Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης / Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι πλέον... εξωτικά
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης / Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι πλέον... εξωτικά

Στη Σουηδία, κάποτε οι δασικές πυρκαγιές ήταν ανέκδοτο

Βρυξέλλες. Χριστίνα Βασιλάκη

Από τα χιλιάδες στρέμματα καμένου δάσους στη Σουηδία, τους πρωτοφανείς καύσωνες στην Αγγλία και την ακραία ξηρασία στην Ολλανδία, μέχρι τους νεκρούς από τις πλημμύρες και τις φωτιές στην Ελλάδα, αλλά και στην Πορτογαλία το 2017, είναι ξεκάθαρο πως τους τελευταίους 12 μήνες η Ευρώπη ήρθε για τα καλά αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Πλέον η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια ενδιαφέρουσα πλην θεωρητική συζήτηση σε κάποιο δείπνο εργασίας στις Βρυξέλλες, αλλά μια πραγματικότητα στην οποία τόσο οι Ευρωπαίοι πολίτες όσο και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αντιλήφθηκαν ότι πρέπει να αντιδράσουν άμεσα.

Μάλιστα, σύμφωνα με ιθύνοντες των Βρυξελλών, τα φετινά ακραία καιρικά φαινόμενα, που έκαναν την εμφάνισή τους κυρίως στον ευρωπαϊκό Βορρά, έστειλαν ένα σαφές μήνυμα ότι οι όποιες επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο τα εξωτικά μέρη κάποιας μακρινής ηπείρου ή το πολύ τις μεσογειακές χώρες, αλλά όλους.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι πρόσφατες καταστροφές απέδειξαν ότι πρέπει να υπάρξει περαιτέρω κινητοποίηση σε δύο κατευθύνσεις: αφενός προς μια πιο φιλόδοξη λήψη δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και αφετέρου προς μια κοινή πολιτική προστασίας που θα μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα ακόμα και σε πολλαπλά, ταυτόχρονα αιτήματα.

Η ανθρώπινη παρέμβαση

“Αν και συχνά είναι δύσκολο να αποδοθούν μεμονωμένα μετεωρολογικά φαινόμενα στην κλιματική αλλαγή καθ' αυτή, πλέον μιλάμε για επαναλαμβανόμενα μοτίβα και καιρικές τάσεις που σχετίζονται άμεσα με αυτήν” εξηγεί στην “Α” ο συντονιστής για την πολιτική για το κλίμα και την ενέργεια του Δικτύου Δράσης για το Κλίμα με έδρα τις Βρυξέλλες Κλάους Ρούριχ.

Ο ίδιος παραπέμπει σε έρευνα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης για τους καύσωνες στην Ευρώπη, που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με την οποία έχουν διπλασιαστεί οι πιθανότητες να εμφανίζονται τέτοια φαινόμενα λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης στο κλίμα, ενώ οι τόσο υψηλές θερμοκρασίες θα γίνονται όλο και λιγότερο εξαιρετικές.

Επιπρόσθετα, πρόσφατη έρευνα του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρει ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της αλλαγής των καιρικών συνθηκών (όχι μόνο της αύξησης της θερμοκρασίας, αλλά και αλλαγές όσον αφορά τον αέρα, την υγρασία κ.λπ.) με την εκδήλωση πυρκαγιών στη Μεσόγειο, ενώ προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι η αύξηση των καμένων εκτάσεων στις περιοχές της Μεσογείου είναι ανάλογη με την αύξηση του δείκτη που μετρά τις αλλαγές αυτές.

Πολύ αργά, πολύ λίγο

Σε αυτό το πλαίσιο η Ε.Ε., μετά και την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων, εμφανίζεται ως ηγέτιδα δύναμη στη δράση για το κλίμα. Ωστόσο ο Κλάους Ρούριχ επισημαίνει πως στην πραγματικότητα η Ε.Ε. δεν κάνει αρκετά για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και υπολείπεται “ανησυχητικά” στις προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας. Σημειώνει δε ότι η δέσμευση για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ε.Ε. κατά 40% μέχρι το 2030 τελικά αποδεικνύεται “λίγη”, ενώ ακόμα και η συζήτηση για αύξηση στο 45% δεν είναι ικανοποιητική. Κάποιες χώρες, ωστόσο, όπως η Ολλανδία, καλούν σε περαιτέρω αύξηση, στο 55%.

“Αυτά τα άνευ προηγουμένου ακραία καιρικά φαινόμενα δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο εκτός Ευρώπης ή αφορά το μακρινό μέλλον, αλλά ότι μας επηρεάζει εδώ και τώρα” υπογραμμίζει ο Ρούριχ προειδοποιώντας ότι αυτά τα περιστατικά θα γίνουν “χειρότερα και πιο συχνά εάν δεν καταφέρουμε να σταματήσουμε την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας”.

Θεμελιώδη δικαιώματα

Το Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα μάλιστα έχει εμπλακεί σε μια δικαστική υπόθεση δέκα οικογενειών από την Πορτογαλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Ρουμανία, την Κένυα, τα Φίτζι και την Samiminoras, την Οργάνωση Νεολαίας των Σαάμι (των αυτοχθόνων της Σουηδίας) οι οποίες προσέφυγαν στο δικαστήριο κατά της Ε.Ε. για τις ανεπαρκείς προσπάθειές της για την προστασία των μέσων διαβίωσης των πολιτών της από την κλιματική αλλαγή.

Ειδικότερα πρόκειται για περιπτώσεις ανθρώπων που έχασαν τα σπίτια ή τις καλλιέργειές τους εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και ζητούν από την Επιτροπή, το Συμβούλιο και την Ευρωβουλή να προστατεύσουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και να αποτρέψουν επικίνδυνες αλλαγές στο κλίμα.

Δυσθεώρητο κόστος

Συγχρόνως γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η κλιματική αλλαγή έχει τεράστιο κόστος και σε οικονομικό επίπεδο στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, οι οικονομικές απώλειες που έχουν υποστεί τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων από το 1980 έως το 2015 ανέρχονται στα 433 δισ., ενώ μόνο μεταξύ 2010 και 2015 οι ετήσιες απώλειες ξεπερνούσαν τα 13 δισ. Επιπλέον, μεταξύ 1980 και 2015, οι φυσικές καταστροφές που προκλήθηκαν από ακραίες κλιματικές συνθήκες αντιπροσώπευαν το 86% περίπου των οικονομικών ζημιών στην Ε.Ε.

Σε ό,τι αφορά το μέλλον, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι απώλειες θα φτάσουν τα 120 δισ. ετησίως αν αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου η παγκόσμια θερμοκρασία και 200 δισ. αν η αύξηση φτάσει τους 3 βαθμούς.

Η ευρωπαϊκή πολιτική προστασίας

Κατά τη διάρκεια των πρωτοφανών πυρκαγιών στη Σουηδία, σε μια χώρα που δεν είχε παράδοση αυξημένων θερμοκρασιών ούτε κάποιον ιδιαίτερο κίνδυνο φωτιάς, προκειμένου να υπάρξει επιτυχής κατάσβεση, κινητοποιήθηκε κυρίως η Ε.Ε., καθώς η χώρα δεν διέθετε τα απαραίτητα εργαλεία. Συγκεκριμένα η Επιτροπή έκανε λόγο για τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή επιχείρηση πολιτικής προστασίας σε δασικές πυρκαγιές κατά την τελευταία δεκαετία και μια άνευ προηγουμένου μεταφορά προσωπικού.

Αυτό απέδειξε και στους πιο επιφυλακτικούς ότι η δημιουργία ενός πραγματικού ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας (τώρα βασίζεται σε εθελοντική προσφορά τεχνικού εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού) είναι απαραίτητη. Ο υφιστάμενος μηχανισμός κατά τα δύο προηγούμενα χρόνια (2016 και 2017) ενεργοποιήθηκε συνολικά 56 φορές τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε. και πολλοί αρμόδιοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. εξέφρασαν την άποψη ότι τα τρέχοντα μέσα δεν είναι σε θέση να παρέχουν τη βοήθεια που ζητούν τα κράτη - μέλη κατά τη διάρκεια κρίσεων ή να εξασφαλίσουν την έγκαιρη παράδοσή της.

Ως εκ τούτου, ήδη η Επιτροπή έχει προτείνει τη δημιουργία του RescEU, ενός συστήματος για την αύξηση των συνολικών ικανοτήτων αντιμετώπισης καταστροφών που διαθέτει η Ε.Ε., αλλά και μια μεγαλύτερη επένδυση στην πρόληψη και την ετοιμότητα. Στόχος είναι ο νέος μηχανισμός να είναι επιχειρησιακά έτοιμος το επόμενο καλοκαίρι.

Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης ορισμένες νέες διατάξεις που θα βοηθήσουν τα κράτη - μέλη να ενισχύσουν τις υφιστάμενες ικανότητές τους και να αυξήσουν τη συμβολή τους στην ευρωπαϊκή δεξαμενή πολιτικής προστασίας.

Σε ό,τι αφορά τα κονδύλια που προτείνεται να χρησιμοποιηθούν, αυτά αφορούν ένα πρόσθετο ποσό 280 εκατ. ευρώ για την υπολειπόμενη περίοδο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (2018-2020) και 1,4 δισ. για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL