Αναμφίβολα, την περασμένη Τετάρτη εκτυλίχθηκε ένα συντονισμένο μπαράζ κερδοσκοπικών “παιχνιδιών” εντός του Χρηματιστηρίου Αθηνών με κεντρικό στόχο να πληγούν οι τραπεζικές μετοχές. Πέραν της ανεξήγητα αυξημένης ροής συναλλαγών, η οποία έφτασε τα 100 εκατ., όταν σε μια συνηθισμένη ημέρα ο όγκος κινείται στα 35 εκατ., υπήρξε μεγάλη απώλεια στις τιμές των μετοχών, η οποία δεν θα μπορούσε να εξηγηθεί με πραγματικά δεδομένα.
Ας μην ξεχνάμε πως πριν λίγες ημέρες επιστρατεύθηκε από την κυβέρνηση ακόμη ένα βήμα (πιθανότατα το προτελευταίο) χαλάρωσης των capital controls, οι συστημικές τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές τόσο του υπουργείου Οικονομικών όσο και της ΤτΕ με τις οποίες συνομίλησε η “Α”, ενώ πριν λίγους μήνες πέρασαν με επιτυχία τα τεστ αντοχής (stress tests) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως όλα είναι καλώς καμωμένα, καθότι η πιστωτική επέκταση (ροή δανείων προς ιδιωτικό τομέα) είναι αρνητική, κάτι που σημαίνει πως υπο-δανείζονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ωστόσο σταθερά βελτιώνεται η πορεία τόσο της οικονομίας όσο και του τραπεζικού συστήματος, κάτι το οποίο δίνει προφανή λαβή για να υπονοηθεί από την πλευρά της κυβέρνησης ότι παίζονται και πολιτικά παιχνίδια στο παρασκήνιο και μάλιστα σε μια στιγμή που είναι πέρα από εμφανές πως η ελληνική οικονομία πραγματοποιεί θετικά βήματα, τα οποία αποτυπώνονται. Άλλωστε η "σπέκουλα" από πλευράς Ν.Δ. γίνεται σε μια περίοδο όπου έχει εδραιωθεί η μείωση της ανεργίας (7 μονάδες από το 2015), ενώ η ανάπτυξη είναι παρούσα για 6ο συνεχόμενο εξάμηνο.
Η πρόταση για τα κόκκινα δάνεια
Στη συνολική εξίσωση δεν μπορεί να μη συμπεριληφθεί το ξεχωριστό ζήτημα των κόκκινων δανείων, με παράγοντες της τραπεζικής αγοράς να εκτιμούν πως έπαιξε και αυτό τον ρόλο του στην καθοδική πορεία των τραπεζικών μετοχών. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος που δόθηκαν στη δημοσιότητα, το ύψος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώθηκε στα 88,6 δισ. ευρώ όταν ο στόχος ήταν 90,2 δισ. ευρώ, δημιουργώντας ένα μαξιλάρι 1,6 δισ. ευρώ, ενώ τα κόκκινα δάνεια, δηλαδή οι οφειλές που είναι σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, ανήλθαν στο τέλους Ιουνίου στα 60,9 δισ. ευρώ, όταν ο στόχος ήταν η μείωσή τους στα 60,6 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση επιθυμεί να μην υπάρξει οποιουδήποτε τύπου διακινδύνευση στο μέλλον, γι' αυτό και αναζητά επιπλέον τρόπους εξασφάλισης της μείωσης των κόκκινων δανείων, διερευνώντας τη δημιουργία ενός Σχήματος Προστασίας Ενεργητικού (Asset Protection Scheme - APS). Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για bad bank.
Αξίζει να σημειωθεί πως τη σχετική πρόταση έχει διατυπώσει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, όπως αναφέρουν πληροφορίες χωρίς να δίνονται επί του παρόντος περισσότερες λεπτομέρειες καθώς το συνολικό ζήτημα βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση. Αναφορικά με το αν το συγκεκριμένο σχέδιο τυγχάνει της αποδοχής των θεσμών, ανώτατη πηγή του οικονομικού επιτελείου ανέφερε στην «Α» πως «όσο πιο σοβαρή είναι η πρόταση τόσο πιο πιθανό είναι να περάσει από την Κομισιόν και τον ESM». Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι, τον περασμένο Μάρτιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε δώσει κατευθυντήριες γραμμές για τη δημιουργία εθνικών bad banks (Αsset Management Companies) που θα διαχειρίζονται κόκκινα δάνεια, θέτοντας όρους για την εν μέρει χρηματοδότηση από το κράτος χωρίς να θεωρείται κρατική ενίσχυση.
Θα πρέπει να διευκρινιστεί πως η συγκεκριμένη, ενδεχόμενη επί του παρόντος παρέμβαση θα αφορά μόνο «μικρό κομμάτι» -όπως τονίζεται από αρμόδιες πηγές- της συνολικής στρατηγικής της κυβέρνησης για το ζήτημα των κόκκινων δανείων.
Σε κάθε περίπτωση, αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι η προαναφερθείσα λύση θα μπορούσε να "ελαφρύνει" τις τράπεζες από 15 δισ. ευρώ κόκκινα δάνεια, ενώ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το ΤΧΣ είναι σε συζητήσεις με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) της ΕΚΤ, αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να μην προκύψουν θέματα κρατικής βοήθειας.
Πότε θα γίνουν οι εξαγορές "ακριβών" δανείων
Την ίδια ώρα, σχέδια για την αξιοποίηση μέρους του "μαξιλαριού" των 24,1 δισ. ευρώ, προκειμένου να μειωθεί το κόστος διαχείρισης του δημόσιου χρέους, επεξεργάζεται η κυβέρνηση. Κάτι τέτοιο θα αφορά δάνεια τόσο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας όσο και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείο, του οποίου η δυναμική παρέμβαση θα μειώνεται όσο αποπληρώνεται και το ελληνικό χρέος το οποίο διακρατά. Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε τις προηγούμενες ημέρες πως εξετάζεται το ενδεχόμενο πρόωρης εξόφλησης μέρους των ακριβών δανείων του ΔΝΤ και της ΕΚΤ.
Ήδη στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους έχουν υπάρξει σχετικά σενάρια και εκτιμάται πως μπορεί να υπάρξει εξοικονόμηση τόκων ύψους 380 εκατ. ευρώ στη διάρκεια του 2019, καθότι κατά την επόμενη χρονιά θα πρέπει να αποπληρωθεί ακριβό χρέος, το οποίο φτάνει περίπου τα 8 δισ. ευρώ. Το χρονοδιάγραμμα αναμένεται να είναι έτοιμο μέσα στον Νοέμβριο.
Άλλωστε, στην απόφαση του Eurogroup στις 22 Ιουνίου, αναφέρεται πως μέρος του «μαξιλαριού» διαθεσίμων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και για την προεξόφληση ακριβών δανείων, ενώ τις επόμενες εβδομάδες ο ESM αναμένεται να λάβει αποφάσεις σχετικά με την ενεργοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, που αποφασίστηκαν πριν την έξοδο από το Μνημόνιο.
