Από το 2005 η Ε.Ε. έχει οριστικοποιήσει τη στρατηγική της να προχωρήσει σε νέα διατλαντική εμπορική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες επεκτείνοντας την ήδη σε ισχύ εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - Ηνωμένων Πολιτειών, την Translatlantic Free Trade Agreement (TAFTA). Κρίσιμες περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες είναι σε εξέλιξη σε συνεργασία με τα ισχυρά λόμπι, όπως το Αμερικάνικο Εμπορικό Επιμελητήριο, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για Υπηρεσίες (ESF) και το Σίτι του Λονδίνου. Το στρατηγικό αυτό σχέδιο φαίνεται να ολοκληρώνεται προσεκτικά με μεγάλη μυστικότητα.
Συμπληρωματική της νέας συμφωνίας με την Ε.Ε. και αναγκαία γεωστρατηγικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να συνδεθεί και να ηγηθεί της εμπορικής συμφωνίας -περιορισμένης σε αριθμό, αλλά σημαντικής συμφωνίας (ΤPP) των τεσσάρων κρατών- με διεύρυνση με έντεκα σημαντικά κράτη του Ειρηνικού, ανάμεσά τους η Ιαπωνία, ο Καναδάς, η Αυστραλία και το Μεξικό.
Από την πλευρά της η Ε.Ε. ολοκληρώνει γρήγορα και μεθοδικά τον δικό της σχεδιασμό για την περιφερειακή οικονομική στρατηγική της και με την εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - Ινδίας (συμφωνία που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία πέντε χρόνια και θα υλοποιήσει το μεγαλύτερο σχέδιο του νεοφιλελευθερισμού, που έχει ήδη ενταχθεί στην ΤPP, το "Μode 4" in "tradespeak", δηλαδή τη δυνατότητα οι πολυεθνικές να μετακινούν εργατικό προσωπικό, κυρίως φθηνό εργατικό δυναμικό βεβαίως, ανάμεσα στις χώρες που μετέχουν στην εμπορική συμφωνία). Έτσι το θέμα της μετανάστευσης χιλιάδων φτωχών θα οργανωθεί με τρόπο οικονομικά αποδοτικό και συγκροτημένο και δεν θα αποτελεί αντικείμενο φύλαξης των συνόρων και της μεταναστευτικής πολιτικής των κρατών - μελών, εκτός βέβαια από τις περιπτώσεις ακραίων περιπτώσεων μεταναστευτικού ρεύματος λόγω πολέμων.
Η Διατλαντική Εμπορική Συμφωνία Ε.Ε. - Ηνωμένων Πολιτειών (Transatlantic Trade and Investment Partnership, ΤΤIP), ξεκίνησε τυπικά το 2013 ως απόφαση του G8 και με βάση τις εργασίες που θα συνοδεύσουν αυτή την απόφαση και αφορούν την ανάπτυξη και την απασχόληση! Οι συνομιλίες, παρά τα επιμέρους ρήγματα που έχουν επιφέρει τα κινήματα από όλο τον κόσμο, βρίσκονται σε εξέλιξη, με προγραμματισμένη την εκκίνηση του τρίτου κύκλου των συνομιλιών στα μέσα Μαρτίου.
Η δυνατότητα που δίνεται στην Κομισιόν να διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες εκ μέρους των κρατών-μελών είναι το δώρο που επιφύλαξαν οι πολιτικές ελίτ της Ε.Ε. στις πολυεθνικές συμπεριλαμβάνοντας αυτή τη δυνατότητα στη Συνθήκη της Λισσαβώνας, χωρίς όμως να έχει περιληφθεί προηγουμένως η σχετική διάταξη στα κείμενα της δημόσιας διαβούλευσης. Θα πρέπει να σημειωθεί πως κανένας κρατικός θεσμός ή πολίτης δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στα κείμενα αυτών των συνομιλιών.
Η απόλυτη μυστικότητα και η αδιαφάνεια στις συνομιλίες υπογραμμίζουν τον κρίσιμο χαρακτήρα αυτής της συμφωνίας για τις πολυεθνικές και τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Τι θέλουν όμως να κάνουν με αυτή τη συμφωνία; Διότι κανείς βεβαίως δεν μπορεί να πειστεί ότι υπάρχει ανάγκη να ρυθμιστούν οι δασμοί για το εμπόριο αγαθών μεταξύ Ε.Ε. και Ηνωμένων Πολιτειών, επειδή οι δασμοί αυτοί είναι ήδη πολύ χαμηλοί.
Από τα διαθέσιμα στοιχεία1 αυτό που προκύπτει για την πραγματική στόχευση αυτής της συμφωνίας, εκτός από την εισαγωγή της ρύθμισης "Μode 4" in "tradespeak" είναι η ρύθμιση "Επενδυτές σε διαμάχη με τα κράτη" (Investor State Dispute Settlement, ISDS) που έχει συμπεριληφθεί και στη συμφωνία των 12 κρατών του Ειρηνικού (ΤΤP). Σύμφωνα με την επιστολή που έστειλε στον Ευρωπαίο επίτροπο για θέματα Εμπορίου το Δίκτυο "Σιάτλ στις Βρυξέλλες"(Seattle to Brussels Network), με υπογραφές από εκατοντάδες διεθνείς οργανισμούς, κινήματα, επιστημονικούς θεσμούς από όλους τους χώρους ριζοσπαστικής δράσης και σκέψης και από τα δύο μέρη του Ατλαντικού, αυτή η ρύθμιση εξασφαλίζει στις ξένες επιχειρήσεις το δικαίωμα να προσφεύγουν σε ιδιωτικά εμπορικά δικαστήρια και κατευθείαν να αμφισβητούν κυβερνητικές πολιτικές και δράσεις εκεί που οι επιχειρήσεις θεωρούν πως μειώνεται η αξία των επενδύσεών τους. Η ρύθμιση αυτή επιτρέπει στις εταιρείες να ζητούν αποζημίωση από τα κράτη για την απουσία ενός αναγκαίου ρυθμιστικού περιβάλλοντος για την ομαλή απόδοση των επενδύσεων. Να σημειωθεί ότι αυτές οι σημαντικές κινηματικές πρωτοβουλίες ανάγκασαν την Κομισιόν να ανακοινώσει ότι παγώνει αυτό το μέρος της συμφωνίας. Πρόκειται ασφαλώς για ελιγμό, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό αποτελεί ευκαιρία για ενδυνάμωση του αγώνα ενάντια στη συμφωνία.
Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την επιστολή, η ένταξη αυτής της ρύθμισης σε συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και διακρατικές εμπορικές συνθήκες έχει επιτρέψει σε 500 περιπτώσεις εταιρειών να προσφύγουν εναντίον 95 κυβερνήσεων. Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις χτυπούν ευθέως το δημόσιο συμφέρον και τις περιβαλλοντολογικές πολιτικές.
Περισσότερα από 14 δισεκατομμύρια δολάρια εκκρεμούν για 16 περιπτώσεις αιτημάτων εταιρειών εναντίον κρατών με βάση τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που έχει υπογράψει η Αμερική και όλες αφορούν θέματα, ανάμεσα σε άλλα, για το περιβάλλον, την ενέργεια, τη δημόσια υγεία και τη χρήση γης.
Το να συμπεριληφθεί η ρύθμιση "Επενδυτές σε διαμάχη με τα κράτη" στη συμφωνία Ε.Ε. - Ηνωμένων Πολιτειών και οι τεράστιες καταστροφικές συνέπειές της για τους λαούς, προκάλεσαν την αντίδραση ακόμη και συστημικών και νεοφιλελεύθερων πολιτικών δυνάμεων. Βουλευτές από όλα τα κόμματα στη Μεγάλη Βρετανία ζητούν με κείμενό τους να εξαιρεθεί από τη συμφωνία αυτή η ρύθμιση. Η ένταση στη νέα αυτή συμφωνία για την προστασία των πολιτικών των πολυεθνικών έναντι της δυνατότητας των εθνικών κυβερνήσεων να τις ελέγχουν θέτει και τους όρους μιας νέας ιστορικής περιόδου απόλυτης κυριαρχίας του εταιρικού δικαίου πάνω στις κοινωνίες. Η ιστορική αυτή μετατόπιση προς την απόλυτη εταιρική κυριαρχία έναντι των κρατών παίρνει ιδιαίτερα καθοριστικά χαρακτηριστικά για τους λαούς, αν υπολογιστεί το γεγονός ότι οι εμπορικές αυτές συμφωνίες έχουν μόνιμο χαρακτήρα, ανεξάρτητα από τις πολιτικές αλλαγές στα κράτη-μέλη, επειδή καλύπτονται από τους Μηχανισμούς Διακανονισμού Διενέξεων, όπως αυτός του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου.
Υπάρχουν και πολλά άλλα εξαιρετικά σημαντικά θέματα στη συμφωνία Ε.Ε. - Ηνωμένων Πολιτειών που έχουν τεράστια σημασία, όπως το θέμα της εναρμόνισης όλων των μελλοντικών ρυθμίσεων με τη δημιουργία ενός Συνεργατικού Ρυθμιστικού Συμβουλίου (Regulatory Co-operation Council) που καθιστά τη συμφωνία διαρκή και ζώσα διαχρονικά, αφού θα ρυθμίζονται με συνέχεια και υπερεθνικά όλα τα θέματα των εμπορικών σχέσεων Ε.Ε. - Ηνωμένων Πολιτειών.
Η συμφωνία αυτή, όπως και όλες οι άλλες της Ε.Ε., μετατρέπουν τον αγώνα για αλλαγή των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών στην Ευρώπη περισσότερο από ποτέ άλλοτε σε μια τεράστια ιστορική ευθύνη της ριζοσπαστικής Αριστεράς και των κινημάτων.
Η επιταγή για ανατροπή των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων πολιτικών ξεπερνά την πολιτική λιτότητας και την παραβίαση θεμελιωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων. Γίνεται καθολική επιταγή για συνολική ανατροπή της ακραία βάναυσης για τους λαούς παραβίασης μεγάλων ιστορικών κατακτήσεων.
Το αίτημα για επανάσταση στη σκέψη και τη δράση επικαιροποιείται με το καθολικό αίτημα για εξέγερση της δημοκρατίας. Η αναβάπτιση των κινημάτων και της Αριστεράς μέσα από τους ιστορικούς σταθμούς των μεγάλων εξεγέρσεων καθίσταται περισσότερο καθοριστική τώρα για το μέλλον από ποτέ άλλοτε.
1 StopTTIP
* Η Θεοδώρα Σταθούλια είναι μέλος της Γραμματείας Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ
