«Θέλω να αλλάξω μερικά πράγματα» λέει σεμνά ο επικεφαλής υποψήφιος της Ευρωδεξιάς για την προεδρία της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην προεκλογική περιοδεία του στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αλλά οι αλλαγές που έχει στο μυαλό του μοιάζουν με τετραγωνισμό του κύκλου. Ή δεν θέλει να χαλάσει την καρδιά κανενός.
Ένα παράδειγμα είναι η βιομηχανική πολιτική. «Πρέπει να σταματήσει η υφέρπουσα αποβιομηχάνιση στην Ευρώπη» λέει ο Γιούνκερ και απαιτεί «ρεαλισμό». Δηλαδή, να μην «υποφέρουν» οι μεγάλες ευρωπαϊκές βιομηχανίες από τις αυστηρές ρυθμίσεις που επιβάλλει η Ε.Ε. και δεν υπάρχουν στον υπόλοιπο κόσμο. Την επόμενη στιγμή, όμως, απαιτεί μια αυστηρότερη πολιτική για την προστασία του κλίματος, την οποία εκλαμβάνουν ως μείζον ανταγωνιστικό μειονέκτημα οι άνθρωποι της βιομηχανίας.
Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Ως υποψήφιος της Ευρωδεξιάς, ο Γιούνκερ τάσσεται υπέρ της επιβολής του εν λόγω φόρου στις αγοραπωλησίες μετοχών και παραγώγων, τον οποίο έχουν αποδεχτεί μέχρι τώρα μόνο δέκα χώρες της Ε.Ε. Ως πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, έδωσε μάχη για να μην περάσει αυτός ο φόρος, ενώ η χώρα του και τώρα αρνείται να τον αποδεχτεί. «Εδώ και τέσσερα χρόνια υποστηρίζω τη θέσπιση αυτού του φόρου στο σύνολο της Ευρωζώνης, αλλά δεν κατάφερα να πείσω γι' αυτό το υπουργικό μου συμβούλιο» λέει. Προφανώς, αν δεν κατάφερε να πείσει τους υπουργούς του, θα του είναι ακόμη πιο δύσκολο να πείσει τους Βρετανούς.
Ένα τρίτο παράδειγμα είναι η θεσμική μεταρρύθμιση της Ε.Ε. Ο Γιούνκερ δηλώνει επί της αρχής υπέρ ενός Ευρωσυντάγματος. Αλλά την ίδια στιγμή θεωρεί ότι αυτό είναι σχεδόν αδύνατο: «Οι περισσότερες εθνικές κυβερνήσεις παθαίνουν αυτή τη στιγμή αλλεργία στο άκουσμα κάθε αλλαγής στις συνθήκες» λέει «γι' αυτό ας προσπαθήσουμε πρώτα να εξαντλήσουμε όλες τις δυνατότητες που δίνει η Συνθήκη της Λισσαβώνας».
Όταν τα κόμματα διώχνουν τους ψηφοφόρους
Πόση... χαριτωμενιά αντέχει ένας πολίτης στα προεκλογικά πλακάτ; Και πότε η διαφήμιση διώχνει αντί να γοητεύει τους ψηφοφόρους; Η απάντηση που δίνει η έρευνα της Αυστριακής Εταιρείας για την Ευρωπαϊκή Πολιτική είναι παρήγορη. Δείχνει ότι οι Αυστριακοί πολίτες θέλουν έναν προεκλογικό αγώνα επί της ουσίας, ότι απαιτούν από τα κόμματα να τοποθετηθούν στα σοβαρά θέματα και ν' αφήσουν κατά μέρος τόσο τις εξυπνάδες με τα «στραβά αγγούρια» και τα «κόκκινα μπαλόνια», όσο και τις γενικολογίες του τύπου «η Αυστρία στις καρδιές μας».
Τρεις εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές μόλις το 5% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι τα κόμματα ασχολούνται με τις αγωνίες των πολιτών, ενώ ένα 51% δηλώνει ξεκάθαρα ότι στον προεκλογικό αγώνα δεν έχει θιχτεί κανένα σημαντικό ζήτημα. Ποια ζητήματα είναι σημαντικά για τους Αυστριακούς σε σχέση με την Ευρώπη; Η ενέργεια, το περιβάλλον, η προστασία των καταναλωτών, η κοινωνική πολιτική, οι συντάξεις και η μετανάστευση - με αυτήν ακριβώς τη σειρά, σύμφωνα με την έρευνα.
