Του Copyleft*
Στις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου ο Εκρέμ Ιμάμογλου, υποψήφιος του CHP, κέρδισε το μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης με ποσοστό 48,77%. Η Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή, όμως, εξετάζοντας μια σειρά ενστάσεις του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης ακύρωσε τελικά τις εκλογές. Στις επαναληπτικές εκλογές της 23ης Ιουνίου ο Ιμάμογλου κέρδισε για ακόμα μια φορά, αυτήν τη φορά με ποσοστό 54,21%. Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος πλήθη ξεχύθηκαν σε κάθε γωνιά του πολεοδομικού συγκροτήματος πανηγυρίζοντας. Χωρίς αμφιβολία, αυτό το αποτέλεσμα προσέφερε μια βαθιά και αναγκαία ανάσα στην αντιπολίτευση και γεννάει ελπίδες ότι πλησιάζει το τέλος του προσωποπαγούς καθεστώτος του Ερντογάν. Σε αυτό το θέμα, όμως, χωράνε πολλές σκέψεις, πολλές από τις οποίες, ίσως και οι περισσότερες, έρχονται σε αντίθεση με το κύμα ενθουσιασμού που ακολούθησε τις εκλογές.
Ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι ψηφοφόροι της κοσμικής αντιπολίτευσης είναι απαισιόδοξοι είναι ο ίδιος ο Ερντογάν, που, για να το πούμε κομψά, δε φαίνεται διατεθειμένος παραδώσει εύκολα τα όπλα. Μια από τις πιο σοβαρές πιθανότητες είναι να οριστεί υπηρεσιακή διοίκηση στο δήμο. Αυτό μπορεί να συμβεί, αν οι κατηγορίες της κυβέρνησης και του νομάρχη του Όρντου εναντίον του Ιμάμογλου οδηγήσουν σε δίκη και ο Ιμάμογλου καταδικαστεί. Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ο Ερντογάν να αποφύγει μια ευθεία αντιπαράθεση, αλλά παρόλα αυτά να προσπαθήσει να δυσκολέψει το έργο του Ιμάμογλου, πιθανότατα μειώνοντας την κρατική επιχορήγηση, στην οποία στηρίζεται ο μητροπολιτικός δήμος της Κωνσταντινούπολης.
Όλα αυτά τα αρνητικά ενδεχόμενα εξαρτώνται από το τι ρίσκα είναι διατεθειμένος να πάρει ο Ερντογάν στο προσεχές διάστημα. Η επανάληψη των εκλογών στην Κωνσταντινούπολη ήταν εξαρχής κίνηση υψηλού ρίσκου. Μπορεί κανείς να αναρωτηθεί: «Γιατί ο Ερντογάν επιμένει σε μια εκλογική αναμέτρηση την οποία δεν μπορεί να κερδίσει;» Η απάντηση είναι αρκετά απλή: Σύμφωνα με όσα ακούγονται από τα προεδρικά διαμερίσματα στην Άγκυρα, ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό του Ερντογάν ότι υπήρχε έστω και η παραμικρή πιθανότητα να χάσει την Κωνσταντινούπολη. Ποτέ δεν το πίστεψε. Αυτή η πίστη του στον εαυτό του και στο κόμμα του τώρα φαίνεται να βασίζονται σε ένα σύμπλεγμα ναρκισσισμού. Αν όμως στις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν τις εκλογές της 31ης Μαρτίου ο Γιλντιρίμ βρισκόταν μερικές μονάδες μπροστά, τότε αυτή η αυτοπεποίθηση θα αντιμετωπιζόταν ως φυσική. Εν πάση περιπτώσει, τόσο από τις δημοσκοπήσεις όσο και από το αρχικό εκλογικό αποτέλεσμα περιμέναμε μια μάχη στήθος με στήθος. Αντίθετα, όσο πλησίαζε η 23η Ιουνίου τόσο οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ένα απροσδόκητο άνοιγμα της διαφοράς υπέρ του Ιμάμογλου. Ειδικά η έρευνα της εταιρείας KONDA, ίσως της πιο αξιόπιστης, τον έδειχνε να έχει πάρει μια διαφορά εννιά ποσοστιαίων μονάδων. Για αυτό κι εγώ ρωτάω: Πώς μπόρεσε ο Ερντογάν να κάνει ένα τόσο μεγάλο λάθος στρατηγικής; Πώς, αντί να αποδεχτεί μια ήττα με 13 χιλιάδες ψήφους διαφορά, προτίμησε να ρισκάρει και να χάσει τελικά με περισσότερες από 800 χιλιάδες; Οι σύμβουλοί του, που σχηματίζουν πια αληθινό στρατό, πού ήταν σε αυτήν τη συζήτηση και τι τον συμβούλεψαν; Πίσω από την εκλογική ήττα βρίσκεται τόσο η αύξηση των ψήφων του Ιμάμογλου όσο και η απώλεια 200 χιλιάδων ψήφων του Γιλντιρίμ.
Εξετάζοντας αυτά τα ερωτήματα προκύπτει με σαφήνεια ότι ο Ερντογάν και η κυβέρνηση του ΑΚΡ έχουν σοβαρό πρόβλημα. Ενώ αυτό μοιάζει αδιαμφισβήτητο, περιμένουμε με αγωνία να δούμε τι θα ακολουθήσει. Η αιτία για τις αρνητικές προσδοκίες μας είναι οι εξής: για όλους εμάς που τα έχουμε δει όλα αυτά τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια στο σουλτανάτο του ΑΚΡ, αντιμετωπίζουμε την οποιαδήποτε επέμβαση ή παρέμβαση του Ερντογάν ως κάτι τελείως φυσικό. Το ίδιο φαίνεται πια να πιστεύει και η ελληνική κοινή γνώμη, για αυτό και η ένταση των τελευταίων ημερών στην Κύπρο δεν προκαλεί στον ελληνικό λαό παρά φόβο. Από τον Ερντογάν περιμένει κανείς τα πάντα, είναι ικανός για κάθε απερισκεψία. Πιστεύω -και αυτό είναι κάτι παραπάνω από υπόθεση- ότι τον παρακινεί μια πνευματική ανησυχία.
Την ίδια στιγμή, δεν πρέπει να ξεχνάμε την επίδραση που θα έχει το εκλογικό αποτέλεσμα στους κούρδους ψηφοφόρους. Το κάλεσμα του Ντεμιρτάς στους ψηφοφόρους του ΗDP να υπερψηφίσουν τον Ιμάμογλου στο όνομα της δημοκρατίας αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο βήμα προς τα μπρος. Και αυτό το κατάφεραν διαφυλάσσοντας την ακεραιότητά τους, παρά την προπαγάνδα του Ερντογάν για την οποία δε δίστασε να χρησιμοποιήσει και τον Οτσαλάν. Για μια ακόμα φορά απέδειξαν ότι αποτελούν το πιο πολιτικοποιημένο και συνειδητοποιημένο τμήμα του εκλογικού σώματος. Το μόνο που περιμένουν οι Κούρδοι είναι ο Ιμάμογλου να κρατήσει τις υποσχέσεις που έδωσε και να αποδειχθεί άξιος του αξιώματός του. Η στήριξη των Κούρδων πέρα από ένα μάθημα δημοκρατίας στους υπόλοιπους λαούς της Τουρκίας είναι και ένα σημαντικό μήνυμα ενότητας και συναίνεσης. Για να επιστρέψουμε στο θέμα του τι θα ακολουθήσει, αν επιβεβαιωθούν οι αρνητικές προβλέψεις που έκανα παραπάνω, αυτό θα επηρεάσει ασφαλώς και τους ψηφοφόρους αυτούς.
Όπως και να έχει, απέναντι σε όλα τα εμπόδια, οι λαοί της Τουρκίας θα συνεχίσουν ενωμένοι να ελπίζουν στην αλλαγή. Η οικονομική κρίση, που έγινε ιδιαίτερα αισθητή τον τελευταίο χρόνο, αλλά έχει ξεκινήσει στην πραγματικότητα από καιρό, έχει αρχίσει να μεταβάλλει τη στάση των ψηφοφόρων του ΑΚΡ και του ΜΗΡ. Αυτό μπορούμε να το δούμε στα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη. Το ΑΚΡ δεν έχασε μόνο το μητροπολιτικό δήμο, αλλά και μεγάλο ποσοστό της δύναμής του σε πολλές συνοικίες της Κωνσταντινούπολης. Απόδειξη η πρωτιά του Ιμάμογλου σε 28 από τα 39 δημοτικά διαμερίσματα. Ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να διαλέξει με προσοχή τα επόμενα βήματά του. Δεν είναι σαφές αν οι διχογνωμίες που διαφαίνονται στο εσωτερικό του ΑΚΡ θα σφραγίσουν το μέλλον του κόμματος, ο Ερντογάν όμως θα πρέπει κάπως να τις αντιμετωπίσει. Όσο δεν υιοθετεί μια συναινετική πολιτική και δεν παίρνει μέτρα για την άμεση αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, το κόμμα κινδυνεύει να δημιουργήσει ρωγμές στο εσωτερικό του και στην εκλογική του βάση, πράγμα που μπορεί να σημάνει την αρχή του τέλους του σουλτανάτου του ΑΚΡ. Το βασικό κριτήριο των Τούρκων εκλογέων είναι εξάλλου διαχρονικά η οικονομία. Αν γυρίσουμε στις εθνικές εκλογές του 2002, τις πρώτες στις οποίες νίκησε το ΑΚΡ, θα θυμηθούμε πώς το εκλογικό σώμα, εκκινούμενο από την ανησυχία του για την οικονομική κατάσταση, έθαψε στην κάλπη κόμματα με γνήσια λαϊκή βάση. Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι, αν ο Ερντογάν και το ΑΚΡ δεν δείξουν βελτίωση στα ζητήματα της δημοκρατίας και της οικονομίας, κινδυνεύουν να πάρουν το δρόμο που πήραν τα μεγάλα κόμματα του παρελθόντος όπως το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας και το Κόμμα του Ορθού Δρόμου. Τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών του 2019 αποτελούν μέχρι στιγμής τη μεγαλύτερη προειδοποίηση για τον Ερντογάν και την κυβέρνηση του ΑΚΡ.
* Ο Τούρκος συγγραφέας του άρθρου υπογράφει με ψευδώνυμο για ευνόητους λόγους
