Ανοίγοντας την τηλεόραση, Πέμπτη βράδυ, άκουγα μια φωνή να εξηγεί ότι κανένα νοικοκυριό δεν μπορεί να μείνει χωρίς ρεύμα. Είναι απαράδεκτο, έλεγε. Γι' αυτό, συνέχιζε η φωνή, αρκεί μια υπεύθυνη δήλωση για την επανασύνδεση. Έτριψα και ξανάτριψα τα μάτια μου, μόλις αντιλήφθηκα ότι δεν μίλαγε κάποιος εκπρόσωπος της Αλληλεγγύης, του Σκόρου, του Μυρμηγκιού ή του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η φωνή έβγαινε από το στόμα του Σίμου Κεδίκογλου. Εντωμεταξύ, οι εικόνες διαδέχονταν η μία την άλλη: επανασυνδέσεις ρεύματος σε σπίτια που είχαν μείνει μήνες στο σκοτάδι και το κρύο, δήμαρχοι που αναλαμβάνουν το κόστος, ρεπορτάζ για τις προσπάθειες να εντοπιστούν όσοι δεν έχουν ρεύμα -- μέχρι και ένα φορτηγάκι κάποιου δήμου με ντουντούκα, που γύρναγε κάνοντας τη σχετική ανακοίνωση.
Συναισθήματα πολλά μπορούν να ανακινήσουν αυτές οι εικόνες: Ανακούφιση (που επιτέλους γίνεται κάτι), οργή (χρειάστηκαν κάμποσοι θάνατοι γι' αυτό), σκεπτικισμό (πόσους αφήνει ακάλυπτους το μέτρο), λύπη (αν σκεφτείς τους νεκρούς, αλλά και τους χιλιάδες που έμειναν χωρίς ρεύμα), αηδία (για την υποκρισία των καναλιών, τις «εικαστικές συνθέσεις» τους με τα γιγάντια κεριά σα φόντο στο στούντιο). Πέρα από αυτά όμως, παρά την υποκριτική και την καθυστερημένη αντίδραση του κρατικού μηχανισμού υπάρχει κάτι άλλο, εξαιρετικά σημαντικό: για πρώτη φορά ο επίσημος λόγος ξεκινάει από την παραδοχή ότι δεν μπορεί κανείς να ζει χωρίς ρεύμα, ότι αυτό αποτελεί στοιχειώδες αγαθό.
Κι αυτό συνιστά τομή -- όχι μόνο για τον ελληνικό, αλλά συνολικότερα τον κυρίαρχο ευρωπαϊκό λόγο, καθώς το δόγμα της Θάτσερ «Τhere is no such thing as society» έχει γίνει δόγμα της Ευρώπης των δανειστών. Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα περιμέναμε μάλλον διαφορετική αντιμετώπιση: ανώδυνα κλαψουρίσματα περί οδύνης («συμπάσχουμε με τους αναξιοπαθούντες συμπολίτες μας»), φιλανθρωπίες (ο Σκάι να μαζεύει πυροστιές και πυρότουβλα για τους ενδεείς), αλλά και πιο επιθετικές κινήσεις: λογύδρια για «μπαταχτσήδες», λόγους περί «νομιμότητας» (να σου κόβουν το ρεύμα) και «παρανομίας» (να το επανασυνδέουν τα κινήματα αλληλεγγύης), οιμωγές για την επικείμενη κατάρρευση της ΔΕΗ από τα «φέσια» κλπ. κλπ.
Πολλά νομίζω ότι συνετέλεσαν σ' αυτή την αλλαγή: και οι διαμαρτυρίες και τα κινήματα και οι ψηφοθηρικοί υπολογισμοί της κυβέρνησης. Μα πάνω από όλα, η πραγματικότητα. Όσο και αν έχει εξαθλιωθεί η κοινωνία μας, όσο κι αν έχει καταπιεί πολλά, εγώ τουλάχιστον πιστεύω ότι δεν αντέχει εύκολα το βάρος να πεθαίνουν άνθρωποι από μαγκάλια, να είναι χωρίς ηλεκτρικό χιλιάδες νοικοκυριά.
Αν ξεκινάμε από αυτό, το απλό και μεγάλο, «κανένα σπίτι χωρίς ρεύμα», τα πάντα μπορούν ν' αλλάξουν. Γιατί αυτή η παραδοχή βάζει στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Όλοι πρέπει να έχουν ρεύμα, είτε μπορούν να το πληρώσουν οι ίδιοι είτε όχι. Αν ξεκινήσουμε από αυτό, μετά ανοίγει η κουβέντα ποιος θα πληρώσει (γιατί ασφαλώς κάποιος πρέπει να πληρώσει) για όσους που δεν μπορούν: θα πληρώσουν όλοι οι καταναλωτές, θα πληρώσουν οι δήμοι, θα πληρώσουν οι πλούσιοι κ.ο.κ. -- όλα αυτά πρέπει να τα συζητήσουμε, αυτό είναι το πεδίο της πολιτικής και της αντιπαράθεσης. Αυτά να συζητήσουμε, και όχι το αν κάποιοι θα ζουν σε σπηλιές, υπό το φως των λύχνων, θα θερμαίνονται με μαγκάλια, αφού είναι ατομικό τους πρόβλημα…
Και ας το προχωρήσουμε. Κανένας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ρεύμα, χωρίς περίθαλψη, χωρίς νερό, χωρίς ένα ελάχιστο εισόδημα. Ας επιμείνουμε ότι η κουβέντα ξεκινάει από αυτό το σημείο: ότι κανένας δεν θα ζει και θα πεθαίνει στο δρόμο σα σκυλί, επειδή δεν έχει περίθαλψη, σπίτι, ρεύμα, --αυτό είναι το Α που δεν συζητάμε. Ας συζητήσουμε το β, το γ, το δ: Πώς θα βρεθούν τα λεφτά, με ποιους τρόπους, πώς θα βρουν δουλειά και στέγη αυτοί οι άνθρωποι. Το ότι η κυβέρνηση, δειλά, απρόθυμα και υποκριτικά αναγκάζεται να το παραδεχτεί στην περίπτωση των επανασυνδέσεων, ας μας κάνει να εντείνουμε τον αγώνα: και για το ηλεκτρικό, και για τους πλειστηριασμούς και για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, για όλα όσα αν δεν υπάρχουν πλήττεται ο πυρήνας της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.
