Του Κώστα Φωτεινάκη
Με αφορμή τη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Χαϊδαρίου (23.9.2019), με την εισηγητική έκθεση της Υπηρεσίας Καθαριότητας, που καταλήγει στην ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ σε εργολάβο του ποσού των 25.000 ευρώ για 15 μέρες εργασίας (δηλαδή 1.600 ευρώ ημερησίως), καταθέτω δημοσίως και με «γνώση των συνεπειών του νόμου τα εξής»:
Α. Ποια είναι τα δεδομένα:
1. Η συλλογή των αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων, κοινώς μπάζα, δεν αποτελεί υποχρέωση των δήμων, καθώς αυτά δεν εντάσσονται στα αστικά στερεά απόβλητα. Παρ’ όλα αυτά οι δήμοι «αναγκάζονται» να τα συλλέξουν και να τα απομακρύνουν.
2. Τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων δεν επιτρέπεται να εναποτεθούν με νόμιμο τρόπο στον ΧΥΤΑ Φυλής.
3. Οι προηγούμενες δημοτικές αρχές, τουλάχιστον από το 2010 και εντεύθεν, και τα αντίστοιχα δημοτικά συμβούλια (ή οι αρμόδιες Επιτροπές Ποιότητας Ζωής και Οικονομικών) όφειλαν να είχαν πάρει αποφάσεις και να είχαν δρομολογήσει τις νομικές / διοικητικές διαδικασίες που προβλέπονται για α) την υπογραφή σύμβασης με ιδιωτικό πιστοποιημένο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για τα μπάζα, β) την έκδοση της αναγκαίας άδειας περισυλλογής και μεταφοράς των μπαζών με ιδία μέσα από τους χώρους του δήμου προς τους πιστοποιημένους ιδιωτικούς χώρους / ΣΕΕΔ.
Είναι λυπηρό για τον Δήμο Χαϊδαρίου, που διαχρονικά δεν έχει δρομολογήσει τις ανωτέρω νόμιμες διαδικασίες για την απομάκρυνση των μπαζών εδώ και δεκαετίες. Η παράλειψη αυτή δεν μας τιμάει ως πόλη και ως πολίτες, αλλά δεν είμαστε όλοι «για τα μπάζα».
Β. Ποιο είναι το θέμα σήμερα για τα μπάζα:
1. Τα μπάζα δεν προέκυψαν «εφάπαξ» μια ωραία πρωία. Οι «2.000 καταμετρημένοι σάκοι διασπαρμένοι στους κοινόχρηστους χώρους, χωρίς να υπολογίζουμε τα χύδην μπάζα» τοποθετήθηκαν σε ένα μεγάλο διάστημα. Άρα, δεν είναι ένα έκτακτο γεγονός, όπως μια πλημμύρα, ένας σεισμός, μια πυρκαγιά. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αυτά συσσωρεύτηκαν μέρα τη μέρα για διάφορους λόγους που περιγράφει η ανακοίνωση του δήμου: «Η Υπηρεσία Καθαριότητας του δήμου, όπως υπηρεσιακά ενημέρωσε τη διοίκηση, δεν έχει τα μέσα και τις δυνατότητες (κάτι που οφείλεται και σε αδράνεια της προηγούμενης διοίκησης) για να απομακρύνει τους σωρούς από μπάζα και κλαδιά που έχουν σωρευτεί κατά το μεγάλο χρονικό διάστημα που δεν υπήρχε καμιά σχετική παρέμβαση του δήμου».
2. Άρα, δεν είναι ένα έκτακτο γεγονός που να απαιτεί έκτακτες ενέργειες και την απευθείας ανάθεση σε έναν εργολάβο ή σε μια εταιρεία, όπως π.χ. θα μπορούσε και έπρεπε να γίνει για τη συντήρηση και τον καθαρισμό των σχολείων μετά τον σεισμό, την απομάκρυνση φερτών υλών μετά από μια μεγάλη πλημμύρα κ.λπ.
Γ. Τι προτείνω να γίνει για τα μπάζα:
Με δεδομένα τα παραπάνω προτείνω:
1. Το δημοτικό συμβούλιο (ή οι αρμόδιες Επιτροπές Ποιότητας Ζωής) να πάρει απόφαση στην πρώτη του τακτική συνεδρίαση για να δρομολογηθούν οι νομικές / διοικητικές διαδικασίες που προβλέπονται α) για την υπογραφή σύμβασης με ιδιωτικό πιστοποιημένο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), β) για την έκδοση της αναγκαίας άδειας μεταφοράς των μπαζών με ιδία μέσα, από τους χώρους του δήμου στα σημεία παράδοσης / εναπόθεσης.
2. Η δημοτική αρχή και η διοίκηση να οργανώνουν με τέτοιον τρόπο την Υπηρεσία Καθαριότητας, ώστε μετά την ολοκλήρωση των νόμιμων διαδικασιών να απομακρύνει τα μπάζα με ίδια μέσα, σε τακτική βάση, πριν αυτά γίνουν παρανόμως λόφοι, με ασφάλεια και με το κατάλληλο προσωπικό.
3. Η δημοτική αρχή να μην αναθέσει σε ιδιώτη τη συλλογή και την απομάκρυνση των μπαζών, παρά μόνο την επεξεργασία και τον διαχωρισμό σύμφωνα με το ΣΕΕΔ.
4. Τη συλλογή και τη μεταφορά τους προς το ΣΕΕΔ να κάνει η Υπηρεσία Καθαριότητας, με την προϋπόθεση ότι έχουν ολοκληρωθεί οι νόμιμες διαδικασίες μεταφοράς των μπαζών.
Δ. Τι προτείνω να γίνει για τη μείωση και τη διαχείριση των αποβλήτων
Με την προϋπόθεση ότι έχει δημιουργηθεί ή δρομολογηθεί ένα αξιόπιστο και λειτουργικό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, η δημοτική αρχή:
1. Να επικαιροποιήσει τον κανονισμό καθαριότητας (2012) και το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (2015).
2. Να αξιοποιήσει την πρόβλεψη του Εθνικού Σχεδιασμού Πρόληψης, Δημιουργίας και Διαχείρισης Αποβλήτων (ΦΕΚ B 2706/2015) «για την αλλαγή συμπεριφοράς και αντίληψης των πολιτών», εφαρμόζοντας το πλαίσιο προγράμματος Defra MODEL 4E (Enable / καθιστώ ικανούς - Engage / προκαλώ τη συμμετοχή - Encourage / ενθαρρύνω - Exemplify / αναδεικνύω καλές πρακτικές.
3. Να προβλέψει στους ετήσιους προϋπολογισμούς του δήμου τα απαραίτητα κονδύλια για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή των πολιτών στη λειτουργία του συστήματος και την εφαρμογή του κανονισμού καθαριότητας. Το κόστος εκτιμάται 5 ευρώ ανά κάτοικο ετησίως για την πρώτη πενταετία και μειούμενο τα επόμενα έτη -με την προϋπόθεση όμως ότι λειτουργεί ένα αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης. Χρειάζεται δηλαδή περίπου το ποσό των 200.000 ευρώ ανά έτος, το οποίο θα μπορούσε να εξασφαλιστεί από διάφορα προγράμματα (ΕΟΑΝ, Περιφέρεια, Πράσινο Ταμείο κ.λπ.).
Το θέμα της μείωσης και της αξιόπιστης, αποκεντρωμένης, κοινωνικά δίκαιης διαχείρισης των αστικών / στερεών αποβλήτων και της καθαριότητας των πόλεων δεν τελειώνει με αυτή την παρέμβαση.
