Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Τοπικός ιμπεριαλισμός
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τοπικός ιμπεριαλισμός

Συνήθως τον «τοπικό» ιμπεριαλισμό της Τουρκίας τον μεταφράζουμε ως ένα είδος ανασφάλειας, ως ένα είδος εσωτερικής αδυναμίας, την οποία εξάγει. Θεωρούμε δηλαδή τον επεκτατισμό και αναθεωρητισμό ως μια επιδερμική κατάσταση, που με κατάλληλες κινήσεις μπορούμε να εξουδετερώσουμε. Σε μια πιο προχωρημένη ερμηνευτική εκδοχή, η «αστική τάξη» της Τουρκίας και το στρατιωτικό κατεστημένο δημιουργούν το πρόβλημα. Αν υπερβούμε, αν δεν «τσιμπήσουμε», ξεδοντιάζουμε τον μιλιταρισμό, αφαιρούμε επιχειρήματα.

Μέχρι κάποιου σημείου αυτό είναι σωστό. Αν συνδυάσουμε δε το γεγονός ότι ο ελληνικός ακροδεξιός εθνικισμός έδωσε το τέλειο άλλοθι για την εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, το επιχείρημα της αντιμιλιταριστικής αντιεθνικιστικής πολιτικής ενισχύεται. Όμως αυτή η ανάλυση του φαινομένου του τουρκικού επεκτατισμού δεν φαίνεται ολοκληρωμένη. Ο επεκτατισμός, ο τοπικός ιμπεριαλισμός, της γειτονικής χώρας συνδυάζεται όχι μόνο με διαρκείς εξοπλισμούς και στρατιωτικές επιθετικές κινήσεις, αλλά και με μια εξαιρετικά προσβλητική, μειωτική ρητορική προς τους γείτονές της (συχνά και προς τους Τουρκοκύπριους ή τους Τούρκους ειρηνιστές, τους αποκλίνοντες από τη γενική πολιτική αφήγηση). Υπάρχει ρητορική φούσκα, υπάρχει όμως και το ψαχνό στο επίπεδο μιας γενικής κουλτούρας.

Είναι άραγε η επιφανειακή ρητορική μιας τέως αυτοκρατορίας; Είναι ο πυκνός εθνικιστικός πυρήνας του παραδοσιακού κεμαλισμού, ο οποίος επιβιώνει και καπελώνει τον τουρκικό δημόσιο λόγο; Είναι ο άτυπος εμφύλιος και οι αντιφάσεις που χρειάζεται να αρθούν, διασκεδαστούν, καταπνιγούν, με την επινόηση ενός εξωτερικού εχθρού; Ή υπάρχει και ένα αδιαίρετο, πυκνό κομμάτι αλυτρωτισμού; Τότε πώς εξηγείται η εξαιρετική επεμβατική εξωστρέφεια, προς χώρες με τις οποίες δεν συνορεύει; Ή μήπως υπάρχει μια νέα ποιότητα στον επεμβατισμό; Ή μήπως θα πρέπει να δεχτούμε ότι δεν πρόκειται για μια απλή εδαφική διεκδίκηση, για μια απαίτηση ενεργειακών πόρων, αλλά για την προσπάθεια ανάκτησης ενός διεθνούς κύρους ισχύος;

Φαίνεται ότι η τουρκική διανόηση, το εκπαιδευτικό σύστημα, δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν ορθολογικά την Οθωμανική κατάρρευση. Δεν μπόρεσαν μέσα από την ανάλυση να επουλώσουν την πληγή της συλλογικής διάψευσης. Κατά την επικρατούσα λοιπόν συλλογική ερμηνεία, η Οθωμανική παρακμή και συρρίκνωση δεν έχει οικονομική, διοικητική, πολιτισμική εξήγηση. Μια διεθνής «συνωμοσία» χρηματοδότησε, τον 19ο αιώνα, τη διάλυση και διέγειρε τη χειραφέτηση των διάφορων, μέχρι τότε υποτελών, εθνοτήτων.

Η αναπαραγωγή της εξήγησης, ως να πρόκειται για ένα τεχνικό φαινόμενο και όχι για μια νομοτελειακή εξέλιξη, που σχετίζεται με μια ευρύτερη ανάδυση του νεωτερικού κράτους, το οποίο προϋπέθετε τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό, φαίνεται ότι επιβιώνει και ενεργοποιεί ένα είδος ιστορικής ρεβάνς. Φαίνεται ότι αποτελεί εδραιωμένη, θεμελιακή αξιωματική.

Έχουμε δει σε πολλές χώρες να μετεξελίσσεται η όποια οικονομική τους αποκατάσταση σε διέγερση ενός επεκτατικού υποστρώματος. Στην περίπτωση όμως της Τουρκίας, η αναβίωση προσλαμβάνει πιο αρχαϊκά χαρακτηριστικά. Κατά τη γνώμη μου, η ρητορική για τους ανταγωνιστικούς και περιοριστικούς παράγοντες, τις χώρες της Αν. Μεσογείου κυρίως, της συμμαχίας του «κακού», οι άκομψες δηλώσεις για άλλους ηγέτες ή πολιτικούς άλλων χωρών, η διαρκής χρηματοδότηση μισθοφορικών συμμοριών που δρουν αποσταθεροποιητικά στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη, η προσπάθεια στην Αιθιοπία, στο Σουδάν κ.λπ., δεν υπακούει σε μια ανάγκη της στιγμής, στην πίεση ενός οικονομικού λόμπυ που εξωθεί τα πράγμα στα πολεμικά άκρα, αλλά και για την εκδήλωση αυτού του βαθέος, σχεδόν προνεωτερικού, ανορθολογισμού.

Χωρίς να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι πολύ σοβαρό τμήμα της τουρκικής αστικής τάξης και εργαζόμενων, ιδίως το τουριστικό σύμπλεγμα, για λόγους συμφέροντος, μάλλον δεν είναι φιλοπόλεμο, η «ρομαντική» επιλογή για τη χώρα μας, ενώ είναι αναγκαία στον φιλειρηνισμό της, δεν είναι αρκετή. Δυστυχώς.

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL