Η κυβέρνηση πορεύεται με λογική βλέποντας και κάνοντας, αλλά έχει στο πίσω μέρος του μυαλού της την επανάληψη του 2012, με αναδιάρθρωση της αγοράς υπέρ λίγωνισχυρών και περεταίρω συμπίεση εργαζόμενων, αυταπασχολουμένων, μικρομεσαίων, επισημαίνει η Έφη Αχτσιόγλου, εξηγώντας γιατί το εμπροσθοβαρές πρόγραμμα που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να σώσει την κοινωνία και την οικονομία από τα δεινά της βαθιάς ύφεσης.
Συνέντευξη στον Σπύρο Ραπανάκη
* Για ποιον λόγο πιστεύετε ότι η κυβέρνηση επιλέγει μια τόσο διστακτική πολιτική αντιμετώπισης του οικονομικού σκέλους της πανδημίας;
Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης στην παρούσα φάση δεν είναι απλώς διστακτική, αλλά συχνά βρίσκεται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από τις ανάγκες της κοινωνίας. Διότι τα μέτρα της δεν είναι μόνο ανεπαρκή σε ποσότητα (εξαιρετικά μικρό δημοσιονομικά πακέτο), αλλά είναι και εσφαλμένα σε ποιότητα, αφού όλα υποστηρίζονται από τις αναστολές συμβάσεων εργασίας και την εκ περιτροπής εργασία, δηλαδή τις απολύσεις και τις ραγδαίες μειώσεις μισθών.
Δεν θεωρώ ότι αυτό γίνεται από άγνοια. Γίνεται, εκτιμώ, για δύο λόγους που συντρέχουν παράλληλα. Ο ένας είναι η εσφαλμένη λογική του «βλέποντας και κάνοντας», θα συμπληρώνω αν χρειαστεί με επιμέρους μέτρα κάθε λίγο. Αυτή η λογική είναι προφανές ότι δεν μπορεί να προλάβει τις συνέπειες της προδιαγεγραμμένης ύφεσης.
Ο δεύτερος λόγος είναι η συνειδητή πολιτική επιλογή για μια συνολική αναδιάρθρωση της αγοράς με τρόπο παρόμοιο με αυτόν του 2012. Θα επιβιώσουν κάποιοι λίγοι, θα συμπιεστούν οι εργαζόμενοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι μικρομεσαίες και οι πιο αδύναμες επιχειρήσεις.
Στο ότι πρόκειται για συνειδητή πολιτική επιλογή εξάλλου συντείνει και το γεγονός ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια υπάρχουν και μάλιστα η χώρα μας βρίσκεται σε προνομιακή θέση σε σχέση με άλλες χώρες (π.χ. Ιταλία, Ισπανία) ως προς τις δυνατότητες άμεσων δαπανών λόγω του "μαξιλαριού" ασφαλείας που διαμόρφωσε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
* Η κυβέρνηση φαίνεται πεπεισμένη ότι η οικονομία θα ακολουθήσει μια πορεία «v», δηλαδή θα εκτιναχτεί αμέσως μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης. Συμφωνείτε;
Για να συμβεί αυτό, πρέπει να ληφθεί ένα ισχυρό, εμπροσθοβαρές πακέτο μέτρων, το οποίο θα διατηρήσει κατά το δυνατόν στα προ πανδημίας επίπεδα το εισόδημα των πολιτών και τη δυνατότητα λειτουργίας των επιχειρήσεων, θα κρατήσει ζωντανή τόσο τη ζήτηση όσο και την προσφορά. Έτσι θα μπορέσει η οικονομία να έχει γρήγορη επανεκκίνηση μετά την υγειονομική κρίση.
Με ευχολόγια αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Αν μετά το τέλος της καραντίνας η αγορά και η πραγματική οικονομία “σβήσουν”, θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος και, κυρίως, πολύ μεγαλύτερο κόστος για την επανεκκίνηση.
* Προτείνετε ένα εμπροσθοβαρές πρόγραμμα λέγοντας ότι αν σταματήσει η οικονομία, είναι δύσκολο να επανεκκινήσει. Δώστε μας ένα παράδειγμα.
Ήδη ο περασμένος Μάρτιος ήταν ο χειρότερος όλων των εποχών στα δεδομένα της απασχόλησης. Η απώλεια θέσεων εργασίας ήταν σχεδόν έξι φορές μεγαλύτερη από τον ίδιο μήνα του 2012, όταν η ανεργία εκτοξευόταν και οι μισθοί περικόπτονταν βίαια. Παράλληλα, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται σε αναστολή σύμβασης χωρίς να ξέρουν αν θα έχουν δουλειά μετά το τέλος της καραντίνας και με τι όρους, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται σε εκ περιτροπής εργασία με μείωση μισθών κατά 50%.
Την ίδια ώρα, οι εποχικοί εργαζόμενοι, τα μπλοκάκια, οι μη επιδοτούμενοι άνεργοι είναι παντελώς ακάλυπτοι, χωρίς καν το πενιχρό έκτακτο επίδομα, ενώ δεκάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι που έχουν μηδενικό εισόδημα αυτούς τους μήνες, ενώ τα έξοδά τους τρέχουν, παραπέμφθηκαν σε πρόγραμμα κατάρτισης.
Αν το κράτος δεν διασφαλίσει αυτή τη στιγμή μέσω άμεσης δημοσιονομικής παρέμβασης τις θέσεις εργασίας και τους μισθούς των εργαζομένων, μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης θα βρεθούμε μπροστά σε ένα ανεξέλεγκτο κύμα ανεργίας και σε μια δραματική πτώση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών που συνεπακόλουθα θα βυθίσει την αγορά.
Παράλληλα, αν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, δεν ενισχυθούν με μια άμεση μη επιστρεπτέα επιδότηση από το κράτος, όταν τελειώσει η καραντίνα, δεν θα έχουν καν ένα ελάχιστο κεφάλαιο κίνησης για να διατηρηθούν στη ζωή και θα οδηγηθούν σε λουκέτα.
Αυτό είναι το υφεσιακό σπιράλ που πρέπει να προλάβουμε. Και για να το προλάβουμε, χρειάζεται το κράτος να βάλει το χέρι στην τσέπη τώρα.
* Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί μέσω της δημιουργίας τετελεσμένων να προωθήσει την ατζέντα της στα εργασιακά;
Ναι, πιστεύω ότι η κυβέρνηση αξιοποιεί την κρίση ως μια ευκαιρία για να αλλάξει συνολικά τον χάρτη της αγοράς εργασίας. Για να υπάρξει μια συνολική αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων και, όταν τελειώσει η καραντίνα, να βρεθούμε σε ένα εντελώς νέο τοπίο, όπου το επίπεδο των μισθών και της ποιότητας των εργασιακών σχέσεων θα έχει ραγδαία υποβαθμιστεί και η όποια διεκδίκηση θα ξεκινά από πολύ χαμηλότερο σημείο. Οι επιλογές της κυβέρνησης είναι ακραίες: με απόλυτο διευθυντικό δικαίωμα έχουμε αναστολή συμβάσεων εργασίας και επιβολή εκ περιτροπής εργασίας με μισό μισθό, ενώ έχει ανασταλεί η δήλωση ωραρίων και υπερωριών. Πρόκειται για πολιτικές που δεν ακολουθούνται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα στην παρούσα φάση, και ξέρετε ότι υπάρχουν πολλές νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις στην Ευρώπη.
* Εκτός από το υψηλότερο ποσό που προβλέπει η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, ποιες είναι οι βασικές ποιοτικές διαφορές των δύο προσεγγίσεων;
Ο στόχος της πρότασής μας είναι η διατήρηση του εισοδήματος των πολιτών και των λειτουργικών δυνατοτήτων των επιχειρήσεων στα προ υγειονομικής κρίσης επίπεδα. Εισηγούμαστε ένα εμπροσθοβαρές πακέτο ύψους 26 δισ., εκ των οποίων τα 14 δισ. είναι άμεσες κρατικές δαπάνες και τα 12 δισ. είναι κρατικές εγγυήσεις δανεισμού.
Η πρότασή μας έχει τρεις πυλώνες: κάλυψη των μισθών των εργαζομένων (συμπεριλαμβανομένων των ελεύθερων επαγγελματιών) με διασφάλιση των σχέσεων εργασίας για έξι μήνες μετά το τέλος της καραντίνας, μη επιστρεπτέα ενίσχυση στις μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό ύψους 3 δισ. και υποστήριξη των «αόρατων», δηλαδή των επισφαλώς εργαζόμενων και των μη επιδοτούμενων ανέργων, που είναι παντελώς ακάλυπτοι, με ένα έκτακτο επίδομα ύψους 1,5 δισ.
Οι διαθέσιμοι πόροι του κράτους αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τα 50 δισ., άρα το πακέτο που προτείνουμε είναι απολύτως εφικτό και ρεαλιστικό. Επιμένουμε δε στην αξιοποίηση ενός μέρους του "μαξιλαριού" ρευστότητας που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε σε άμεσες δαπάνες χωρίς να προχωρήσουμε σε δανεισμό και άρα να επιβαρύνουμε το δημόσιο χρέος.
