Είχα και είχαμε, όσες και όσοι δουλέψαμε μαζί τους τελευταίους μήνες, δύο επιλογές.
Η πρώτη επιλογή: Της αποχής, της καταγγελίας και της αναμονής ενός κινήματος που θα ανατρέψει τη μνημονιακή σύμβαση η οποία υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2014. Γιατί σε ό,τι αφορά την επιστημονική τεκμηρίωση, αυτή είχε γίνει και μάλλον δεν υπάρχει άλλο τεχνικό έργο στην Ελλάδα για το οποίο να έχει χυθεί τόσο πολύ μελάνι. Και το κάναμε συνεχώς επί εννέα χρόνια.
Η δεύτερη επιλογή: Της ατομικής αλλά και ταυτόχρονα δημόσιας έκθεσης σε έναν αγώνα να αλλάξουμε ό,τι ήταν δυνατόν να αλλάξει στην κατεύθυνση της εξασφάλισης του περιβαλλοντικού, πολεοδομικού και κοινωνικού οφέλους.
Επελέγη το δεύτερο δημοσίως και υπό το φως του ήλιου. Και παρ' ό,τι είναι πολύ νωρίς, θα ρισκάρω να γράψω για το αποτέλεσμα από μία πρώτη ανάγνωση:
Το Μητροπολιτικό Πάρκο
Διεκδικήθηκαν 3.200 στρέμματα αμιγώς δημόσιου πάρκου ανοιχτού στην πόλη και τη θάλασσα.
Δεν πέτυχε. Εξασφαλίστηκαν όμως 2.000 στρέμματα αμιγώς δημόσιου πάρκου ανοιχτού στην πόλη και στη θάλασσα και άλλα 600 στρέμματα πράσινων κοινόχρηστων χώρων σε συνέχεια του πάρκου, συνδεδεμένων με την πόλη και τη θάλασσα.
Διεκδικήθηκε η αλλαγή του σχήματος του ώστε να μην είναι μια "εσωτερική αυλή" σε μια ιδιωτική πόλη. Πέτυχε.
Διεκδικήθηκε 1 χιλιόμετρο ανοιχτής αδόμητης ακτής ως δημόσια έξοδος του πάρκου στη θάλασσα στο σημείο της σημερινής δημοτικής πλαζ του Δήμου Ελληνικού και των αυθαίρετων νυχτερινών κέντρων αναψυχής. Πέτυχε.
Διεκδικήθηκε τη διάσωση του αιγιαλού, όλων των δασικών εκτάσεων (συμπεριλαμβανομένων αυτών του Αγίου Κοσμά), των αρχαιολογικών χώρων και των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων. Πέτυχε.
Διεκδικήθηκε η αποκατάσταση και επανάχρησή τους. Πέτυχε.
Διεκδικήθηκε η ανασύσταση και απελευθέρωση των ρεμάτων. Πέτυχε.
Οι χρήσεις κοινής ωφέλειας
Διεκδικήθηκε η μη απομάκρυνση του λαϊκού αθλητισμού από τον Άγιο Κοσμά, όπως και των αθλητικών ομοσπονδιών. Πέτυχε η σταδιακή απομάκρυνσή τους μόνο και εφ' όσον κατασκευαστεί το νέο κέντρο λαϊκού αθλητισμού εντός του έργου του Ελληνικού.
Διεκδικήθηκε η μη απομάκρυνση των αμαξοστασίων της ΕΘΕΛ. Δεν πέτυχε.
Διεκδικήθηκε η δημιουργία "πράσινου σημείου" συλλογής και ανακύκλωσης για την εξυπηρέτηση και των γύρω δήμων. Πέτυχε.
Οι οδικοί άξονες και η κυκλοφορία
Διεκδικήθηκε η επέκταση των Μέσων Σταθερής Τροχιάς -η σύνδεση των γραμμών τραμ και μετρό- της παραλίας με την οδό Βουλιαγμένης, όπως και η ανάπτυξη δημόσιων πεζόδρομων και ποδηλατόδρομων. Πέτυχε.
Διεκδικήθηκε η μη κατασκευή μεγάλων εγκάρσιων οδικών αξόνων και κυκλοφοριακών κόμβων εντός του πάρκου, εκτός μικρών οδών ήπιας κυκλοφορίας, οι οποίες θα εξυπηρετούν μόνο τις εσωτερικές χρήσεις. Πέτυχε.
Διεκδικήθηκε η μη υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος. Εκκρεμεί.
Η δόμηση
Διεκδικήθηκε η μείωση της δόμησης στα 2.000.000 τ.μ. (ζητήθηκε δηλαδή μείωση κατά 30% ή 1.000.000 τ.μ.) όπως και μείωση των μεγάλων εμπορικών χρήσεων. Δεν πέτυχε. Η δόμηση μειώθηκε μόνο κατά 300.000 τ.μ. (μείωση δηλ., 10%, η οποία κατέβασε το συνολικό μέγεθος στα 2.700.000 τ.μ.).
Διεκδικήθηκε έκταση 500 στρεμμάτων για ανταλλαγή πράσινων χώρων με υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας και του Πειραιά. Πέτυχε εν μέρει. 300 στρέμματα σχεδιάζονται, ως συνέχεια του πάρκου, για κοινωφελείς χρήσεις ή για χώρο πρασίνου.
Διεκδικήθηκε να προηγηθούν τα έργα πρασίνου, κοινής ωφέλειας κ.λπ. και να μη χαθούν στη διαδρομή. Προβλέπεται να γίνουν πρώτα αυτά εντός της επόμενης πενταετίας.
Διεκδικήθηκε να μην γίνει το καζίνο. Το καζίνο εκκρεμεί. Χρειάζεται να λυθούν πολλά θεσμικά ζητήματα ακόμη για να γίνει.
Εκκρεμούν ακόμη το τελικό Σχέδιο Γενικής Διάταξης, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η τελική σύμβαση, ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η έγκριση από τη Βουλή, η υπογραφή της κυβέρνησης.
Όλα τα πιο πάνω, ως προτάσεις και εναλλακτικές της ομάδας έργου, γράφτηκαν και δημοσιοποιήθηκαν. Η πλήρης πρόταση προς την κυβέρνηση και τα κύρια και δευτερεύοντα σημεία της είναι αναρτημένα στο Διαδίκτυο.
Σε ό,τι αφορά τα νομικά και οικονομικά στοιχεία, παραδόθηκε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της σύμβασης και των άπειρων νομικών προβλημάτων της. Δεν μπορώ να αποτιμήσω πόσο βοήθησε στη βελτίωση των όρων ή όχι.
Δεν ξέρω αν το πρόσημο τελικά είναι θετικό ή αρνητικό. Έχει πολύ δρόμο ακόμη. Για ένα είμαι βέβαιος: η εξέλιξη δεν είναι ούτε για πανηγυρισμούς, ούτε για κατάρες. Ψυχραιμία λοιπόν, καθώς έπεται συνέχεια.
ΥΓ.: Το κείμενο αυτό συντάχθηκε αμέσως μετά την υπογραφή των προχθεσινού συμφώνου. Η πλήρης ανάγνωση των ντοκουμέντων, την επομένη, επιβεβαιώνει τις πρώτες εκτιμήσεις. Σε λίγες ημέρες θα καταθέσουμε έκθεση συνολικής αποτίμησης της διαδικασίας. Αυτό όμως που είναι απαραίτητο να συμβεί είναι η ανοιχτή δημόσια δημοκρατική συζήτηση, η πλήρης κατοχύρωση των θετικών σημείων, η περαιτέρω ελάφρυνση των πολλών αρνητικών σημείων -με κυριότερο, αυτή τη στιγμή, την υπερδόμηση, η άνευ όρων ενημέρωση, συζήτηση και συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση δημοτικού και περιφερειακού επιπέδου, όπως και με τα αρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος, Μεταφορών, Πολιτισμού κ.ά., για τη σύνταξη του τελικού σχεδίου γενικής διάταξης και της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Νίκος Μπελαβίλας
