Την έντονη αντίθεσή τους σε σειρά διατάξεων του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το οποίο ουσιαστικά καταργείται η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ελέγχου έργων και δραστηριοτήτων, διαλύεται το υφιστάμενο σύστημα διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών και επιτρέπεται, αντιεπιστημονικά, εντός αυτών, πλήθος ασύμβατων και επιβαρυντικών χρήσεων, εκφράζουν το WWF Ελλάς και η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών. Ήδη φορείς και οργανώσεις, μαζί και το Τμήμα Οικολογίας, Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν ζητήσει την απόσυρσή του.
Εκμηδενίζεται η εγγύηση του Δημοσίου στην προστασία
Το WWF Ελλάς προειδοποιεί για «σημαντική επιδείνωση σε καίρια πεδία περιβαλλοντικής πολιτικής». Ειδικότερα σε χθεσινή ανακοίνωσή του επισημαίνει ότι «οι προτεινόμενες ρυθμίσεις υπονομεύουν σοβαρά την ουσία της διαδικασίας εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την καλή εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου. Το κυριότερο όμως είναι ότι σχεδόν εκμηδενίζουν τον ρόλο της δημόσιας διοίκησης ως εγγυήτριας της καλής εφαρμογής των κανόνων και της εκ των προτέρων εξέτασης των πιθανών επιπτώσεων ενός νέου έργου ή δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα, τα οικοσυστήματα και το κλίμα».
Όσον αφορά το νέο μοντέλο διοίκησης - διαχείρισης που προωθεί το ΥΠΕΝ, παρατηρεί ότι «δεν βελτιώνει τα πράγματα, αλλά, αντίθετα, αποδυναμώνει σημαντικές λειτουργίες που θα έπρεπε να θωρακίζονται και να ενισχύονται περαιτέρω ως περιβαλλοντικό κεκτημένο». Θεωρεί ότι η προτεινόμενη υπαγωγή των σχημάτων διοίκησης σε ένα ενιαίο νομικό πρόσωπο, τον «Οργανισμό φυσικού περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής» (ΟΦΥΠΕΚΑ), ως αποκεντρωμένων μονάδων του, θα έχει μεν ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση σημαντικών πόρων που τώρα δαπανώνται για καθαρά διοικητικές λειτουργίες των φορέων διαχείρισης, όμως δεν προσφέρει καμία εγγύηση αναβάθμισης του έργου που σήμερα επιτελούν οι φορείς διαχείρισης.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που δημιουργεί το νομοσχέδιο
Στα σημαντικότερα προβλήματα η οργάνωση κατατάσσει την αφαίρεση της αρμοδιότητας έκφρασης γνώμης για τα υπό αδειοδότηση έργα και δραστηριότητες, την απουσία μέριμνας για τη φύλαξη και την απογοητευτική αποδυνάμωση της τοπικής συμμετοχής. Το WWF υποστηρίζει ότι οι προτεινόμενες τέσσερις ζώνες προστασίας και ο ορισμός των επιτρεπόμενων χρήσεων γης σε αυτές «επί της αρχής» θα μπορούσαν να φέρουν «μια συστηματοποίηση που θα συμβάλει στη σαφήνεια των μέτρων προστασίας ανά περιοχή», όμως οι ίδιες οι χρήσεις που εισάγει το νομοσχέδιο είναι ανησυχητικά επιβαρυντικές για την καλή κατάσταση διατήρησης των προστατευτέων οικολογικών χαρακτηριστικών των περιοχών αυτών. Προειδοποιεί ακόμη ότι η κατάργηση των κατηγοριών “περιοχές προστασίας της φύσης” και “περιφερειακά πάρκα”, οι οποίες χρονολογούνται από τον νόμο 1650/86, αποδυναμώνει κι άλλο την προστασία της βιοποικιλότητας...
Κίνδυνος υποβάθμισης του περιβάλλοντος
Η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών εξειδικεύει επισημαίνοντας: «Για προστατευόμενες περιοχές σαν την Πρέσπα οι αλλαγές αυτές, αν ιδωθούν σε συνδυασμό με την κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης και την κατάργηση της αρμοδιότητας γνωμοδότησης στο πλαίσιο της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης των νέων δομών που προβλέπεται να τους διαδεχτούν, επιδεινώνουν σημαντικά τη διοικητική διαδικασία πρόληψης της περιβαλλοντικής ζημιάς από εν δυνάμει καταστροφικά έργα και δραστηριότητες και εκθέτουν τέτοιες περιοχές σε σημαντικό κίνδυνο υποβάθμισης, παραβιάζοντας συγχρόνως εθνική και κοινοτική νομοθεσία».
Για τις ασύμβατες χρήσεις, αναφέρει χαρακτηριστικά πως θα νομιμοποιηθούν αστικές χρήσεις όπως νέοι δρόμοι και δίκτυα υποδομής, στις ζώνες απόλυτης προστασίας. Στηλιτεύει το ολιγοήμερο της διαβούλευσης (4-18 Μαρτίου) εν μέσω πανδημίας αλλά και τη στάση του υπουργού ΠΕΝ, «που σε επανειλημμένες συναντήσεις του με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις είχε στο παρελθόν -και τελευταία φορά στα μέσα Φεβρουαρίου- υποσχεθεί ότι θα δώσει επαρκή χρόνο για δημόσια συζήτηση του νομοσχεδίου. Την υπόσχεση αυτή δεν την τήρησε και αγνόησε τις εκκλήσεις δεκάδων φορέων για παράταση των προθεσμιών. Όμως, σε πείσμα των αντίξοων συνθηκών, τα σχόλια που υποβλήθηκαν στη δημόσια διαβούλευση πλησίασαν τα 1.600!» καταλήγει.
