Του Αντώνη Αντωνιάδη*
Ένα σοβαρό σκάνδαλο αποκαλύφθηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ουψάλας στη Σουηδία (Akademiska sjukhuset i Uppsala). Το μεγάλο νοσοκομείο αναγκάστηκε να αναβάλει πάνω από 200 εγχειρήσεις, λόγω ελλείψεως νοσοκομειακού υλικού. Έμειναν, μεταξύ άλλων, χωρίς ενέσεις, παυσίπονα, μέχρι και χαρτί υγείας δεν διέθεταν (!). Πώς μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο στη Σουηδία, το κατεξοχήν κράτος πρόνοιας; Οι απαντήσεις είναι πολιτικές και οικονομικές.
Από την πρώτη Οκτωβρίου, το Akademiska προσέλαβε την εταιρεία Apotekstjänst (Φαρμακευτικές υπηρεσίες) ως καινούργιο προμηθευτή νοσοκομειακού υλικού. Η εταιρεία Apotekstjänst ανέλαβε την ευθύνη για άλλες τέσσερις περιφέρειες εκτός από την Ουψάλα και με βάση τη συμφωνία θα πληρωνόταν λίγο περισσότερο από 100 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Το ποσό αυτό, αν και μεγάλο, ήταν χαμηλότερο από ό,τι είχαν προσφέρει οι άλλοι υποψήφιοι που ανταγωνίζονταν για τη θέση. Ως εκ τούτου, διάλεξε η Ομοσπονδία των νοτιοκεντρικών νοσοκομείων της Σουηδίας να συνεργαστεί με την Apotekstjänst. Ο αποχρών λόγος τής απόφασης ήταν οικονομικός και όχι -όπως θα έπρεπε- και η ικανότητα της εταιρείας να εκπληρώσει τις δεδομένες υποχρεώσεις της, πράγμα που τελικά απέβη μοιραίο.
Ήδη το 2013, μόλις έναν χρόνο από την ίδρυσή της, προέκυψαν προβλήματα που θα αμφισβητούσαν την αξιοσύνη τής Apotekstjänst. Εκείνη την περίοδο ο λόγος ανησυχίας βρισκόταν στο ότι είχαν στείλει καταλόγους φαρμάκων σε λάθος ασθενείς, με αποτέλεσμα ορισμένα άτομα να μην πάρουν τα φάρμακά τους στη σωστή ώρα... Αυτό το φιάσκο προκάλεσε αναστάτωση στον τομέα της περίθαλψης και πολλοί γιατροί είχαν κατηγορήσει την εταιρεία, τονίζοντας πως τα λάθη της θα μπορούσανε να είχαν οδηγήσει σε θανάτους. Τελικά, ευτυχώς δεν έγινε αυτό, αλλά τα προβλήματα με την Apotekstjänst δεν έληξαν εκεί.
Μετά το φετινό σκάνδαλο, που καθυστέρησε σχεδόν 500 εγχειρήσεις σε όλες τις περιφέρειες για τις οποίες ήταν υπεύθυνη η Apotekstjänst, ξεδιπλώθηκε ένα άλλο καταστροφικό σενάριο, το οποίο είχε ξεκινήσει το 2016. Η σουηδική κρατική ραδιοφωνία αποκάλυψε ότι πάνω από 2.000 διαφορετικά φάρμακα, από τα οποία τα περισσότερα είχαν ταξινομηθεί ως ναρκωτικά, είχαν εξαφανιστεί από τον έλεγχο της εν λόγω εταιρείας... Το επακόλουθο ήταν ότι πολύ δυνατά και επικίνδυνα φάρμακα, που χρειάζονταν ιδιαίτερη προσοχή, βρέθηκαν μάλλον σε ακατάλληλα χέρια, εξαιτίας της επιπολαιότητας των αρμοδίων. Η εταιρεία είναι τώρα αντικείμενο έρευνας από κρατικά όργανα και αν αποδειχθεί ότι το σφάλμα ήταν δικό της, μπορεί η Apotekstjänst να χάσει το δικαίωμα να διαχειρίζεται νοσοκομειακό υλικό.
Όλα μπορούν να καταστραφούν
Η κατάσταση είναι αρκετά σοβαρή, όχι μόνο για τη συγκεκριμένη εταιρεία αλλά για τη σουηδική κοινωνία γενικά. Ο λαός της χώρας είναι συνηθισμένος να έχει ένα από τα καλύτερα συστήματα υγείας στον κόσμο, αλλά τα τελευταία γεγονότα μάς δείχνουν ότι τα πάντα μπορούν να καταστραφούν αν δεν υπάρχει σωστή αξιολόγηση (για να μην υποθέσουμε κάτι άλλο). Η απόφαση να αναλάβει την ευθύνη η Apotekstjänst για τα ιατρικά υλικά ήταν προφανώς λανθασμένη. Η εταιρεία δεν είχε αρκετή εμπειρία για να αναλάβει μια τέτοια δουλειά και από ό,τι φάνηκε της έλειπε ακόμα και η κατάλληλη οργάνωση. Παρ’ όλα αυτά, βγήκε νικήτρια από τις διαπραγματεύσεις και ξεκίνησε συνεργασία με τις κρατικές ιατρικές επιτροπές για την προμήθεια νοσοκομειακού υλικού, κάτι το οποίο δεν βασιζόταν στο ότι είχε την καλύτερη εξυπηρέτηση ή τα καλύτερα προϊόντα, αλλά γιατί προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή (και μόνον).
Τελικά, πλέον οι εγχειρήσεις έχουν ξεκινήσει πάλι ύστερα από την διακοπή που διήρκεσε δέκα μέρες. Ο διευθυντής της Apotekstjänst παραιτήθηκε μετά τα επεισόδια, αλλά η εταιρεία συνεχίζει να είναι υπεύθυνη για τα υλικά. Δέχτηκε σκληρή κριτική από την ιατρική κοινότητα, παρ’ όλα αυτά όμως, οι κρατικοί αντιπρόσωποι ισχυρίζονται πως η συμφωνία δεν επανεξετάζεται. Με άλλα λόγια, η ακαταστασία στη σουηδική περίθαλψη δεν φαίνεται να έχει κοπάσει. Όχι ακόμα, τουλάχιστον.
* Ο Αντώνης Αντωνιάδης είναι μεταπτυχιακός φοιτητής δημοσιογραφίας στη Σουηδία
