ενδιαφέρον για την αιματηρή απόπειρα. Ευτυχώς για τους φιλήσυχους μουσουλμάνους της χώρας, οι οποίοι σίγουρα και πάλι δεν θα κοιμούνται εντελώς ήσυχοι.

Ήταν μάλιστα τόση η ψυχραιμία κάποιων Νεοϋορκέζων ώστε ένας νεαρός στο εστιατόριο του ξενοδοχείου σχολίαζε στη Χαρτουλάρη ότι, ένοχος ή όχι, την ώρα που συνέλαβαν τον μικρότερο δράστη, κακώς δεν του απήγγειλαν τη συμβατική φράση ότι «έχει δικαίωμα να μη μιλήσει κ.λπ. κ.λπ.»

Περίεργη χώρα. Εκεί που δεν το περιμένεις, ανθίζουν οι μανόλιες. Κι εκεί που πας να πεις τα χειρότερα για έναν κόσμο που ανέχεται συχνά να είναι χωροφύλακας των άλλων λαών, ξαφνικά ανακαλύπτεις μια δημοκρατική ευαισθησία που σε αφήνει χωρίς λόγια.

Είμαστε, πάντως, όλοι τυχεροί που υπάρχει ο Ομπάμα. Μετά να δούμε τι θα γίνει.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL