Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.0°C25.2°C
3 BF 51%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.8°C25.4°C
2 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C21.6°C
4 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
0 BF 33%
Φαρμακονήσι: Τι προβλέπουν οι θεσμοί για την απόγνωση;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Φαρμακονήσι: Τι προβλέπουν οι θεσμοί για την απόγνωση;

Τι προηγείται της απόφασης να μεταναστεύσει κανείς; Απόγνωση, ανέχεια, φόβος για την επιβίωση εξαιτίας διώξεων για όσα πιστεύει (πολιτικά, θρησκευτικά, μικρή σημασία έχει), γι' αυτό που «είναι», ακόμα-ακόμα φόβος για το μέλλον των παιδιών, αν ήδη έχει. Πόσο εύκολη είναι μια τέτοια απόφαση; Ξέρουμε απ' τις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων μας, τα βιβλία, τον κινηματογράφο, το θέατρο, πόσο δύσκολο είναι να την πάρεις και να τη φέρεις εις πέρας. Και πόσο πιο «εύκολη» την κάνει μόνο η απόγνωση που αισθάνεσαι στην ιδέα ότι είσαι καταδικασμένος να μείνεις για πάντα εκεί που ζεις, να μην μπορείς ούτε καν να ελπίζεις για κάτι καλύτερο κάπου αλλού, σε μια γη «επαγγελίας».

Τι είναι οι θεσμοί; Τι είναι ακόμα και η θρησκεία; Τι είναι, αν όχι η κωδικοποίηση κάποιων κανόνων για όλους ανεξαιρέτως; Ας δούμε μ' αυτό το πρίσμα τι ισχύει για τη μετανάστευση στην Ε.Ε.: μια επιλογή περιτοίχισης, απώθησης, έως και βάρβαρης μεταχείρισης (τι ειρωνεία να μιλάμε για «βαρβαρότητα» της Ε.Ε. στην προσπάθειά της να απωθήσει τους «βαρβάρους») των ξένων «εισβολέων». Όχι όλων φυσικά, των φτωχότερων, των απεγνωσμένων, αυτών που βλέπουν ήλιο και μοίρα μόνο σε τούτο το απελπισμένο ταξίδι προς την Ευρώπη.

Σωρεύονται πια οι αποδείξεις για την «αναποτελεσματικότητα» της πολιτικής αυτής, των χερσαίων και θαλάσσιων τειχών. Σωρεύονται νεκροί, από σφαίρα, από θάλασσα, από βασανιστήρια, από ασθένειες, τραυματισμένοι ψυχικά και σωματικά, άνθρωποι σε φυλακές, στρατόπεδα συγκέντρωσης (ή κέντρα κράτησης, πείτε τα όπως θέλετε)· κι εντούτοις κάποιοι (πάντα) τα καταφέρνουν, και επιβιώνουν στις χώρες μας, όπως και αν τους επιτρέπουμε: με δουλειά ή χωρίς, με βία, αδιαφορία ή με δομές υποδοχής και ενσωμάτωσης -- ανάλογα. Γιατί τίποτα δεν σταματά τον άνθρωπο, τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την προσπάθεια για ζωή ενός απελπισμένου -- πόσο μάλλον χιλιάδων απελπισμένων.

Την περασμένη Κυριακή, μια βάρκα με 28 απελπισμένους από το Αφγανιστάν και τη Συρία κόντεψε να φτάσει σε ελληνικό έδαφος, στο Φαρμακονήσι. Η πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης και της Ε.Ε. το απέτρεψε. Γιατί, όποια εκδοχή κι αν δεχτούμε για τις συνθήκες του ναυαγίου, το μόνο που σίγουρα γνωρίζουμε είναι ότι μπροστά στα μάτια, μέσα στα χέρια, των διεκπεραιωτών αυτής της πολιτικής πνίγηκαν εννιά παιδιά και τρεις γυναίκες. (Είναι ωστόσο χαρακτηριστική η απόκλιση ανάμεσα στις μαρτυρίες των απωθούντων και των απωθούμενων. Οι μεν, ούτε λίγο ούτε πολύ, λένε: «Και τόσους που σώσαμε, ευχαριστημένοι να είστε». Οι άλλοι ότι το Λιμενικό-FRONTEX προκάλεσε το ναυάγιο, ότι τους χτυπούσαν για να μην ανέβουν στο σκάφος του Λιμενικού). Κι αυτοί που πάλεψαν και κατάφεραν να σωθούν, ειδικά όσοι έχασαν τα παιδιά και τις γυναίκες τους λογίζονται στους ζωντανούς, ενώ αν το καλοσκεφτούμε είναι μάλλον ζωντανοί-νεκροί.

Οι καθ' ύλην αρμόδιοι θεματοφύλακες, από τον υπουργό μέχρι τους υπηρετούντες στο θαλάσσιο τείχος της περιοχής, θεωρούν ότι έκαναν καλά τη δουλειά τους, κι ας χάθηκαν μερικές ζωές· αυτές ας λογιστούν ως «παράπλευρες απώλειες». Κι ο υπουργός αναρωτήθηκε ρητορικά: «Δεν πιστεύω ότι κανείς θέλει να ανοίξουμε τις πύλες και όλοι οι μετανάστες να απολαμβάνουν άσυλου στη χώρα…»

Οι δε θεματοφύλακες του δημόσιου λόγου μας περιέγραψαν δημοσιογραφικά το πολύνεκρο ναυάγιο ως «περιστατικό» στο οποίο χάθηκαν «λαθρομετανάστες». Στη συνέχεια, όσο περνούσαν οι ώρες και φούντωνε η κατακραυγή, υπήρξε χρόνος και για πολιτική ορθότητα: οι «λαθρομετανάστες» μετατράπηκαν σε «παράνομους μετανάστες» (μικρότερη προσβολή;) και εντέλει σε σκέτους «μετανάστες».

Μένουμε θεσμικά. Ως εκ του ρόλου τους, στην υπόθεση ανακατεύτηκαν μεταξύ άλλων η Διεθνής Αμνηστία και ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η αμφισβήτηση εκ μέρους τους της επίσημης αφήγησης μεταφράστηκε, πάλι διά στόματος του υπουργού, σε «κάποιοι θέλουν να δημιουργήσουν πολιτικό πρόβλημα στη χώρα».

Μένουμε θεσμικά. Ως εκ του ρόλου της, η Εκκλησία, θεματοφύλακας γαρ της ευσπλαχνίας και της φιλαλληλίας, θα περίμενε κανείς να συνέδραμε τους επιζώντες, υλικά ή, έστω, ηθικά. Δεν το κάνει (ούτε το έκανε σε ανάλογες περιστάσεις), κι έτσι μπορεί κανείς να υποθέσει ότι εναρμονίζεται με την αγωνία του υπουργού να μη δημιουργηθεί «πρόβλημα στη χώρα».

Τι είπαμε όμως ότι είναι οι θεσμοί; Αυτό που συμφωνούμε ως κοινωνία ότι πρέπει να ισχύει για όλους ανεξαιρέτως.

Επειδή λοιπόν το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι είναι άλλο ένα απ' τα «περιστατικά» που δοκιμάζουν τις ηθικές, συναισθηματικές, ακόμα και λογικές αντοχές ορισμένων από εμάς, αναρωτιέμαι ποιος απ' όσους εμπλέκονται, εντός κι εκτός Ελλάδας, θα μπορούσε να ισχυριστεί για τον εαυτό του το εξής: «Επιθυμώ και εύχομαι, αν βρεθώ ποτέ σε ανάγκη να μεταναστεύσω, από φόβο ή και απελπισία για την προσωπική ή οικογενειακή μου επιβίωση, μόνος/μόνη ή με την οικογένειά μου, να μην μου επιτρέπεται να βγω απ' τη χώρα, να περάσω διά πυρός και σιδήρου για να φτάσω εκεί που επιθυμώ, εκεί που πιστεύω ότι μπορεί να έχω ευκαιρία για μια κάπως καλύτερη ζωή και να γνωρίζω ότι στη διαδικασία αυτή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να διακινδυνεύσω τη ζωή τη δική μου και των ανθρώπων μου. Επιθυμώ και εύχομαι επίσης, αν καταφέρω να φτάσω εκεί που θέλω, να με μεταχειριστούν βίαια, κι εμένα και την οικογένειά μου, να κάνουν ό,τι περνά απ' το χέρι τους για να με εξευτελίσουν, να με περιθωριοποιήσουν και, τελικά, να με διώξουν». Αν υποθέσουμε ότι οι θεματοφύλακες αυτής της πολιτικής και οι υποστηρικτές τους είναι έντιμοι και συνεπείς, θεωρώ μάλλον αυτονόητο ότι θα συνυπέγραφαν την επιθυμία για μια τέτοια μοίρα -- από σεβασμό και μόνο στη συνέπεια με τους θεσμούς. -- Τι; Όχι;…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL