Ορθά, ορθότατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Παπούλιας τόνισε, την Πρωτοχρονιά, τη σημασία των αυστηρών μέτρων κατά της διαφθοράς. Είναι βαρύ το φορτίο και το πρόβλημα δεν έχει λυθεί. Γιατί;
Αν περιγράψουμε τους λόγους για τους οποίους πρέπει να καταπολεμηθεί η μίζα, η διαπλοκή, η διαφθορά πολιτικών και κρατικών υπαλλήλων, θα βρεθούμε μέσα στα μεγάλα προβλήματα του κράτους και της οικονομίας. Ο πρώτος λόγος είναι η σπατάλη. Οι κρατικοί πόροι διατίθενται σε μη αναγκαίες δαπάνες, οι οποίες διογκώνονται για να υπάρχει το περιθώριο της μίζας. Γενικά μεγαλώνει το κόστος της λειτουργίας του κράτους με στόχο τον προσωπικό πλουτισμό ή την ενίσχυση του κομματικού ταμείου ή εκείνου των δημοτικών εκλογών.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η διαδικασία και τα "μαύρα" του "λαδώματος" είναι μέρος του μηχανισμού της παραοικονομίας, στην οποία διοχετεύει κρατικό χρήμα, που έχει συλλεγεί με δυσβάσταχτους φόρους. Είναι ένας φόρος υπέρ της παραοικονομίας. Τα χρήματα αυτά δεν διοχετεύονται μόνον στη κατανάλωση, αλλά σημαντικό μέρος τους διατίθεται σε "μαύρες" επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Ο τρίτος λόγος είναι η απαξίωση του Δημοσίου, η επικράτηση όλο και μεγαλύτερης δυσπιστίας απέναντι στο πώς διαχειρίζεται διαχρονικά το κράτος τα χρήματα που μαζεύει, η αμφισβήτηση της ίδιας της δημοκρατίας - που πλέον εμφανίζεται ως δημιουργός σκανδάλων και όχι πολιτικό σύστημα που τα καταστέλλει και τα προλαμβάνει. Είναι σαράκι που τα καταστρέφει όλα.
Και οι τρεις αυτοί λόγοι, η σπατάλη, η κλοπή του δημόσιου χρήματος, η απαξίωση του Δημοσίου, είναι χαρακτηριστικά που δεν περιορίζονται βεβαίως στη διαφθορά και τις μίζες. Σπατάλες γίνονται και χωρίς μίζες, κλοπή -όχι τόσο συχνά- γίνεται και απευθείας από το ταμείο, στην απαξίωση του Δημοσίου οδηγούν και πολλές άλλες πράξεις και λόγια. Βρισκόμαστε στη καρδιά των προβλημάτων του κράτους και της οικονομίας μας.
Γι' αυτό η αντιμετώπιση της διαφθοράς και της μίζας είναι τόσο δύσκολη. Ανατροφοδοτείται από τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις και γίνεται η διαχείριση. Έχει επικρατήσει να μην ελέγχονται οι πολιτικές και διοικητικές ευθύνες όταν αποκαλύπτεται μια πράξη δωροδοκίας. Οι προϊστάμενοι δείχνουν "προς τα κάτω". Ουδείς είχε την ευθύνη να προλάβει την κλοπή, τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος.
Συγχρόνως εκδηλώνεται στα Μέσα επικοινωνίας -και, υποθέτουμε, και σε σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης- μια τάση επικέντρωσης στα πρόσωπα, στους δράστες της παρανομίας, πολλές φορές με μια υπερβολική μονομέρεια, ακόμη και φθόνο. Όμως δεν είναι παράνομες πράξεις στην έρημο, στην άγρια Δύση. Είναι διαφθορά, λάδωμα και μίζα σε ένα πλέγμα θεσμικών, κομματικών και οικονομικών σχέσεων που τα επιτρέπει, τα ανέχεται - τα καταδικάζει όταν αποκαλυφθούν, όταν καταγγελθούν, όταν μια υπηρεσία, ένα τμήμα του κράτους, έκανε σωστά τη δουλειά του. Δεν υπάρχει, δεν λειτουργεί αποτελεσματικός μηχανισμός πρόληψης. Αντιθέτως, λειτουργούν πολλοί μηχανισμοί που ασχολούνται με την παράκαμψη των εμποδίων ώστε να επιτευχθεί η δωροδοκία και κυρίως ο στόχος της, η πελατειακή εξυπηρέτηση.
Η έκταση της διαφθοράς στη χώρα είναι μεγάλη. Και είναι απλωμένη σε βάθος. Δεν θα μειωθεί όμως, αν δεν ξεκινήσει "από πάνω" το ξεκαθάρισμα. Οι υποθέσεις Τσοχατζόπουλου, Κάντα, Μαντέλη, που προχώρησε η Δικαιοσύνη, δείχνουν ότι έχουν αρχίσει να ξεκαθαρίζουν. Καμία υπόθεση στο συρτάρι, κανένα κουκούλωμα δεν είναι σήμερα ανεκτό.
Και πρόληψη. Βρισκόμαστε σε χρονιά εκλογών. Όλοι θα κριθούν. Όλα -ή περίπου όλα- μαθαίνονται σε αυτή τη χώρα. Θα άξιζε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να συζητήσει εγκαίρως με τα κόμματα μέτρα που θα προστατεύουν το δημόσιο χρήμα και θα αποκαθιστούν το κύρος της δημοκρατίας.
