Η Νίτσα Γαβριηλίδου γεννήθηκε το 1925 στην Κοκκινιά του Κιλκίς. Οι γονείς της, ο Κώστας Γαβριηλίδης και η Θεοδώρα (Σιώτα) Στολτίδου, είχαν έλθει πριν από πέντε χρόνια πρόσφυγες από τον Καύκασο της Ρωσίας. Το 1937 ετοιμάζεται για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Γυμνάσιο. Αν δώσει στο Κιλκίς, θα απορριφθεί, όσο καλά και αν γράψει, όπως απορρίφθηκε πριν από λίγα χρόνια η μεγαλύτερη αδελφή της, η Ελπίδα. Η νονά της την παίρνει στο σπίτι της, στη Θεσσαλονίκη.
Εκεί συναντά τον πατέρα της, βουλευτή με το Αγροτικό Κόμμα σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις που έχει σταλεί εξορία από τη δικτατορία Μεταξά, έχει στο μεταξύ δραπετεύσει και περάσει στην παρανομία. Ο Γαβριηλίδης κρύβεται στο Ντεπό. Η Νίτσα ξεκινάει ένα πρωί να τον δει. Πίσω από τα δέντρα ξεπετιούνται σαν σκιές «κυνηγοί». Κάπου - κάπου ρίχνουν καμιά τουφεκιά, ότι δήθεν κυνηγάνε κάργες. Έχουν ειδοποιηθεί από προδότη συγχωριανό του επικηρυγμένου Γαβριηλίδη. Η συνάντηση πατέρα και κόρης είναι συγκινητική. Φεύγοντας, την άλλη μέρα, δεν ξέρει ότι σε λίγο θα κάνουν έφοδο οι χωροφύλακες και ότι ο πατέρας της θα συλληφθεί. Στα 12 χρόνια της θα γνωρίσει μια ακόμα σκληρή όψη της ζωής, την προδοσία.
Στην εξορία
Μαθήτρια του Γυμνασίου, οργανώνεται το 1943 στην ΕΠΟΝ. Ο Γαβριηλίδης αφήνεται ελεύθερος και ανεβαίνει στο βουνό, στην Ελεύθερη Ελλάδα. Μαζί του, για έξι μήνες, και η οικογένειά του. Η Νίτσα θα συλληφθεί πριν και μετά τα Δεκεμβριανά. Θα παραμείνει για πολλά χρόνια εξόριστη στα στρατόπεδα της Χίου, του Τρικεριού και της Μακρονήσου.
Σε διηγήσεις της αναφέρεται σε πρόσωπα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο εκείνα τα χρόνια. Θεωρούσε ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου υπέσκαπτε την ενότητα, μιλούσε απαξιωτικά για τον Ηλία Τσιριμώκο και θαύμαζε τον Γιάννη Πασαλίδη. Θυμάται πως σε κάποια συζήτηση με τον πατέρα της, για την ανάγκη μιας νέας εφημερίδας, ο Πασαλίδης έριξε την ιδέα για το όνομα της: «Κώστα, να την βγάλουμε 'Αυγή'»!
Τον Σεπτέμβριο του 1952 ο Κώστας Γαβριηλίδης, εξόριστος στον Άη Στράτη, παθαίνει εγκεφαλικό. Σπεύδει κοντά του η Νίτσα. Του κρατάει το χέρι. «Μετανιώνω», θα πει πολλά χρόνια αργότερα, «που δεν του μιλούσα. Ίσως να καταλάβαινε, ίσως να με άκουγε».
Ο Γαβριηλίδης θα μείνει σχεδόν αβοήθητος στο νησί και στις 27 Σεπτεμβρίου 1952 εκπνέει. Ο κόσμος, ειδοποιημένος για τον θάνατο του αγωνιστή, κατεβαίνει με συγκίνηση και οργή στο λιμάνι του Πειραιά. Οι κρατούντες δειλιάζουν. Αντί να μεταφέρουν τη σορό με το πλοίο της γραμμής, αποφασίζουν να τη μεταφέρουν με μικρό καΐκι. Οι εξόριστοι φτιάχνουν στεφάνια, σχίζουν πουκάμισα και τα βάφουν. Οι μαύρες λωρίδες θα συνοδεύουν τιμητικά τον νεκρό. Οι χωροφύλακες τα πετάνε όλα στη θάλασσα.
Το καΐκι, στο οποίο έχει επιβιβαστεί και η Νίτσα, κάνει τον γύρο της Εύβοιας και σταματάει στη Ραφήνα. Η σορός θα μεταφερθεί με μυστικότητα στο Γ' Νεκροταφείο, στην Κοκκινιά.
Μια πολυτάραχη ζωή
Είχα την τύχη να συναντήσω τη Νίτσα Γαβριηλίδου πέρσι. Απολάμβανα τις ζωηρές συζητήσεις με τον γαμπρό της, τον σύντροφο της κόρης της Σωτήρη Μπούζα. Θυμάμαι την τυποποιημένη φράση της, όταν της έλεγε για κάποιο καινούργιο βιβλίο: «Γιατί δεν μου το έφερες;».
Εξακολουθούσε να διψάει για διάβασμα, για γνώση. Στον αντίποδα τούτης της δίψας, η πεποίθηση πως έκλεισε τον κύκλο της. Απέφευγε να σιτίζεται και ολοένα και πιο συχνά μιλούσε για τον οριστικό αποχαιρετισμό. «Έφαγα τη ζωή με το κουτάλι», έλεγε. Ίσως οι άνθρωποι που έχουν δώσει τόσα πολλά να θέλουν να φύγουν όταν πιστεύουν πως δεν μπορούν να προσφέρουν κάτι παραπάνω.
Απεβίωσε τη Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου, στα 94 της χρόνια.
