Του Νίκου Βούτση*
Ο σύντροφος Μανώλης Γλέζος έφυγε την ίδια ώρα που η απουσία του πονάει, γιατί οι πολίτες βρίσκονται μπροστά σε μια πολλαπλή δοκιμασία, μια οριακή και πρωτόγνωρη δοκιμασία, λόγω της πανδημίας, με επιπτώσεις που γίνονται ήδη φανερές, ακόμα και κυρίως στο πεδίο της δημοκρατίας, από τα προσωπικά δεδομένα μέχρι την τυπική ύπαρξη των Κοινοβουλίων, όπως ήδη έγινε στην Ουγγαρία.
Την ίδια ώρα που έφυγε ο Μανώλης, πράγματι πλήρης ημερών και αναγνωρισμένος εν ζωή από ευρύτατο φάσμα της Πολιτείας και της κοινωνίας και πέραν της Αριστεράς, τα σύννεφα σκεπάζουν τον ορίζοντα και ναρκοθετούν τις δημοκρατικές λύσεις πάνω στα μεγάλα προβλήματα της Ευρώπης. Το Ευρωδικαστήριο καταγγέλλει Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία για την άρνηση μετεγκατάστασης προσφύγων, δηλαδή για την τριετή συστηματική υπονόμευση των σχετικών αποφάσεων της Ε.Ε., το γερμανικό Κοινοβούλιο αρνείται επίσης τη φιλοξενία μικρού σχετικά αριθμού προσφύγων κατά τη διάρκεια της κρίσης στον Έβρο, η αλληλεγγύη και η συνεργασία ως αξίες της Ένωσης οδηγούνται στο απόσπασμα της ιδιοτέλειας και της εθνικής περιχαράκωσης και βεβαία η ενημέρωση και η δημοσιογραφία, όπως ιδιαίτερα και στη χώρα μας το βιώνουμε, χειραγωγούνται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό. Οι συζητήσεις για τον σύγχρονο «Mεγάλο Aδελφό», ακόμα και μέσα στις ανοιχτές -κατά τα άλλα- κοινωνίες, αποκτούν νομιμοποιητική βάση στον δημόσιο λόγο εκ παραλλήλου με την προετοιμασία της κοινής γνώμης και προφανώς των πλέον αδυνάτων κοινωνικά για νέα Μνημόνια και παρατεταμένη λιτότητα σε βάρος τους, σε κλίμακα Ευρώπης και όχι μόνο Νότου.
Όλα τα παραπάνω βρίσκονται σε μια προφανή και τεράστια αντίστιξη με τη μεγάλη προσφορά στη δημοκρατία, στα δικαιώματα των πολιτών, στο προσωπικό διαχρονικό παράδειγμα πίστης και εμμονής στις πανανθρώπινες αξίες και στο διεθνώς αναγνωρισμένο αποτύπωμα του πρώτου παρτιζάνου της Ευρώπης, του συντρόφου μας Μανώλη Γλέζου.
Ο αγώνας για τις γερμανικές επανορθώσεις
Αυτή η ανθρώπινη διάσταση ήταν πάντοτε στην καρδιά της πολίτικης πράξης του Μ. Γλέζου, με κορυφαίο βέβαια δείγμα την αφοσίωση και ανάλωσή του, ιδιαίτερα τις τρεις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, στη διεθνή ηθική και ιστορική αναγνώριση των θυσιών των εκατοντάδων χιλιάδων θυμάτων, αμέσων ή έμμεσων, από τη γερμανική κατοχή, με την αφοσίωση και προσήλωσή του, ως επικεφαλής και άλλων άξιων αγωνιστών συνεργατών του, στο εθνικό συμβούλιο για τη διεκδίκηση από το γερμανικό κράτος των επανορθώσεων. Ο ίδιος έδωσε το σύνθημα και ενώ η χώρα βρισκόταν μέσα στα Μνημόνια, για να μην υπάρξει στρεψόδικη επικοινωνιακή διαχείριση από τη γερμανική πλευρά, ότι "και ένα ευρώ είναι αρκετό", γιατί πρωτίστη είναι η ηθική αναγνώριση αυτού του ανεκπλήρωτου και απαράγραπτου αιτήματος της τεράστιας θυσίας των αγωνιστών άλλα και χιλιάδων Ελλήνων απλών πολιτών.
Αυτή η ανθρώπινη διάσταση γίνονταν φανερή ιδιαίτερα και στην καθημερινότητα του Μανώλη, που πάντοτε με τη βοήθεια και τη στήριξη της αγαπημένης του Τζώρτζιας έμενε δυνατός και όρθιος για να την εκφράζει. Στα δεκάδες σχολεία που επισκέφτηκε σε όλη τη χώρα προσκεκλημένος για να μιλήσει με τα παιδιά για τη ζωή, για την αντίσταση, για τη δικαιοσύνη και την αντίθεση στην αδικία. Στις τακτικές, μία ή και δυο φορές, ιδιαίτερες επισκέψεις του με γλυκά και δώρα μέσα στη Βουλή για όλους τους υπαλλήλους σε όλες τις διευθύνσεις.
Στον σύντροφο Μανώλη δεν χρειάζονται αγιογραφίες, ούτε αρμόζει μια αποστειρωμένη συμβολοποίηση που αφαιρεί και τελικά θα μείωνε την πραγματική τεράστια προσφορά του, πάντοτε από το μετερίζι και τις αξίες της Αριστεράς, αλλά και ηγεμονική πραγματικά μέσα στο στρατόπεδο των αντίπαλων απόψεων, καθώς υπήρξε πάντοτε ρεαλιστής, ενωτικός και συνθετικός. Χωρίς να τον ενδιαφέρει η επιβολή ή να διακατέχεται από εχθροπάθεια, υπήρξε σε όλη του τη διαδρομή και μέχρι τέλους ένας «ενεργός πολίτης» μέσα στην Αριστερά, με συμμετοχή στις διαχρονικές αντιθέσεις, αντιπαραθέσεις και παθογένειες της Αριστεράς αλλά και με συμβολή στην αναζήτηση ενωτικών και τολμηρών διεξόδων, όπως τα τελευταία χρόνια με το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.
Αυστηρός κριτής, αλλά ανθρώπινος
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, το ανθρώπινο, όχι το υπερβατικό, ο Μανώλης ασκούσε δημόσια αυστηρή κριτική και ταυτόχρονα δεχόταν τις ενστάσεις ή και την κριτική από όσους δεν συμφωνούσαν μαζί του. Είναι αυτό το πλαίσιο που δεν μπορούν και δεν θέλουν να κατανοήσουν όσοι λίγοι έσπευσαν αυτές τις μέρες να μιλήσουν δηκτικά και προσβλητικά για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα και βεβαίως για όλους εμάς, επικαλούμενοι αντίθετες απόψεις και διαφωνίες που υπήρξαν το προηγούμενο διάστημα, χωρίς ποτέ όμως να πάρουν προσωπικό χαρακτήρα από καμία πλευρά.
Άλλωστε, η ανθρώπινη και θεσμική συνεργασία μας όλα τα τελευταία χρόνια υπήρξε συνεχής και αδιάλειπτη και στη νέα περίοδο της Βουλής μετά τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 και καθώς ο Μ. Γλέζος είχε πλέον επιστρέψει από την Ευρωβουλή, όπου για ένα και μόνο έτος, όπως ο ίδιος είχε δεσμευτεί και απολύτως τήρησε, έδωσε και στο Ε.Κ. τη μάχη για τη διεθνοποίηση του θέματος των γερμανικών επανορθώσεων.
Εν συνεχεία, και ενώ λειτουργούσε η αρμόδια Επιτροπή της Βουλής στην τρίτη σύνθεσή της για το σχετικό πόρισμα, ο ίδιος μίλησε στη Γερουσία τον Απρίλιο του '16 στη σχετική εκδήλωση για τα βιβλία συναγωνιστών που τεκμηρίωναν πτυχές και πλευρές του σοβαρού θέματος των γερμανικών αποζημιώσεων και ύστερα ο ίδιος ήταν τιμώμενος και κύριος ομιλητής τον Ιούλιο του '17 για την παρουσίαση του τελευταίου του βιβλίου "ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ" που εξέδωσε η Βουλή μετά και ενόσω γίνονταν επανεκδόσεις σε τρεις γλώσσες της "μαύρης βίβλου της Κατοχής", που αποτέλεσε διαχρονικά και το «διαβατήριο» για τη σχετική ενημέρωση στις διεθνείς επαφές της Βουλής. Σ' αυτή την ομιλία του άλλωστε ο Μανώλης, παρόντος και του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, άφησε τη δική του παρακαταθήκη προς όλους για το ότι θα μας ελέγχει αυστηρά και θα μας κρίνει στην εκπλήρωση του χρέους απέναντι στους εκτελεσμένους και στα θύματα της Κατοχής, που κατά τα αλλά ήταν κοινώς αναγνωρισμένο.
Ο ίδιος, με τη συνεργασία της Τζώρτζιας, και ενώ δεν μπορούσε να παραστεί στην ολομέλεια της Βουλής λόγω ασθένειας, μας έδωσε τηλεφωνικά τη δική του ιδιαίτερη συμβολή για το τι θα έπρεπε να προσέξουμε στη διατύπωση του σχετικού κειμένου της απόφασης και τη στρατηγική της διεκδίκησης.
Ο Μανώλης Γλέζος ήταν παρών με άποψη σε όλη του τη ζωή, σε όλες τις φάσεις και ιδιαίτερα έδωσε την εξαιρετική συμβολή και το παράδειγμά του στον αντιμνημονιακό αγώνα, όπου και υπήρξε θύμα βίαιης αντιμετώπισης από τις δυνάμεις καταστολής και ύστερα επί δύο χρόνια υπήρξε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση στην προσπάθεια μέσα και έξω από τη Βουλή για τη σωτηρία της χώρας και την ήττα των πολιτικών δυνάμεων που την οδήγησαν σε χρεοκοπία. Και η παρουσία, και η απουσία τούΜανώλη από την πολιτική πράξη είχαν πάντοτε μια ιδιαίτερη σημασία. Γι' αυτό, εν κατακλείδι, καταθέτω δημόσια την εκτίμησή μου για το ότι ενώ ο Μ. Γλέζος δεν συμφώνησε με την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, ούτε προς στιγμή δεν κλονίστηκε και δεν παρασύρθηκε στην παρουσία ή τον εγκωμιασμό των μεγάλων λαϊκών συλλαλητηρίων που, στο όνομα της αντίθεσης με την ιστορική πρωτοβουλία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν προφανές ότι χειραγωγούνταν από ακροδεξιές απόψεις, πολιτικές δυνάμεις και βίαιες πρακτικές μικρών μειοψηφιών.
Όλα τα παραπάνω είναι ελάχιστες πτυχές μιας μοναδικής συμβολής ενός αγωνιστή που η απώλειά του έγινε ακόμη περισσότερο οδυνηρή, καθώς η συγκυρία δεν επέτρεψε να αποδοθούν οι τιμές και να εκφραστεί το πάνδημο συγκινησιακό φορτίο που η διαδρομή και η παρουσία του δημιούργησαν σε όλους μας.
* Ο Νίκος Βούτσης είναι βουλευτής Α’ Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ, πρώην πρόεδρος της Βουλής
