του Γιώργου Θ.Μιχαήλ*
Μέρες καλοκαιριού στην Ελλάδα. Καύσωνας. Εβδομάδες η θερμοκρασία φλέρταρε με τους 40 βαθμούς, κάποιες μέρες έφτασε ακόμη και τους 45. Πολλοί είναι οι παράγοντες που έπαιξαν ρόλο ώστε οι φυσιολογικά ζεστές μέρες του καλοκαιριού να γίνουν μέρες καύσωνα. Εξάλλου παγκοσμίως το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ο πρωταγωνιστής στη ραγδαία κλιματική αλλαγή.
Ειδικά όμως στη χώρα μας, και κυρίως στην περιοχή της Αττικής, εκείνο που έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο είναι η καταστροφή του περιαστικού πρασίνου, η δροσιά του οποίου λειτουργούσε σαν ασπίδα ενάντια στον καύσωνα.
Εδώ και αρκετές δεκαετίες, οι περισσότερες πυρκαγιές μόνο τυχαίες δεν ήταν. Η Πάρνηθα, η Πολιτεία, το Τατόι, η Πεντέλη, ο Μαραθώνας και πολλοί άλλοι περιαστικοί πνεύμονες θυσιάστηκαν στον βωμό της αδιαφορίας, της βλακείας, της ιδιοτέλειας. Οι πράσινοι πνεύμονες δροσιάς που μας προστάτευαν από τους καύσωνες γυμνώθηκαν και το χώμα, απροστάτευτο από τα δένδρα, παρασύρθηκε από τη βροχή, ενώ οι κατάφυτες πλαγιές είναι πλέον βράχοι που κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο λειτουργούν σαν θερμοσυσσωρευτές επιβαρύνοντας με καυτό αέρα το ήδη βεβαρημένο περιβάλλον.
Τις τελευταίες δεκαετίες καταστρέψαμε χιλιάδες στρέμματα από τα λίγα δάση που μας απέμειναν. Τα τεκμήρια των εμπρησμών είναι διασπαρμένα μέσα στα περιαστικά δάση: εκατοντάδες καμμένα λάστιχα, γκαζάκια, σωροί από μπουκάλια, φουσκωμένοι ντενεκέδες κάτω από καμένα δένδρα.
Για να προστατευτούν τα λιγοστά μας δάση χρειάζεται υψηλό επίπεδο κοινωνικής ηθικής και συλλογικής προσπάθειας. Χρειάζεται να πρυτανεύει το κοινωνικό από το προσωπικό συμφέρον. Χρειάζεται προληπτική στρατηγική. Η κοινωνία έχει απόλυτη ανάγκη το δάσος για την επιβίωση και την ευημερία της. Οι πολιτικές σκοπιμότητες και τα συμφέροντα των οικοπεδοφάγων δεν μπορεί να υπερτερούν. Η πραγματική και αναντικατάστατη περιουσία όλων μας είναι η φύση που μας περιβάλλει.
Τα δάση που προσφάτως κάηκαν θα ξαναγεννηθούν σε κάποιες δεκαετίες, όμως για να συνεχίσει να υπάρχει αυτή η ελπίδα, είναι απαραίτητη η πρόληψη. Αν δεν προλαβαίνουμε να σταματάμε τη φωτιά εν τη γενέσει της, όσα επίγεια και εναέρια μέσα και αν επιστρατεύουμε, τα αποτελέσματα θα είναι μηδαμινά. Θα σβήνει αφού θα έχει κατακάψει περίπου τα πάντα.
Η αδιαφορία κάποιων «υπευθύνων», η αμέλεια κάποιων ανεύθυνων και κυρίως οι πολιτικές σκοπιμότητες και η ιδιοτέλεια των καταπατητών είναι αυτές που οδήγησαν τα τελευταία χρόνια στην τεράστια καταστροφή του πολύτιμου περιαστικού πράσινου.
Ίσως η εμπειρία από την ηρωική πάλη τόσων ανθρώπων με τη φωτιά μάς βοηθήσει να κατανοήσουμε ότι η καταστολή δεν λύνει ποτέ ριζικά κανένα πρόβλημα. Εκείνη όμως που το λύνει είναι η πρόληψη και η ευαισθητοποίηση όλων μας.
*Ο Γιώργος Θ. Μιχαήλ είναι αρχιτέκτονας - βιομηχανικός σχεδιαστής
