Στην άλλοτε ψυχρή Σουηδία των σύντομων καλοκαιριών και των πολικών χειμώνων το θερμόμετρο δείχνει αυτές τις μέρες σταθερά πάνω από 30 βαθμούς Κελσίου! Ως αποτέλεσμα δεκάδες πυρκαγιές έχουν ξεσπάσει στη χώρα κατακαίγοντας χιλιάδες στρέμματα δάσους.
Στην κάποτε βροχερή Βρετανία το χαρακτηριστικό γνώρισμα των τοπίων της, το γρασίδι, έχει πια κιτρινίσει κι αρχίζει να ξεραίνεται λόγω του παρατεταμένου καύσωνα και της ανομβρίας που πλήττουν τη χώρα, ο πρώτος από τις αρχές Ιουλίου, η δεύτερη από τα τέλη Μαΐου.
Στην Ολλανδία, τη χώρα που ζει κάτω απ’ το νερό και διατρέχεται από πάμπολλα κανάλια, οι αρχές προετοιμάζονται για... λειψυδρία λόγω υπερκατανάλωσης νερού εξαιτίας του κύματος καύσωνα που επιμένει εδώ και δώδεκα ημέρες. Πρόκειται για τον πλέον παρατεταμένο καύσωνα που πλήττει την Ολλανδία από το 1901!
Καιρικές συνθήκες και καταστάσεις που πριν από μερικές δεκαετίες έμοιαζαν απίθανες και ακραίες σήμερα αποτελούν μια νέα πραγματικότητα -και κανονικότητα- και η αναζήτηση των αιτιών δεν πάει πολύ μακριά: Το τρέχον κύμα καύσωνα στη βόρεια Ευρώπη είναι δύο φορές πιθανότερο να οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, προειδοποιούν οι επιστήμονες που έκαναν μια πρώτη αξιολόγηση του φαινομένου.
Το συμπέρασμά τους είναι προκαταρκτικό βεβαίως, αλλά επιμένουν πως το “αποτύπωμα” της κλιματικής αλλαγής είναι πια ξεκάθαρο στις παρατηρούμενες σήμερα ακραίες καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη.
Οι επιστήμονες έχουν προβλέψει εδώ και καιρό ότι η παγκόσμια υπερθέρμανση αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση των κυμάτων καύσωνα ενώ υψηλές θερμοκρασίες, όπως αυτές που καταγράφονται τις τελευταίες εβδομάδες στη βόρεια Ευρώπη, αναμένεται να εμφανίζονται κάθε καλοκαίρι έως το 2040.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η σωματική επιβάρυνση από τους καύσωνες είναι πιθανόν να προκαλέσει 38.000 επιπλέον θανάτους σε ετήσια βάση παγκοσμίως μεταξύ 2030-2050.
Το ακραίο γίνεται συνηθισμένο
“Το λογικό συμπέρασμα ότι η κλιματική αλλαγή είναι υπεύθυνη γι’ αυτή την κατάσταση είναι αναπόφευκτο. Ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο θερμός και οι καύσωνες σαν κι αυτόν που ζούμε σήμερα, θα γίνονται όλο και πιο συνηθισμένοι” επισημαίνει η Φρεντερίκε Όττο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, συμμετέχουσα στην κοινοπραξία της World Weather Attribution (WWA) που διενήργησε την εν λόγω προκαταρκτική έρευνα.
“Αυτό που κάποτε θεωρούνταν ασυνήθιστα ζεστός καιρός θα γίνει κάτι συνηθισμένο και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ήδη γίνει. Οι κοινωνίες πρέπει και οφείλουν να προετοιμάζονται. Αλλά εξίσου δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι μπορούμε και πρέπει να περιορίσουμε την αυξανόμενη πιθανότητα κάθε είδους ακραίων καιρικών φαινομένων περιορίζοντας τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου όσο πιο δραστικά γίνεται” τονίζει η Όττο.
Η νέα μελέτη είναι μια συγκριτική ανάλυση των δεδομένων της αλλαγής του κλίματος. Συγκρίνοντας τις τρέχουσες ακραίες καιρικές συνθήκες με μετρήσεις μετεωρολογικών δεδομένων του παρελθόντος και με υπολογιστικά μοντέλα του κλίματος μιας δεδομένης περιοχής αμετάβλητου από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι ερευνητές μπορούν να υπολογίσουν κατά πόσον η παγκόσμια υπερθέρμανση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κυμάτων καύσωνα.
Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία και μετρήσεις της πιο θερμής τριήμερης περιόδου που κατεγράφησαν σε επτά μετεωρολογικούς σταθμούς στη βόρεια Ευρώπη, από την Ιρλανδία έως τις Κάτω Χώρες και από τη Βρετανία έως τη Σκανδιναβία.
Σύμφωνα με τον Γκερτ Γιαν Βαν Όλντενμοργκ του Βασιλικού Μετεωρολογικού Ινστιτούτου της Ολλανδίας και μέλος επίσης της κοινοπραξίας WWA, οι μετρήσεις από έναν απομακρυσμένο μετεωρολογικό σταθμό στον Αρκτικό Κύκλο έδειξαν ότι το τρέχον κύμα καύσωνα είναι “απλά εξωπραγματικό, πρωτοφανές στα χρονικά των μετεωρολογικών μετρήσεων”.
Η επιστημονική ομάδα του WWA διαπίστωσε ότι σε όλη τη βόρεια Ευρώπη η υπερθέρμανση του πλανήτη υπερδιπλασίασε τον κίνδυνο εμφάνισης ακραία υψηλών θερμοκρασιών. "Μπορούμε πια να δούμε τα δακτυλικά αποτυπώματα της αλλαγής του κλίματος σε τοπικό επίπεδο. Είναι εκπληκτικό το ότι μπορούμε πραγματικά να τα δούμε πλέον” λέει χαρακτηριστικά ο Όλντενμοργκ.
Στην Ευρώπη το κύμα καύσωνα έχει προκληθεί από τη διακοπή της κίνησης του αέριου ρεύματος από τον Ατλαντικό, το οποίο συνήθως διοχετεύει δροσερό αέρα πάνω από τη Γηραιά Ήπειρο, αφήνοντάς την έτσι με ζεστό, ξηρό αέρα για δύο μήνες - πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο.
Η διακοπή του αέριου ρεύματος του Ατλαντικού στο βόρειο ημισφαίριο συνδέεται όλο και περισσότερο με την υπερθέρμανση του πλανήτη, ιδίως με την ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας στον Αρκτικό Ωκεανό και το λιώσιμο των πάγων.
“Αναμφισβήτητα η κλιματική αλλαγή εκτυλίσσεται πλέον μπροστά στα μάτια μας” λέει ο καθηγητής Ρόουαν Σάτον, διευθυντής κλιματικής έρευνας του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ στη Βρετανία, συμπληρώνοντας πως “δεν πρέπει να εκπλήσσεται κανείς βλέποντας πολύ έντονα κύματα καύσωνα και τις συνεπακόλουθες επιπτώσεις τους να πλήττουν πολλά μέρη του κόσμου”. Η ευρεία γεωγραφική εξάπλωση του τελευταίου κύματος υψηλών θερμοκρασιών σε τέσσερις ηπείρους δείχνει ως ένοχο την παγκόσμια υπερθέρμανση. Είναι ένα φαινόμενο που δεν θα το βλέπαμε δίχως την κλιματική αλλαγή” τονίζει από την πλευρά του ο Πίτερ Σκοτ, επιστημονικός συνεργάτης της βρετανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας.
Οι καύσωνες φέρνουν και αυτοκτονίες
Την ίδια ώρα ερευνητές του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ προειδοποιούν ότι ο θερμότερος καιρός συνδέεται με την άνοδο των αυτοκτονιών. Κατέληξαν στο παραπάνω συμπέρασμα αφού εξέτασαν δεδομένα δεκαετιών, που έφθαναν έως και το 1960, και συνέκριναν την αύξηση της θερμοκρασίας με τα ποσοστά αυτοκτονιών σε πολιτείες των ΗΠΑ και κοινότητες του Μεξικού.
Στην έκθεση τονίζεται ότι, εάν δεν περιοριστεί το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη έως το 2050, θα μπορούσαν να καταγραφούν επιπλέον 21.000 αυτοκτονίες στις ΗΠΑ και στο Μεξικό. Σχεδόν ένας στους τρεις ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο έχει ήδη εκτεθεί σε φονικά κύματα ζέστης και αυτός ο αριθμός θα αυξηθεί σε περίπου στους μισούς έως το 2100, ακόμα κι αν η ανθρωπότητα κινηθεί αποφασιστικά ώστε να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ν. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