Η δυσαρέσκεια των πολιτών για τον τρόπο που γίνεται ο προεκλογικός αγώνας ενδέχεται να έχει επίπτωση στην εκλογική συμμετοχή, η οποία στην Αυστρία παραδοσιακά είναι μεγάλη. Ενώ τον Φεβρουάριο το 72% των Αυστριακών δήλωναν στις δημοσκοπήσεις ότι θα πάνε στις ευρωκάλπες, στις αρχές Μαΐου το ποσοστό έπεσε στο 67%.
Ο ρατσισμός ως προεκλογικό όπλο
Το σποτ που έπαιξε αμέσως μετά τις ειδήσεις στο πρώτο πρόγραμμα της γερμανικής τηλεόρασης προκάλεσε σοκ - κι ένα κύμα διαμαρτυρίας. Ήταν ένα φιλμ ενάμισι λεπτού, με εικόνες από παρατημένες πολυκατοικίες, αυλές γεμάτες σκουπίδια, βρόμικες γυναίκες με μαντίλες, και μελαχρινούς άνδρες που ακονίζουν το μαχαίρι τους ή βρίζουν από τα μπαλκόνια. Μουσική υπόκρουση το «Move like a gypsy».
Το σποτ είχε την υπογραφή του ακροδεξιού τοπικού κόμματος της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας Pro NRW, που κατεβαίνει για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές κι έχει από τον νόμο το δικαίωμα να εμφανιστεί στην τηλεόραση. Απέπνεε ένα κλίμα απειλής και το μήνυμά του ήταν σαφές: «Έξω οι ξένοι, έξω οι τσιγγάνοι».
Σε χρόνο ρεκόρ έσπασαν τα τηλέφωνα του τηλεοπτικού σταθμού, μέσα σε μια μέρα χιλιάδες τηλεθεατές υπέγραψαν μια επιστολή διαμαρτυρίας στη διεύθυνση του RBB, που κάνει τον τροχονόμο στα προεκλογικά σποτ των κομμάτων. Η απάντηση που έλαβαν ήταν η εξής: «Την ευθύνη για τα σποτ την έχουν αποκλειστικά τα κόμματα. Παρόλα αυτά, το σποτ που προβλήθηκε δεν ήταν το αρχικό, αλλά μια πολύ πιο λάιτ εκδοχή. Το αρχικό σποτ αρνηθήκαμε να το προβάλουμε, διότι καλούσε ξεκάθαρα σε εγκληματικές πράξεις. Η Pro NRW μας πήγε στα δικαστήρια με την κατηγορία της λογοκρισίας, αλλά δικαιωθήκαμε».
Τα αποδημητικά πουλιά και οι εκλογές
Την ίδια μέρα με τις ευρωεκλογές στη Μάλτα διεξάγεται δημοψήφισμα για την απαγόρευση ή όχι του κυνηγιού την άνοιξη. Οι βραχώδεις ακτές της Μάλτας πλημμυρίζουν κάθε άνοιξη με αποδημητικά πουλιά και οι φιλοζωικές εταιρείες προσπαθούν εδώ και χρόνια να τα διασώσουν από τα δίκαννα και τις καραμπίνες των κυνηγών. Το ενδιαφέρον για το δημοψήφισμα είναι μεγάλο - και η πόλωση επίσης. Ωστόσο, τα πολιτικά κόμματα αποφεύγουν συστηματικά να τοποθετηθούν επί του θέματος, φοβούνται μήπως μια ξεκάθαρη θέση υπέρ ή κατά λειτουργήσει αρνητικά στα ποσοστά τους στις ευρωεκλογές. Μάλιστα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο συντηρητικός Σάιμον Μπουσούτι, υποστήριξε ότι οι πολιτικοί θα πρέπει να μείνουν έξω από τη συζήτηση, αφού την απόφαση θα την πάρει ο λαός (!).
