Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
ΣΥΡΙΖΑ: Συνέδριο κριτικής αποτίμησης, τομής και συνέχειας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΡΙΖΑ: Συνέδριο κριτικής αποτίμησης, τομής και συνέχειας

Του Φίλιππου Βαμβουκάκη*

Όταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στοχοποιεί συστηματικά τον πλουραλισμό, τις τάσεις-ρεύματα σκέψης και εντέλει συλλήβδην το «καταραμένο» αυτό 4% «που δεν αφήνει το κόμμα και τον πρόεδρο ν’ ανοίξουν τα φτερά τους», είναι φανερό ότι γίνεται προσπάθεια να «τσιμενταριστεί» ο ΣΥΡΙΖΑ στο συστημικό «καλούπι», παραδίνοντας εθελούσια το «πνεύμα» και εγκαταλείποντας την ιδεολογία του. Αν δεν υπάρξουν ισχυρά πολιτικά και ιδεολογικά «αντισώματα» σε αυτό, θα επέλθει σύντομα, αντί της επιδιωκόμενης κοινωνικής, η συστημική «επιμόλυνση». Πρώτο της στάδιο αποτελεί ο «κυβερνητισμός» δίχως ιδεολογικές αντιστάσεις και αξιακούς κώδικες.

Η επιλογή βρίσκεται στο κόμμα και τις συλλογικές αποφάσεις του: Αφορά στον σχεδιασμό να καταστούν οι ιδέες της Αριστεράς για κοινωνικό, πολιτισμικό και οικολογικό μετασχηματισμό -με δημοκρατία και ελευθερία-, ηγεμονικές στην πράξη της κοινωνικής και κυβερνητικής δράσης.

Αυτό αναδεικνύει τη σημασία της ιδεολογικής «δουλειάς» στη θεωρία και στις πρακτικές της Αριστεράς. Η έντασή της πρέπει να αυξάνει όσο πιο πολύ «ακουμπάει» την εξουσία. Διαφορετικά, η λειτουργία της δεν θα διαφέρει από αυτήν των κομμάτων «διαχείρισης», που συνίσταται κυρίως στο μοίρασμα των «ωφελημάτων» της στρεβλής ανάπτυξης και των «λαφύρων» ενός καταλεηλατημένου δημόσιου τομέα.

Ριζοσπαστικός μετασχηματισμός της πολιτείας

Η κρίση που βίωσε η ελληνική πολιτεία δεν ήταν απλώς δημοσιονομική. Ήταν το αποτέλεσμα της ίδιας της φύσης του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας, το οποίο δεν της επέτρεψε να μετασχηματιστεί σε μια οικονομία γνώσης που επενδύει στο εργατικό δυναμικό της. Μετά από δέκα σχεδόν χρόνια υφεσιακού κύκλου, αυτό που απαιτείται είναι η μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό και αξιακό υπόδειγμα, το οποίο θα έχει στον πυρήνα του την καινοτομία, την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία και την υγιή επιχειρηματικότητα. Η μετάβαση αυτή προϋποθέτει ριζοσπαστικούς μετασχηματισμούς στη δημόσια διοίκηση, στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, στις επιχειρήσεις, στις αντιλήψεις, αλλά και στο ανθρώπινο δυναμικό.

Για να υποστηριχτεί όμως αυτό, απαιτείται η συγκρότηση ενός προοδευτικού κοινωνικού μετώπου. Το μέτωπο αυτό μπορεί να αποτελέσει τον εγγυητή των τομών που θα μετασχηματίσουν την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να επιτελέσει τον σκοπό του μόνο ως ο πολιτικός φορέας του προοδευτικού αυτού μετώπου. Εάν στο πλαίσιο μιας πλατιάς συμμετοχικής διαδικασίας η πολιτική του αναπαραγωγή συνδυαστεί με τον πολλαπλασιασμό του κοινωνικού του εκτοπίσματος, ενδυναμώνοντας το ιδεολογικό του στίγμα, συνθέτοντας πλειοψηφικούς κοινωνικούς συσχετισμούς, θα έχει πετύχει να παίξει έναν πρωτοποριακό για τα δεδομένα της ιστορικής συγκυρίας ρόλο.

Η ψηφιακή εποχή

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα υπό αυτές τις προϋποθέσεις αποτελεί επικουρικό "εργαλείο". Φτάνει το κόμμα να μην μπει στον πειρασμό αντικατάστασης του ζωντανού εαυτού του με κάτι άυλο, εναποθέτοντάς του την επίλυση όλων των ζητημάτων. Απαραίτητη προϋπόθεση: Η λειτουργία του ως «συλλογικού διανοούμενου», ως «συλλογικού ηγεμόνα» με την γκραμσιανή έννοια. Γιατί το «κόμμα» της Αριστεράς δεν αποτελεί απλό εκπρόσωπο κοινωνικών ομάδων, αλλά λειτουργεί ως «παιδαγωγός», «διαπλαστής» και «οργανωτής» μιας κοινωνικής συμμαχίας που τη μετασχηματίζει σε «ιστορικό μπλοκ» ανατροπής.

Η ηλεκτρονική εποχή έχει αλλάξει τον κόσμο. Χρειάζεται να μπει κανείς μέσα στο ψηφιακό τρένο και να κάνει το ταξίδι. Ο προορισμός υπάρχει ήδη. Το νέο κόμμα δεν αποτελεί μια ύπαρξη «εν κενώ»: Οι κύριες, ιστορικά διαμορφωμένες ιδεολογικές, πολιτικές, και πολιτισμικές βάσεις είναι αυτές που καθορίζουν την κατεύθυνση.

Προφανώς προκύπτουν ερωτήματα που χρήζουν συλλογικής απάντησης και κυρίως πόσο «ζωντανό» κομματικό χώρο θα διεκδικήσει η «ψηφιακή συνιστώσα» και πόσους βαθμούς αυτονομίας θα έχει σε σχέση με το «κλασικό κόμμα». Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να διασφαλιστούν η διαφάνεια, ο δημοκρατικός έλεγχος και ο πλουραλισμός, ώστε να μην υπάρξει διολίσθηση από τη σημερινή στασιμότητα σε μια μεταδημοκρατική χίμαιρα ψευδεπίγραφης κινητικότητας, σε ένα απολίτικο, ασπόνδυλο κάτι, με επίφαση δημοκρατικότητας.

Δεν καθορίζεται σήμερα «εντός και επί τα αυτά» η έκβαση του αγώνα, αλλά στους υλικούς και άυλους χώρους δράσης και έκφρασης των ανθρώπων, εκεί που υπάρχουν ή δημιουργούνται συνθήκες ουσιαστικής κοινωνικής και πολιτικής παρέμβασης. Το «ψηφιακό σύμπαν» περιλαμβάνεται a priori στους χώρους αυτούς.

Ευκαιρίες υπέρβασης και παγίδες

Η έλλειψη ενός συνεκτικού, οικουμενικού και αξιοβίωτου προοδευτικού οράματος, καθώς και η ανιστόρητη πολυδιάσπαση του ευρύτερου χώρου της Αριστεράς, καθιστούν αδήριτη την ανάγκη συμπαράταξης ευρέων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, ως αντίσταση στην κυρίαρχη ιδεολογία, πράξη και τάξη. Το μη σχηματοποιημένο όραμα αποτελεί ταυτόχρονα και μια πρόκληση συνδιαμόρφωσής του από τα κάτω. Η κυβερνητική εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη προς αυτήν την κατεύθυνση.

Σε μια πορεία απομαζικοποίησης, αποδυνάμωσης του ιδεολογικού σκέλους και «παθητικοποίησης», «το συλλογικό εμείς» τείνει να συναρθρώνεται ολοένα και περισσότερο από την τεχνητή συγκόλληση των θραυσμάτων ξεχωριστών ατομισμών, ή συνδεδεμένων μαζί τους ομάδων, μπροστά στην αναμονή της «εξουσίας». Τίποτε πιο συντηρητικό από αυτό, καθώς συμβαδίζει με τη σταδιακή «κρατικοποίηση» των κομματικών στελεχών, την «αυτονόμηση» των κοινοβουλευτικών και την ευδοκίμηση παραγοντισμών. Αυτό συμβάλλει στην απομάκρυνση από την κοινωνία και στην «καρτελοποίηση» του κόμματος.

Τα αποϊδεολογικοποιημένα κόμματα - καρτέλ «εμπορεύονται» τα ίδια προϊόντα και απαιτούν υψηλή ένταση κεφαλαίου (σύμβουλοι ηγεμόνων) και όχι υψηλή ένταση εργασίας (ακτιβιστές και ιδεολόγοι). Η «πελατεία» τους μοιραία αποτελείται από αγοραστές «προϊόντων» και όχι ιδεών. Αυτή η «πελατεία» και οι εκπρόσωποί της με ευκολία κινούνται από το ένα κόμμα-προϊόν στο άλλο.

Η διάσπαση αυτή πολιτικής και ηθικής αποτελεί παγίδα αλλοτρίωσης. Ο δρόμος αυτός δεν μπορεί να έχει σχέση με την Αριστερά, που φιλοδοξεί να ριζώσει στην κοινωνία, να ζυμωθεί με αυτήν και να αντλήσει δύναμη αμφισβήτησης και ανατροπής.

Η συνέχεια στον διάλογο, στον δρόμο, στα πληκτρολόγια και στις... οθόνες.

* Ο Φίλιππος Βαμβουκάκης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL