Είναι κοινά αποδεκτό ότι οι τράπεζες σήμερα έχουν απορροφήσει σημαντικό μέρος από τον δανεισμό της χώρας για τη διάσωσή τους από την κατάρρευση. Επίσης, ότι οι σύγχρονες τράπεζες τυπικά μόνο είναι ιδιωτικές. Στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε ιδιωτικό στις τράπεζες, με την έννοια ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να εγγυηθούν τις καταθέσεις, τις εγγυάται το Δημόσιο, και σε περιόδους κρίσης η σωτηρία τους γίνεται με δημόσιο χρήμα και μάλιστα κατά προτεραιότητα.
Η μεταφορά κολοσσιαίων ποσών από τα λαϊκά στρώματα για τη σωτηρία του κεφαλαίου και η σκανδαλώδης διαδικασία, με την οποία πραγματοποιείται, οδήγησαν στη σημερινή πραγματικότητα.
Παρά το γεγονός ότι εξαρτώνται πλήρως από το δημόσιο χρήμα, οι τραπεζίτες διατηρούν το management των τραπεζών τους και μάλιστα χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το Δημόσιο, αφού οι επίτροποι που έχουν ορισθεί είναι διακοσμητικοί και δεν επεμβαίνουν ούτε στις δραστηριότητες των τραπεζών (δάνεια, ρυθμίσεις κ.λπ.), αλλά ούτε και στις αποδοχές των τραπεζιτών, που πρέπει, με βάση τον ν. 3723/2008, να διατηρούνται τουλάχιστον κάτω από τις αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Αυτό αποδεικνύει και ένα άλλο φαινόμενο στην ελληνική πραγματικότητα: υπάρχουν σαφείς διατάξεις στους νόμους, οι οποίες δεν εφαρμόζονται όχι γιατί δεν έχει προβλεφθεί ελεγκτικός μηχανισμός, αλλά γιατί οι ελεγκτικοί μηχανισμοί απλά δεν λειτουργούν και ο ρόλος τους είναι διακοσμητικός ή έχουν θεσμοθετηθεί για να τακτοποιηθούν κάποιοι ευνοούμενοι των κυβερνώντων (π.χ. διατρέξτε τα ονόματα των επιτρόπων των τραπεζών και θα δείτε ότι οι περισσότεροι είναι συνταξιούχοι ή αργόσχολοι, που ορίσθηκαν από τους κυβερνώντες και αλλάζουν κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση).
Άλλο ένα παράδειγμα για τη μη τήρηση των νόμων είναι ο ορισμός του Συμβουλίου Εποπτείας του ν. 3723/2008. Σύμφωνα με το άρθρο 7, αναφέρεται ρητά το εξής:
«Συνιστάται Συμβούλιο Εποπτείας, υπό την προεδρία του υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, με τη συμμετοχή του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, του υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών αρμόδιου για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και των εκπροσώπων του Δημοσίου στα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών που θα ενταχθούν στις διατάξεις του παρόντος νόμου. Το Συμβούλιο αυτό θα συνέρχεται μια φορά τον μήνα προκειμένου να συντονίζει την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου και να διασφαλίζει ότι η δημιουργούμενη ρευστότητα θα χρησιμοποιηθεί προς όφελος των καταθετών, των δανειοληπτών και γενικότερα της ελληνικής οικονομίας».
Αμφιβάλλουμε αν έχει λειτουργήσει το Συμβούλιο Εποπτείας του νόμου ουσιαστικά και όχι διακοσμητικά.
Έτσι, οι αποδοχές των τραπεζιτών, που πρόσφατα δημοσιεύτηκαν στα ενημερωτικά δελτία Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου, φαίνεται ότι δεν ακολουθούν τον νόμο. Ακολούθησαν πολλά δημοσιεύματα στον Τύπο για το προκλητικό φαινόμενο της διατήρησης των απολαβών τους σε υψηλά επίπεδα για εποχή κρίσης, τη στιγμή που οι εργαζόμενοι στις τράπεζες έχουν υποστεί περικοπές και επιπλέον απειλούνται με απολύσεις, λόγω των συγχωνεύσεων και κυρίως λόγω της συρρίκνωσης των εργασιών του τραπεζικού τομέα.
Στη συνέχεια υποβάλλεται ερώτηση από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προς τον υπουργό Οικονομικών για το αν το ύψος αποδοχών των τραπεζιτών υπερβαίνει τις αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, για το τι πρόκειται να πράξει για την εφαρμογή του νόμου και αν οι επίτροποι έχουν εκτελέσει τα καθήκοντά τους σύμφωνα με τον νόμο.
Ποια είναι η απάντηση του υπουργού;
Ο υπουργός δεν απαντά επί των ερωτήσεων, αλλά απλά διαβιβάζει τις απαντήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και των τραπεζών Εθνικής, Πειραιώς, Eurobank και ALPHA.
Η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει ότι δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της η τοποθέτηση και ο έλεγχος του έργου των διορισμένων επιτρόπων, παρά το γεγονός ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος συμμετέχει στο Συμβούλιο Εποπτείας, που συντονίζει την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3723/2008.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, εκείνο που συμπεραίνεται είναι ότι ή οι αναφορές των εκπροσώπων του Ελληνικού Δημοσίου (διορισμένων επιτρόπων) δεν κατατίθενται στο Συμβούλιο Εποπτείας, που συνεδριάζει 1 φορά τον μήνα, ή ότι το Συμβούλιο αυτό δεν έχει συνεδριάσει!
Είναι φανερό ότι δεν θέλουν να απαντήσουν ούτε ο υπουργός Οικονομικών ούτε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στην ουσία της ερώτησης. Η διαβίβαση των απαντήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων αποτελεί έναν ελιγμό για να μην υπάρξει μια σαφής και ξεκάθαρη απάντηση στην ερώτηση από τους αρμόδιους να εποπτεύουν την εφαρμογή των νόμων 3723 και 3864.
Φυσικά, στις απαντήσεις τους οι τραπεζίτες αναφέρουν όλοι, χωρίς καμιά επιφύλαξη, ότι τηρείται ο νόμος, όπως τον αντιλαμβάνονται οι ίδιοι.
Αναλυτικότερα, η Πειραιώς και η Eurobank παραπέμπουν στο ενημερωτικό δελτίο της ΑΜΚ των τραπεζών τους, που όμως φαίνεται ότι το σύνολο των καθαρών αποδοχών τους υπερβαίνει κατά πολύ το σύνολο των αποδοχών του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, που είναι 7.615 ευρώ καθαρές αποδοχές μηνιαία. Η Alpha και η Εθνική δεν έχουν αναλυτικά τις αποδοχές των μελών του Δ.Σ., αλλά αναφέρουν ότι εφαρμόζουν τις διατάξεις του ν. 3723/2008, αλλά ως αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος λαμβάνονται οι θεσμοθετημένες από το καταστατικό ή/και τις αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων για την υπόψη θέση και αξίωμα και όχι αυτές που αυτοβούλως προσδιορίζονται.
Εδώ υπονοείται ότι οι μειώσεις των αποδοχών του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος έγιναν μετά από αυτόβουλη πρόταση του ίδιου του διοικητή, αλλά παραβλέπουν το γεγονός ότι τις τελικές αποφάσεις για τις μειώσεις αυτές έλαβε το Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας της Ελλάδος, δηλαδή το αρμόδιο όργανο. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, καλύπτονται νομικά με την ερμηνεία της αντίστοιχης διάταξης του ν. 3723/2008 ότι εννοεί τις αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος του 2008 και όχι τις εκ των υστέρων μειωμένες και μάλιστα αυτοβούλως (!).
Το συμπέρασμα όλων των παραπάνω είναι ότι όλες οι τράπεζες δεν εφαρμόζουν τον ν. 3723 /2008 και οι αμοιβές των στελεχών τους υπερβαίνουν τις αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Όσον αφορά τον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών διαπιστώνεται ότι υπάρχει σαφής πρόθεση απόκρυψης των στοιχείων για τις αμοιβές των τραπεζιτών, επειδή, αν πραγματικά εφαρμόζονταν ο νόμος, θα κοινοποιούσε απλά και ξεκάθαρα τις αποδοχές τους σύμφωνα με τις αναφορές των επιτρόπων.
Ο υπουργός Οικονομικών καθώς και τα μέλη του Συμβουλίου Εποπτείας (διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών αρμόδιος για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και οι εκπροσώπων του Δημοσίου στα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών - επίτροποι) δείχνουν απίστευτη ανοχή και ανεξήγητη αδιαφορία για την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου.
Υπενθυμίζουμε ότι αντίστοιχα στην Αμερική, στην κοιτίδα του καπιταλισμού, σύμφωνα με το πρόγραμμα διάσωσης των υπό κατάρρευση αμερικανικών τραπεζών, ο μισθός του CEO (chief executive officer) ήταν 1 δολάριο τον χρόνο και μέρος των αποδοχών των τραπεζικών στελεχών ήταν σε μετοχές των ίδιων των υπό πτώχευση τραπεζών!
Παρακάτω παρατίθενται τα ενημερωτικά δελτία ΑΜΚ των 4 τραπεζών με τις σελίδες που αναφέρονται οι αποδοχές των τραπεζικών στελεχών:
* http://www.ase.gr/content/gr/Companies/ListedCo/Prospectus/InfoPress/ALPHABANK_28052013.pdf σελ. 44
