Στη συζήτηση με θέμα "Οι προκλήσεις της Κλιματικής Αλλαγής και η Τοπική Αυτοδιοίκηση" που συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Ανατολική ΑΕ και η EYD 2015, στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ Ανακύκλωσης του Δήμου Θεσσαλονίκης, ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος επεσήμανε ότι μέχρι σήμερα έχουν υπάρξει "πολλές καλές προσπάθειες από την Αυτοδιοίκηση, τις οποίες και αναγνωρίζουμε, και επικροτούμε, και στηρίζουμε. Οι Δήμοι, ως εκπρόσωποι της πολιτικής και κοινωνικής ζωής ενός τόπου, αποτελούν το κύτταρο, απ' όπου θα ξεκινήσει η αλλαγή στάσης και αντίληψης απέναντι στο περιβάλλον, το κλίμα, την κυκλοφορία, την κινητικότητα κλπ. Δεν αρκεί μόνο το πολιτικό σχέδιο γι' αυτές τις αλλαγές, αλλά κυρίως απαιτείται η εφαρμογή του".
Συνεπώς, η Αυτοδιοίκηση έχει τη δυνατότητα της ουσιαστικής συμβολής για την αλλαγή της κουλτούρας της καθημερινότητας. Αλλαγή που πρέπει να έρθει "από τα κάτω", γι' αυτό και είναι σημαντικός ο ρόλος της. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ρόλος των πόλεων ως προς αυτά αναγνωρίζεται στη Συμφωνία των Παρισίων. Ούτε είναι τυχαία η σύνδεση που υπάρχει μεταξύ του Παγκόσμιου Στόχου για βιώσιμες και ‘ανθεκτικές’ (resilient) πόλεις και αυτού για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το Σύμφωνο των Δημάρχων για το 2020 αντικαθίσταται από το Σύμφωνο για το Κλίμα και την Ενέργεια για το 2030, που ενσωματώνει νέους, φιλόδοξους στόχους για ενέργεια, μείωση εκπομπών και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
"Το στόχο μείωσης εκπομπών ΕΑΘ τους έχουμε πετύχει", ανέφερε ο Αν. ΥΠΕΝ. Για τους μελλοντικούς στόχους η συνεισφορά των Δήμων και των τοπικών κοινωνιών θα είναι καθοριστική, για να επιτευχθούν μειώσεις εκπομπών ειδικά στον τομέα των μεταφορών, των κτηρίων, των αποβλήτων. "Η απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος εν τέλει αφορά κατά κύριο λόγο τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους και καταναλώνουμε. Η αλλαγή συνηθειών που χρειάζεται μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ενεργοποίηση όλων των πολιτών για τη σωστή και πραγματική εφαρμογή των εργαλείων που παρέχονται σε εθνικό επίπεδο. Και εκεί η τοπική αυτοδιοίκηση έχει καθοριστικό ρόλο".
Ενδεικτικά, ο Σωκράτης Φάμελλος αναφέρθηκε στους τομείς και τις πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εκπομπών Αερίου του Θερμοκηπίου (ΕΤS), τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), το Πρόγραμμα Εξοικονομώ ΙΙ, η διαχείριση των αποβλήτων, τα πράσινα σημεία, αλλά και ο τομέας χρήσεων γης και η δασοπονία, με αιχμή την ανάρτηση των δασικών χαρτών, υπογραμμίζοντας εδώ ότι οι Δήμοι έχουν ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία κύρωσης των χαρτών, μέσω της ανάρτησης των ορίων των εγκεκριμένων ή μη σχεδίων πόλεως και των οικιστικών πυκνώσεων.
Πρόσθεσε δε ότι "η χώρα μας έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα για την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή". Ήδη από το 2016 έχουμε θεσμοθετήσει την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και την ανάγκη εκπόνησης των αντίστοιχων Περιφερειακών Σχεδίων Προσαρμογής. Πρόσφατα, τέλη Μαρτίου 2017 εκδόθηκε και η Υπουργική Απόφαση εξειδίκευσης του περιεχομένου των Περιφερειακών Σχεδίων.
Επίσης, έως το τέλος Μαΐου θα έχει ολοκληρωθεί και η σύσταση του Εθνικού Συμβουλίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, με συμμετοχή όλων των συναρμόδιων Υπουργείων, της ΕΜΥ, εκπροσώπων της ΕΝΠΕ και της ΚΕΔΕ, του ΣΕΒ, ΜΗΚΥΟ και μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, για το συντονισμό των εθνικών τομεακών πολιτικών (ανάπτυξη, τουρισμός, ενέργεια, υποδομές, μεταφορές, πολιτική προστασία, κ.λπ). Με δεδομένο ότι θα απαιτηθεί και κάθετος συντονισμός μεταξύ εθνικών, περιφερειακών και τοπικών σχεδίων, η χώρα μας έχει υποβάλλει πρόταση για ένα στρατηγικό έργο LIFE με στόχο την ανάπτυξη ενός μηχανισμού παρακολούθησης και υποστήριξης με κατάλληλη μεταφορά τεχνογνωσίας και εμπειριών των Περιφερειών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Παρατηρητήριο).
Και βέβαια, πέρα από το τοπικό και εθνικό επίπεδο, η χώρας μας θα πρέπει να λειτουργήσει διακρατικά και υπερεθνικά για την κλιματική αλλαγή στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Για παράδειγμα, στα πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου, η Ελλάδα έχει αναλάβει τον τομέα της κλιματικής αλλαγής, και δημιουργούμε την ατζέντα για το συντονισμό των τριών κρατών σε αυτό τον τομέα.
Παραμένει όμως η ανάγκη για τοπικό σχεδιασμό και υλοποίηση παρεμβάσεων. Θα πρέπει και οι δήμοι να δουν την ανάγκη για προσαρμογή και τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στρατηγικά, σε συνδυασμό με άλλες παρεμβάσεις που σχεδιάζουν. Για παράδειγμα, οι πράσινες αστικές αναπλάσεις μπορούν να είναι πιο στοχευμένες για να αντιμετωπίζονται ταυτόχρονα και φαινόμενα θερμικής νησίδας (heat island) και να απορροφάται από το έδαφος και την αστική βλάστηση ικανή ποσότητα ομβρίων. Σε πολλές πόλεις οι «πράσινες αστικές υποδομές» σχεδιάζονται με αυτό το σκοπό.
"Το Ενιαίο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο των Δημάρχων για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030 ενσωματώνει και τη διάσταση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Ήδη έχουμε μεγάλη συμμετοχή από την Ελλάδα, αλλά θα πρέπει οι Δήμοι να μη μείνουν στο επίπεδο των πολιτικών δεσμεύσεων. Θα πρέπει και να εκπονήσουν τα αντίστοιχα σχέδια, και να τα υλοποιήσουν, εκμεταλλευόμενοι όλες τις πηγές χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο (από ερευνητικά προγράμματα, από το πρόγραμμα LIFE, από το ΕΣΠΑ), εφαρμόζοντας κατάλληλα καινοτόμες τεχνολογίες και πρακτικές και στοχεύοντας σε πολλαπλούς περιβαλλοντικούς στόχους", είπε ο Αν. ΥΠΕΝ ολοκληρώνοντας την ομιλία του.
