Της Άννας Χατζησοφιά*
Η πανδημία του COVID-19 και το γενικό lock down που επιβλήθηκε έπληξε με ιδιαίτερη σφοδρότητα το χώρο και τους ανθρώπους του πολιτισμού. Θέατρα, κινηματογράφοι, μουσικές σκηνές, χώροι συναυλιών, βιβλιοπωλεία έκλεισαν. Τα έσοδα από πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα μηδενίστηκαν, καθώς ανεστάλη η λειτουργία των επιχειρήσεων που είναι χρήστες έργων πνευματικής δημιουργίας, όπως εστιατόρια, καφετέριες και ξενοδοχεία. Συγχρόνως η κυβέρνηση, εξαργυρώνοντας την πολιτική στήριξη των ΜΜΕ, έδωσε το δικαίωμα στα τηλεοπτικά κανάλια να μεταθέσουν για αργότερα και την πληρωμή πνευματικών δικαιωμάτων για χρήση παρελθόντων περιόδων. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα έμειναν χωρίς κανένα εισόδημα, ενώ την ίδια στιγμή μια άβυσσος αβεβαιότητας για το επόμενο διάστημα ανοίγονταν εμπρός τους.
Ήδη ο χώρος του Πολιτισμού ήταν βαριά τραυματισμένος από τη δεκάχρονη οικονομική κρίση. Στα χρόνια των μνημονίων η μαύρη και ανασφάλιστη εργασία κυριάρχησε στο τοπίο. Δεν ήταν μόνον ανάγκη επιβίωσης που οδήγησε τους καλλιτέχνες να προσφέρουν την τέχνη τους με τέτοιους όρους, αλλά και μια βαθιά υπαρξιακή ανάγκη έκφρασης και συγχρόνως προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Η κρίση του κορονοϊού ήρθε να ισοπεδώσει και ό,τι είχε απομείνει όρθιο και να διαλύσει τις όποιες εστίες αναγέννησης του χώρου.
Απέναντι σ’ αυτή την ανθρωπιστική -θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε- κρίση η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν πέρασε απλά κάτω από τον πήχη, επέδειξε πλήρη αδιαφορία, άγνοια και αλαζονεία, απαξιώνοντας τον πολιτισμό, τους δημιουργούς και συνολικά τους επισφαλώς εργαζόμενους στο χώρο. Χωρίς κανένα σχέδιο για την επόμενη μέρα και κάτω από την πίεση του Σύριζα, των σωματείων και του πολύχρωμου κινήματος Support Art Workers εξήγγειλε αποσπασματικά μέτρα ενίσχυσης, τα οποία άφησαν ακάλυπτη την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πολιτισμού.
Απέναντι στο διαρκώς αυξανόμενο κίνημα των καλλιτεχνών η κ. Μενδώνη δήλωσε σε τηλεδιάσκεψη με τα σωματεία ότι κουράστηκε να ασχολείται με τους καλλιτέχνες. Δεν κουράστηκε όμως όχι μόνο να απαξιώνει δημιουργούς του μεγέθους ενός Σταύρου Ξαρχάκου, αλλά και να επιδεικνύει μία άκρως αντιδημοκρατική συμπεριφορά. Σε συνέντευξη της πρόσφατα «κάρφωσε» το Φοίβο Δεληβοριά, δηλώνοντας ότι χαίρεται που συμμετέχει στο Φεστιβάλ, υπονοώντας σαφώς ότι δεν δικαιούται να ασκεί κριτική όταν εργάζεται για εποπτευόμενο φορέα του υπουργείου. Ο δημιουργός απάντησε, με τον μόνο τρόπο που θα μπορούσε ένα ελεύθερο καλλιτεχνικό πνεύμα να πράξει, υποβάλλοντας την παραίτηση του. Συγχρόνως ακυρώθηκε η μοναδική παραγωγή του ίδιου του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου «Ιχνευταί» του Σοφοκλή, στην οποία τη μουσική θα συνέθετε ο Σταμάτης Κραουνάκης, γνωστός για την κριτική που άσκησε στην κυβέρνηση και την ίδια την υπουργό. Οι εξηγήσεις που δόθηκαν δεν κρίνονται επαρκείς, δημιουργώντας ένα πρωτοφανές σκηνικό τύπου «ιδιωνύμου».
Σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες υγειονομικής, οικονομικής και πολιτικής κρίσης, ο Σύριζα πολύ έγκαιρα ζήτησε τη στήριξη του πολιτισμού και των ανθρώπων του, προτείνοντας μέτρα που να ανακουφίζουν οριζόντια τους εργαζόμενους. Στα πλαίσια του #Μένουμε_Όρθιοι παρουσίασε ένα πλήρες, αναλυτικό και κοστολογημένο σχέδιο πέντε αξόνων ενίσχυσης του πολιτισμού. Προχώρησε σε μία σειρά τηλεδιασκέψεων διαβούλευσης με τους ανθρώπους του χώρου. Στήριξε, ενίσχυσε και πρωτοστάτησε στο κίνημα των καλλιτεχνών. Όμως, όλα αυτά δεν είναι αρκετά. Σε μια περίοδο συνολικής ανασφάλειας, όπου το μέλλον των εργαζόμενων στις τέχνες είναι τοπίο στην ομίχλη, προβάλλει επείγουσα η επεξεργασία ενός ολιστικού στρατηγικού σχεδίου για τον πολιτισμό. Είναι όχι μόνο καθήκον της δικής μας Αριστεράς, είναι μέσα στις βασικές μας αξίες, στο dna μας, είναι ο λόγος για τον οποίο παλεύουμε να αλλάξουμε τον κόσμο.
* Συγγραφέας - ηθοποιός, συντονίστρια της Γραμματείας του Τμήματος Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
