Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Διάχυση οφέλους για την ανάπτυξη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Διάχυση οφέλους για την ανάπτυξη

Η ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική είναι αδύνατον να λύσει τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Ο λόγος είναι ότι ορισμένα αποτελέσματα που προκύπτουν από την κρίση συνιστούν είτε κεντρικούς στόχους των επιλογών της (π.χ. συγκέντρωση του κεφαλαίου και περαιτέρω αύξηση της κερδοφορίας του, ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας) είτε βασικά εργαλεία για την επίτευξη αυτών των στόχων (π.χ. ανεργία, διατήρηση υψηλού ποσοστού δημοσίου χρέους). Πρόκειται για την επιτομή του δόγματος «η κρίση ως ευκαιρία».

Η κατασκευασμένη, ευρεία και παρατεταμένη εσωτερική υποτίμηση, μέσα από τον συνδυασμό του περιορισμού της αγοραστικής δύναμης και της πιστωτικής ασφυξίας, καταστρέφει την εγχώρια παραγωγική βάση, κυρίως της μικρομεσαίας αλλά ακόμη και της μεγάλης κλίμακας. Το αποτέλεσμα από το κλείσιμο των επιχειρήσεων είναι η απαξίωση του εξοπλισμού, η αλματώδης αύξηση της ανεργίας, η υποβάθμιση του εργατικού δυναμικού και τελικά η υπονόμευση των αναπτυξιακών προοπτικών.

Η συνεπαγόμενη μείωση του ΑΕΠ συμβάλλει στην αύξηση, αντί για τη μείωση, του ποσοστού τού δημοσίου χρέους, εφόσον μειώνει τον παρονομαστή του σχετικού κλάσματος. Η διατήρηση υψηλού ποσοστού δημοσίου χρέους συνεπάγεται τη διαρκή παραμονή της οικονομίας σε κατάσταση ομηρείας, η οποία τεχνηέντως χρησιμοποιείται για τη συνέχιση της εκβιαστικής επιβολής νεοφιλελεύθερων πολιτικών (λιτότητα, συρρίκνωση Δημοσίου, ιδιωτικοποιήσεις, κατεδάφιση κοινωνικού κράτους κ.ά.).

Η ανεργία, ως αναγκαία προϋπόθεση της εσωτερικής υποτίμησης, χρησιμοποιείται ως μοχλός πίεσης για την επίτευξη στόχων, όπως η μείωση του κόστους εργασίας, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων κ.ά., που βελτιώνουν κατά τι την ανταγωνιστικότητα, αλλά με τριτοκοσμικούς όρους, περιορισμένα αποτελέσματα και ισοπέδωση του βιοτικού επιπέδου της πλειονότητας του πληθυσμού.

Το διακηρυγμένο αναπτυξιακό μοντέλο: η έμφαση στην προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων από το εξωτερικό με στόχο τις εξαγωγές, αποκαλύπτει τους πραγματικούς στόχους της κυβέρνησης. Το εν λόγω μοντέλο προϋποθέτει εργατικό δυναμικό με χαμηλούς μισθούς και χωρίς δικαιώματα. Συγχρόνως, μετατοπίζει τις κλαδικές διασυνδέσεις από την εγχώρια αγορά στο εξωτερικό. Συνεπώς, συρρικνώνει την εγχώρια παραγωγική βάση και περιορίζει την εγχωρίως παραγόμενη προστιθέμενη αξία. Η περιορισμένη αγοραστική δύναμη, εξαιτίας των χαμηλών μισθών, μεταφράζεται σε αδυναμία για την ανάκαμψη του τμήματος της εγχώριας παραγωγικής βάσης που αδυνατεί να βρει εξαγωγική διέξοδο και συντείνει στη διατήρηση της ανεργίας.

Η επιδίωξη της ανάπτυξης με μονομερή εξαγωγικό προσανατολισμό και παραμέληση της εγχώριας παραγωγικής βάσης προϋποθέτει και αναπαράγει τη συγκέντρωση του πλούτου και την ανισότητα. Πρόκειται για ανάπτυξη που, ουσιαστικά, δεν αφορά την πλειονότητα του πληθυσμού. Μακροχρόνια, ενδέχεται να βελτιώσει τον δείκτη του εμπορικού ισοζυγίου και του ΑΕΠ, ωστόσο αυτό θα γίνει με τρόπο που επιδεινώνει το βιοτικό επίπεδο και με αποτελέσματα περιορισμένης κοινωνικής βάσης.

Αντί αυτού του καταστροφικού μοντέλου ανάπτυξης τριτοκοσμικού τύπου, η ελληνική οικονομία και κοινωνία έχει ανάγκη από μια αναπτυξιακή πολιτική διάχυσης του οφέλους, με στόχο την ενδυνάμωση του σκέλους της ενδογενούς ανάπτυξης και την κοινωνική ευημερία.

Η διάχυση του οφέλους έχει πολλές παραμέτρους. Δύο εξ αυτών είναι η ενίσχυση των χαμηλών εισοδημάτων, συμπεριλαμβανομένης της μέριμνας για τους ανέργους, και η στήριξη των επιχειρήσεων μικρομεσαίου μεγέθους. Σε οικονομικούς όρους, η ενίσχυση των χαμηλών εισοδημάτων και η διασφάλιση στοιχειωδών όρων επιβίωσης όσων έχουν περιθωριοποιηθεί θα τονώσει την αγοραστική δύναμη.

Η αποτελεσματικότητα αυτής της παρέμβασης απαιτεί την ταυτόχρονη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα (προστιθέμενη αξία, εισόδημα, απασχόληση, κλαδικές διασυνδέσεις κ.λπ.) να τροφοδοτήσουν, κατά το δυνατόν περισσότερο, την εγχώρια οικονομία έναντι των εισαγωγών. Η σταθεροποίηση και ανάταξη της εγχώριας παραγωγικής βάσης με αυτούς τους όρους θα αποτελέσει στερεότερη βάση και για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων μεγαλύτερου μεγέθους και εντονότερου εξαγωγικού προσανατολισμού.

* Ο Ευάγγελος Νικολαΐδης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL