Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου μιλάει στα «Ψηλά βουνά» (1918) για μια ομάδα παιδιών της 6ηςΔημοτικού που την καλοκαιρινή περίοδο παίρνουν τα βουνά και μαθαίνουν πολλά πράγματα - είτε από μόνα τους είτε με την επαφή κάποιων ντόπιων: «Είδαν τη μεγάλη πλάση που εκείνοι δεν την ήξεραν... είδαν το βουνό, βράχηκαν στα ποτάμια που βροντούν, πάτησαν τους στοιχειωμένους βράχους κι έμαθαν να κινδυνεύουν ο ένας για τον άλλον». Είδαν δέντρα να υποκύπτουν στην ανθρώπινη αυθαιρεσία, «να πονούν» έστω κι αν χαράσσονταν από επιδέξιους ρετσινάδες, είδαν το τραγούδι του Γιάννη από το Πουρνάρι: «Γιάννη, γιατί έκοψες το πεύκο -γιατί, γιατί- ο αγέρας θα 'ναι, λέει ο Γιάννης - και περπατεί»...
Οι μαθησιακές χρήσεις των θερινών διακοπών αποτελούν διακαή πόθο στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, πράγμα που είναι διαφορετικό από τη «χωρική διάσταση» της εκπαίδευσης. Απόδειξη η ιδέα ενός «Πανεπιστημίου των ορέων» που ευδοκίμησε στις αρχές αυτής της δεκαετίας στην Κρήτη, καταλήγοντας κιόλας σε μια συνέντευξη στο CNN στις 17.7.2010. Η ιδέα ήταν αρκετά φιλόδοξη, δεδομένου ότι διέβλεπε μέσα από τη διαδικασία της «ορεοποίησης» τη βιωματική γνώση, την αντιμετώπιση των κινδύνων που δημιουργεί για την Κρήτη η βάναυση αλλοίωση της περιβαλλοντολογικής, οικιστικής και πολιτιστικής ταυτότητας. Υπήρχε τελικά ένα νέο αναπτυξιακό όραμα πίσω απ' όλα αυτά, σε μια εποχή που η απογοήτευση δεν είχε καταλάβει τον ελληνικό λαό.
Η Ιστορία βεβαίως δεν παύει να επαναλαμβάνεται, γι' αυτό και ένα νέο εγχείρημα ήλθε στην επιφάνεια. Αυτή τη φορά δεν είναι τόσο φιλόδοξο, δεν απευθύνεται σε ώριμους ακαδημαϊκούς πολίτες, αλλά «επιστρέφει» στα παιδιά του Δημοτικού και μάλιστα το σαββατοκύριακο. Είναι ένα σχολείο του δάσους μαγικό, χωρίς κουδούνι και μαυροπίνακα, που παραδίδει στους μικρούς μαθητές «το πιο σημαντικό μάθημα στη ζωή τους», που λέει η Νατάσσα Παπανικολάου στην εφημερίδα "Πολιτική" της Λέσβου.
Το σχολείο του δάσους θα είναι ανοιχτό όλη τη χρονιά, βρέξει - χιονίσει, υποστηρίζουν οι εμπνευστές του, και θα είναι μακριά από τα τάμπλετ και τις οθόνες των υπολογιστών. Όπως λέει ο Κωνσταντίνος Τσιομπάνος: Με επιρροές από παιδαγωγικές και φιλοσοφικές μεθόδους όπως των Waldorf και Montessori, του κονστρουκτιβισμού και κοινωνικού εποικοδομητισμού, το Σχολείο του δάσους γεννήθηκε στη Δανία του '50 και έκτοτε έχει διαδοθεί σε όλες σχεδόν τις γωνιές του κόσμου...
Τι να πούμε εμείς απέναντι σε όλα αυτά; Ας κρατήσουμε το ότι η Ιστορία έχει ανατροπές κι ας ξεχάσουμε προς ώρας το παραδοσιακό γνωμικό «ο αέρας των πόλεων απελευθερώνει...».
