Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Στα παρκέ της Μαύρης Υπερηφάνειας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στα παρκέ της Μαύρης Υπερηφάνειας

Του Δημήτρη Καραμάνη

Οι ρίζες

Είναι μακρύς ο κατάλογος με τα είδωλα της μαύρης κοινότητας των ΗΠΑ που ήταν και είναι κάτι παραπάνω από αθλητές. O Τζέσε  Όουενς στο ναζιστικό Βερολίνο του ’36. Ο Τζον Κάρλος και ο Τόμι Σμιθ με τις υψωμένες γροθιές στο Μεξικό του ’68. Ο Μοχάμεντ Αλί με την αντίθεσή του στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ο Μπιλ Ράσελ και το πρώτο μποϊκοτάζ μαύρων αθλητών στην ιστορία του ΝΒΑ. Ο Καρίμ Αμπντούλ - Τζαμπάρ στο πλευρό του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ. Ο Κόλιν Κάπερνικ που πριν τέσσερα χρόνια αρνήθηκε να σταθεί προσοχή στον εθνικό ύμνο «εγκαινιάζοντας» έτσι το νέο ρεύμα κοινωνικού ακτιβισμού στον αμερικανικό επαγγελματικό αθλητισμό.

Το γεγονός

Αυτό που συνέβη την Τετάρτη στο ΝΒΑ είναι πρωτοφανές. Δεν ήταν ένας αθλητής, αλλά μια ολόκληρη ομάδα η οποία για πρώτη φορά στα χρονικά αρνήθηκε να κατέβει σε επίσημο αγώνα διαμαρτυρόμενη για την αστυνομική βία και τον ρατσισμό. Αυτή η ομάδα ήταν οι Μιλγουόκι Μπακς των δύο συμπατριωτών μας: του Γιάννη και του Θανάση Αντετοκούνμπο. Των ανθρώπων που και η δική τους πατρίδα δεν έχει κανέναν λόγο να αισθάνεται υπερήφανη για όσα τους ανάγκασε να περάσουν μέχρι την ενηλικίωσή τους. Οι Μπακς είναι η ομάδα της πολιτείας του Ουισκόνσιν, που βρίσκεται αυτές τις μέρες στο επίκεντρο της φυλετικής και κοινωνικής σύγκρουσης στις ΗΠΑ. Η αιτία είναι η απόπειρα δολοφονίας του 29χρονου Τζέικομπ Μπλέικ από τον αστυνομικό Ράστεν Σάσκι με επτά σφαίρες στην πλάτη μπροστά στα μάτια των παιδιών του στην πόλη Κενόσα του Ουισκόνσιν.

Μετά την αρχική αμηχανία από την -απροειδοποίητη- ενέργεια των Μπακς, οι αντίπαλοί τους στον αγώνα Ορλάντο Μάτζικ αρνήθηκαν να δεχθούν τη νίκη άνευ αγώνα και δήλωσαν ότι απέχουν και αυτοί. Στη συνέχεια, άλλες τέσσερις ομάδες που θα έπαιζαν αγώνες στη διάρκεια της ημέρας πήραν την ίδια απόφαση, για να τους ακολουθήσουν εντέλει όλες οι ομάδες που αγωνίζονται αυτή την περίοδο στα πλέι οφ του NBA. Η διοίκηση του NBA, βλέποντας αυτό το κύμα, επέλεξε -σεβόμενη την απόφαση των αθλητών αλλά και για να μην αναγκαστεί να επιβάλει κυρώσεις- να ανακοινώσει την αναβολή όλων των αγώνων μέχρι νεοτέρας. Μέσα στις επόμενες ώρες, το παράδειγμα των αθλητών του ΝΒΑ ακολούθησαν οι αθλήτριες του WΝΒΑ και οι παίκτες των ομάδων του MLB (μπέιζμπολ) και του MLS (ποδόσφαιρο) που είχαν προγραμματισμένους αγώνες την ίδια μέρα, οι περισσότερες ομάδες του NFL (αμερικάνικο football) ακύρωσαν τις προπονήσεις τους, ενώ και η τενίστρια Ναόμι Οζάκα αποσύρθηκε από τον ημιτελικό στον οποίο θα αγωνιζόταν στη Νέα Υόρκη.

Η αιτία

Η φυλετική βία στις ΗΠΑ του Τραμπ είναι σκληρή και απροσχημάτιστη πια. Λίγες ώρες μετά το περιστατικό με τον Τζέικομπ Μπλέικ, o 17χρονος Κάιλ Ρίτενχαουζ πήρε ένα αυτόματο και κατέβηκε στους δρόμους της Κενόσα με αποτέλεσμα να σκοτώσει δύο διαδηλωτές και να τραυματίσει ακόμα έναν. Στο -ενδεικτικό για τη γενικότερη στάση της αστυνομίας- σχόλιό του για το γεγονός, ο αρχηγός της τοπικής αστυνομίας δήλωσε ότι αυτό δεν θα συνέβαινε αν οι διαδηλωτές είχαν σεβαστεί την απαγόρευση κυκλοφορίας και έμεναν σπίτια τους. Ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, βρισκόταν σε εξέλιξη το συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για την (τυπική) ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ ως εκ νέου υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Σε μια χώρα που μαστίζεται από κοινωνικές συγκρούσεις, μετρά 180.000 θύματα από τον κορωνοϊό και 25 εκατομμύρια νέους άνεργους μέσα στο τελευταίο τρίμηνο, οι ομιλίες στο συνέδριο αφορούσαν τον νόμο και την τάξη, τις αξίες τής θρησκείας και της οικογένειας, τις θεωρίες συνωμοσίας για την πανδημία, την επίθεση στις ελίτ των επιστημόνων και των liberals και φυσικά την αποθέωση του δήθεν οικονομικού θαύματος του Τραμπ.

Η  Ένωση

Ο ακτιβισμός των παικτών του ΝΒΑ δεν έγινε «μόδα» σε ένα βράδυ. Η NBPA, η  Ένωση Παικτών του ΝΒΑ, είναι ένα πανίσχυρο σωματείο, το οποίο έχει καταφέρει την τελευταία δεκαετία να αποκτήσει μεγάλη ισχύ έναντι των ιδιοκτητών των τριάντα ομάδων της λίγκας. Είναι σημαντικό ότι, με απαρχή τις διαπραγματεύσεις για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οι προεξέχουσες μορφές της λίγκας ανέλαβαν θέσεις ευθύνης για να εκπροσωπήσουν το σύνολο των παικτών. Αυτό είναι κάτι που ιστορικά δεν συμβαίνει σε τόσο εκτεταμένο βαθμό, καθώς οι ενώσεις παικτών στα επαγγελματικά αθλήματα ανά τον κόσμο είτε αποτελούνται από λίγους δραστήριους αθλητές που δεν είναι από τις πλέον αναγνωρίσιμες φιγούρες ή από σταρ - βιτρίνες σε ενώσεις παικτών που απλά συναινούν σε ό,τι αποφασίζει ο εκάστοτε εργοδότης / ιδιοκτήτης / διοργάνωση. Για το ΝΒΑ, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση του -κορυφαίου μπασκετμπολίστα στον κόσμο- Λεμπρόν Τζέιμς. Ο Τζέιμς στο δεύτερο μισό της καριέρας του (διανύει τη 17η σεζόν του) έχει γίνει υπόδειγμα αθλητή - ακτιβιστή, με ισχυρή παρουσία στις διαπραγματεύσεις με τους ιδιοκτήτες του ΝΒΑ ως αντιπρόεδρος της  Ένωσης Παικτών από το 2015 έως το 2019, με διαρκείς παρεμβάσεις για ζητήματα που αφορούν τις φυλετικές και κοινωνικές ανισότητες, με έμπρακτες ενέργειες στήριξης της μαύρης κοινότητας (με πιο σπουδαία την ίδρυση σχολείου στο Άκρον, τον τόπο καταγωγής του) και φυσικά με την ανοιχτή, δημόσια σύγκρουσή του με τον Τραμπ. Είναι λοιπόν πολύ λογικό οι γενιές των νέων αθλητών που μεγάλωσαν με ίνδαλμά τους αυτόν τον αθλητή και άνθρωπο να εμπνέονται από τη στάση του.  Έτσι λοιπόν σήμερα στο ΝΒΑ οι νεότεροι σταρ του αθλήματος δεν διστάζουν να πάρουν θέση σε μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα σε μια λίγκα που, λόγω του παραδείγματος του Τζέιμς και άλλων σπουδαίων αθλητών, όπως ο Στεφ Κάρι, ο Καρμέλο  Άντονι, ο Ντουέιν Γουέιντ, ο Κρις Πολ και άλλοι, είναι πολύ πιο ανεκτική όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης των παικτών της. Πολλοί από τους παίκτες τού ΝΒΑ βρέθηκαν στις διαδηλώσεις ανά τις ΗΠΑ μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ τον περασμένο Ιούνιο. Εργάστηκαν με τις ομάδες τους για να παρθούν πρωτοβουλίες έμπρακτης στήριξης της αφροαμερικανικής κοινότητας σε επιμέρους πολιτείες, ξεκίνησαν εκστρατείες για τη μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού συστήματος και καμπάνιες για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους χιλιάδων Αφροαμερικανών που η νομοθεσία τούς στερεί το δικαίωμα στην ψήφο. Με λίγα λόγια, πίσω από την ενέργεια των Μπακς υπάρχει μια πολύ σοβαρή προσπάθεια από τους επαγγελματίες αθλητές του NBA, οι οποίοι αξιοποιούν το στάτους και τη δημοφιλία τους για να αναδείξουν κοινωνικά ζητήματα και να αλλάξουν πράγματα που αφορούν την αφροαμερικανική κοινότητα.

