Του Μανόλη Αναστασιάδη
Μια βόλτα στη Βόρεια Μακεδονία, τη χώρα που για μας ήταν, μέχρι πριν σχεδόν δύο χρόνια, η χώρα χωρίς όνομα. Για μας μόνο, γιατί για όλο τον υπόλοιπο κόσμο (140 χώρες) είχε όνομα: Δημοκρατία της Μακεδονίας!
Τώρα, χάρη σε μία καλή πολιτική συγκυρία στη βόρεια γείτονα και την ορθολογιστική και μελετημένη πολιτική του Νίκου Κοτζιά και του Αλέξη Τσίπρα, υπάρχει η Συμφωνία των Πρεσπών και έχει ανοίξει διάπλατα ο δρόμος ειρηνικής και φιλικής συνύπαρξης, των πυκνών οικονομικών, πολιτιστικών ακόμα και αμυντικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο γειτονικές χώρες.
Με την ευκαιρία μιας εκδρομής που διοργάνωσε η εφημερίδα «Εποχή», 87 φίλοι και σύντροφοι βρεθήκαμε, με δύο πούλμαν, για τρεις μέρες στα Σκόπια, στο Τέτοβο, στην Αχρίδα και στο Μοναστήρι (Βίτολα) και άλλες δύο μέρες στο μακρύ οδικό ταξίδι. Γνωρίσαμε από κοντά μια χώρα φανερά φτωχή και με καθυστερημένη ανάπτυξη. Μια χώρα που αρκετοί την επιβουλεύονται. Με δύο βασικές εθνοτικές ομάδες, τους Σλάβους και τους Αλβανούς, που εκεί τουλάχιστον συμβιούν ειρηνικά, αλλά που η γειτονική Αλβανία κάνει ό,τι μπορεί για να δείξει ότι «ορέγεται» αυτή τη χώρα και θα τη βόλευε πολύ κάποια στιγμή να την καταπιεί, και μαζί με το γειτονικό Κόσσοβο να αποτελέσουν τη μεγάλη “Αλβανία”. Και οι ίδιοι οι Κοσσοβάροι -και όχι οι γηγενείς Αλβανοί- ενοχλούν συστηματικά, όπως είχαμε τη δυνατότητα να ακούσουμε από τους ντόπιους. Όσο και να ακουστεί παράξενο, η γεωγραφικά μακρινή Τουρκία φροντίζει επίσης να κάνει αισθητή την παρουσία της, αξιοποιώντας τη θρησκευτική ταύτιση με το αλβανικό μουσουλμανικό στοιχείο. Έτσι, διάσπαρτες, αλλά πυκνές είναι οι αλβανικές αλλά και οι τούρκικες σημαίες, δηλωτικές της παρουσίας και της... διεκδίκησης.
Κι αυτή η ιδιαιτερότητα της πληθυσμιακής σύνθεσης σε μια τόσο μικρή και από πολλές απόψεις αδύναμη χώρα υπογραμμίζει την εθνικά ευφυή πολιτική επιλογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Κι άσε τους νεομακεδονομάχους, ανιστόρητους και αδαείς εθνικιστές να λένε και να κάνουν τα δικά τους. Γιατί εθνικιστές υπάρχουν, και πολλοί μάλιστα, και στην απέναντι... όχθη. Μόλις πριν λίγα χρόνια μάλιστα ήταν κυβέρνηση, και η άφρον και ηλίθια πολιτική του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που δεν έδωσε καμία προοπτική σ’ αυτή τη χώρα, μπορεί να τους ξαναφέρει στην εξουσία. Σε περίπτερα και μικρομάγαζα μπορείς να δεις κάποιες σημαίες με το δεκαεξάκτινο αστέρι της Βεργίνας και τα «I love Macedonia» που προορίζονται για τους εκείθεν των συνόρων «μακεδονομάχους».
Η αγωνία των Σοσιαλδημοκρατών του κόμματος του Ζάεφ ήταν περισσότερο από εμφανής. Για να δικαιώσει τον Αλέξη Τσίπρα που προφήτευσε ότι ο Κ. Μητσοτάκης θα παρακαλάει μην τυχόν και κερδίσουν οι ομογάλακτοί του του VMRO τις εκλογές του ερχόμενου Απριλίου. Οι οποίοι θα αποπειραθούν να ανατρέψουν, δύσκολα είναι η αλήθεια, τη Συμφωνία.
Στη διαδρομή περάσαμε από κάποια τούνελ που έφεραν την ταμπέλα του κατασκευαστή τους: ΑΚΤΩΡ! Και αναρωτηθήκαμε με ποια χώρα υπέγραψε ο μεγάλος ελληνικός κατασκευαστικός όμιλος τις αναγκαίες συμβάσεις για την κατασκευή τους; Με τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» προφανώς! Καλώς μεν, αλλά πού είχε πάει τότε ο υπερπατριωτισμός;
Η γειτονική χώρα έχει τις δικές της φυσικές ομορφιές. Απέραντα, σχεδόν παρθένα και ευτυχώς άκαυστα δάση. Λίμνες, πολλές φυσικές και τεχνητές, ποτάμια που διατρέχουν ανοιχτά τις πόλεις και τις ομορφαίνουν. Φτωχικές λαϊκές πολυκατοικίες αλλά και μοντέρνες, καλοβαλμένες μονοκατοικίες και διώροφα. Στις απέραντες, σοσιαλιστικής προέλευσης αδόμητες εκτάσεις, εκεί που μη υπάρχουσας, τότε, κερδοσκοπίας της γης είχαν απλωθεί τεράστια πάρκα και αστικά δάση, ελαύνει εδώ και μερικά χρόνια ο... καπιταλισμός. Κάποιοι ουρανοξύστες έχουν κάνει την εμφάνισή τους, εμπορικά κέντρα, διεθνείς φίρμες δίπλα στα παραδοσιακά σκεπαστά και ανοιχτά παζάρια. Βιομηχανικές εγκαταστάσεις δεν βλέπεις πολλές. Ίσως εμείς δεν βρεθήκαμε στις περιοχές που υπάρχουν...
Η λαϊκή φτώχεια εμφανής, με μισθούς γύρω στα 300 ευρώ τον μήνα και ευτυχώς αντίστοιχα χαμηλές τιμές στην αγορά - κάτω από το μισό ή καμιά φορά και το ένα τέταρτο αυτών που ισχύουν εδώ σ’ εμάς. Εξ ου και η πληθώρα Ελλήνων καταναλωτών που επωφελούνται παντοιοτρόπως. Ιδιαίτερα στα Βίτολα, το Μοναστήρι, με την πλούσια ιστορία ελληνικής παροικιακής παρουσίας μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους, η αγορά, μέρα αργίας στην Ελλάδα (28η Οκτωβρίου), έσφυζε από Έλληνες, που σε απόσταση ενός τετάρτου της ώρας από τα ελληνικά σύνορα πραγματοποιούσαν τις αγορές τους σαν να ήταν στη... λαϊκή της γειτονιάς αλλά και στα καταστήματα ρουχισμού και διαφόρων άλλων ειδών. Στις ατέλειωτες καφετέριες του κεντρικού και με πανέμορφα νεοκλασικά ελληνικής αρχιτεκτονικής στολισμένου πεζόδρομου άκουγες σίγουρα πιο πολλά ελληνικά, παρά μακεδονικά. Γλώσσα που «ανήκει στην οικογένεια των νοτιοσλαβικών γλωσσών» (Συμφωνία Πρεσπών...) και που απορεί κανείς πώς είναι δυνατόν να ισχυρίζεται κάποιος ότι εμείς τους τη χαρίσαμε! Τι κοινό έχουμε εμείς μ’ αυτή τη γλώσσα;
Παρά την εμφανή πρόοδο και αυτής της χώρας στα τουριστικά (ζούμε στον καιρό και τουριστικής μετακίνησης των λαών..., όχι μόνο προσφυγιάς ή αναγκαστικής μετανάστευσης!), είναι σίγουρα πίσω από το ελληνικό αντίστοιχο επίπεδο. Ωραία ξενοδοχεία, τετράστερα και πεντάστερα, από τα οποία όμως κάτι έλειπε που δεν μπορώ να το εντοπίσω!
Και μία... θρησκειολογική παρατήρηση. Η απόλυτα ειρηνική θρησκευτική συνύπαρξη ορθόδοξων χριστιανών και μουσουλμάνων έχει και την «πλάκα» της. Όπου υπάρχει ένα μεγαλοπρεπές τζαμί με γυαλιστερούς τρούλους και πανύψηλους μιναρέδες θα υπάρχει απέναντι μια εξ ίσου μεγαλοπρεπής εκκλησία. Και η εντυπωσιακή παρουσία φωτισμένων με «νέον» σταυρών στις γύρω βουνοκορφές εξισορροπείται από ένα καλά φωταγωγημένο τζαμί! «Ειρηνικός», ευτυχώς, επικοινωνιακός πόλεμος...
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα από τον συνοριακό σταθμό της Νίκης (κοντά στη Φλώρινα), ενώ είχαμε βγει από την Ειδομένη (κοντά στο Κιλκίς), σκέφτεσαι ότι η ανεμπόδιστη επικοινωνία των δύο λαών, βοηθούσης και της ευνοϊκής για τους Έλληνες οικονομικής σχέσης (1 ευρώ = 60 δηνάρια), θα οδηγήσει όλο και περισσότερους συμπατριώτες μας να γνωρίσουν τον γείτονα, που φανερά ποντάρει σ’ εμάς για την ανάπτυξή του, την οικονομική του ευημερία, την ασφάλεια ακόμα και την εδαφική του ακεραιότητα. Γι’ αυτό και η χώρα μας πρέπει να πιέσει πολύ (και όχι να σιωπά και να μένει αδρανής) ώστε να ανοίξει ο δρόμος ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε. Και τότε θα επηρεάζονται όλο και λιγότερο οι Έλληνες από φωνές που δεν διδάχτηκαν τίποτε από τις εθνικές καταστροφές που έχει προκαλέσει ο ανεγκέφαλος εθνικισμός (Μικρασιατική Καταστροφή, Κύπρος κ.ά).