Τα όρια

Το ΝΒΑ είναι ένας επιχειρηματικός κολοσσός με διαρκώς αυξανόμενα ετήσια έσοδα άνω των 5 δισ. δολαρίων την τελευταία πενταετία (8,7 δισ. το 2019). Και φυσικά, η ισχύς των παικτών απορρέει από το γεγονός ότι είναι οι βασικοί υπεύθυνοι γι’ αυτή την αύξηση.  Όμως οι περιορισμοί είναι δεδομένοι, γι’ αυτό και η σεζόν θα συνεχιστεί μπροστά στο φάσμα της απώλειας του 30% των μισθών τους για τον επόμενο χρόνο και την ακύρωση της -πολύ ευνοϊκής για τους παίκτες- συλλογικής σύμβασης εργασίας σε περίπτωση που το φετινό πρωτάθλημα δεν ολοκληρωνόταν. Ας προσθέσουμε ως παράγοντα ο οποίος συντελεί στην ψυχολογική κατάσταση των αθλητών που βλέπουν τι συμβαίνει στη χώρα ότι οι αγώνες του ΝΒΑ διεξάγονται από τις 31 Ιουλίου σε ένα ιδιότυπο περιβάλλον φούσκας, δηλαδή σε πλήρη απομόνωση από τον έξω κόσμο, στις εγκαταστάσεις της Disneyworld στο Ορλάντο, χωρίς φιλάθλους. Σε κάθε περίπτωση, η συμβολή τους στην υπόθεση των κοινωνικών διεκδικήσεων στις ΗΠΑ είναι πολύ σημαντική και ξεφεύγει από τα όρια ενός απλού συμβολισμού. Αλλά όσο ανόητο είναι να θεωρεί κάποιος ότι επειδή αυτοί οι εργαζόμενοι αμείβονται με εκατομμύρια δεν έχουν καμία δουλειά να τοποθετούνται για σημαντικά κοινωνικά και ταξικά ζητήματα, άλλο τόσο ανόητο είναι να θεωρεί πως οι παίκτες του ΝΒΑ θα συγκροτήσουν μια νέα κινηματική πρωτοπορία που θα φέρει την επανάσταση στη Μέκκα του παγκόσμιου καπιταλισμού.

Το ορόσημο

Στις 3 Νοεμβρίου θα διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Η μοναδική εναλλακτική απέναντι στον Τραμπ είναι ο Τζο Μπάιντεν. Δηλαδή η χειρότερη διαθέσιμη επιλογή από όσες -ρεαλιστικά- υπήρχαν για το Δημοκρατικό Κόμμα, με όρους έμπνευσης για τους Αμερικανούς πολίτες και ενός ελάχιστου προοδευτικού προγράμματος για την επόμενη τετραετία. Αλλά από τη στιγμή που απέναντι βρίσκονται ο Τραμπ και η εκδικητική μανία ενός εσμού ρατσιστών, θρησκόληπτων και φανατισμένων ακροδεξιών που τον τρέφει, η επιλογή είναι σαφής. Οι εκλογές, με βασική ευθύνη των Δημοκρατικών, είναι πλέον Τραμπ - αντί Τραμπ. Η καμπάνια του Τζο Μπάιντεν είναι άλλωστε σαφής ως προς αυτό. Αλλά κάνουν λάθος όσοι θεωρούν πως οι ακρότητες του Τραμπ και η εγκληματική διαχείρισή του στο θέμα της πανδημίας συνιστούν προϋποθέσεις για έναν εκλογικό περίπατο του Μπάιντεν. Τα επίπεδα πόλωσης και διχασμού κάνουν την Ελλάδα της πρόσφατης δεκαετίας να μοιάζει με υπόδειγμα κοινωνικής ειρήνης. Ο Τραμπ θέλει να κερδίσει με κάθε τρόπο. Θέλει να κερδίσει έχοντας στους δρόμους τους φασίστες με τα αυτόματα, τους αντιεμβολιαστές και τους θρησκόληπτους να ουρλιάζουν στα τηλεπαράθυρα, την αστυνομία και την εθνοφρουρά να τρομοκρατεί ολόκληρες πολιτείες και τον γιγαντιαίο μηχανισμό των alt-right media να κατακλύζουν με τρόμο, fake news και θεωρίες συνωμοσίας το Διαδίκτυο. Θέλει επίσης να στερήσει την ψήφο σε εκατομμύρια πολίτες που ξέρει ότι είναι απέναντι του. Γι’ αυτό εν μέσω πανδημίας θέλει να στερήσει το δικαίωμα της επιστολικής ψήφου -αμφισβητώντας προσχηματικά την αξιοπιστία της- και να αναγκάσει τους πολίτες που δεν νιώθουν καμία ασφάλεια σε μια χώρα με 180.000 νεκρούς από τον κορωνοϊό να πάνε να συνωστιστούν για ώρες στις ουρές των εκλογικών τμημάτων. Δεν μπορούσε βάσει της νομοθεσίας να το επιβάλει στις πολιτείες να το κάνουν, οπότε προσπαθεί -όσο σοκαριστικό κι αν ακούγεται- να διαλύσει επί της ουσίας την Εθνική Ταχυδρομική Υπηρεσία αρνούμενος να υπογράψει τα κονδύλια που αναλογούν για τη διεξαγωγή των εκλογών ώστε να προκαλέσει χάος στο σύστημα της επιστολικής ψηφοφορίας.

Η παρακαταθήκη

Η πράξη των αθλητών και των αθλητριών του ΝΒΑ, του WNBA και των άλλων συναδέλφων τους στα επαγγελματικά σπορ των ΗΠΑ είναι μια πράξη ιστορική. Μια χώρα στην οποία οι δημοκρατικοί θεσμοί λαϊκής αντιπροσώπευσης είναι τόσο σαθροί και υποβαθμισμένοι έχει ανάγκη από -τέτοια μικρότερα ή μεγαλύτερα- σοκ οποιαδήποτε κι αν είναι η πηγή τους. Οι άνθρωποι που αρνήθηκαν να κατέβουν στα γήπεδα την Τετάρτη δεν είναι γεννημένοι εκατομμυριούχοι. Σε μια λίγκα όπως το ΝΒΑ, όπου το 75% των παικτών είναι Αφροαμερικανοί, οι περισσότεροι έχουν μεγαλώσει σε κοινότητες όπως ο Τρέιβον Μάρτιν, ο  Έρικ Γκάρνερ, ο Φιλάντο Καστίλ, η Μπριάνα Τέιλορ, ο Τζορτζ Φλόιντ, ο Τζέικομπ Μπλέικ και χιλιάδες άλλα θύματα της ρατσιστικής κρατικής βίας. Πριν κάποια χρόνια, ο νυν προπονητής των Κλίπερς Ντοκ Ρίβερς είδε το σπίτι του να καίγεται από ακροδεξιούς επειδή «τόλμησε» να παντρευτεί λευκή γυναίκα. Πιο πρόσφατα, ο Τάμπο Σεφολόσα των Χιούστον Ρόκετς έχασε σχεδόν μία σεζόν επειδή ένας αστυνομικός του έσπασε το πόδι. Ο Στέρλινγκ Μπράουν των Μιλγουόκι Μπακς βρέθηκε στην άσφαλτο με δέκα αστυνομικούς να τον πατάνε και να τον χτυπούν με teaser. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και τα αδέρφια του κρύβονταν από την Ελληνική Αστυνομία για να μην απελαθούν. Είναι δυνατόν όλοι αυτοί να μείνουν τώρα σιωπηλοί;

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL