Του Στάθη Σχινά
«Έρχονται κατασχέσεις, πλειστηριασμοί ηλεκτρονικοί, κανένα σπίτι στα χέρια ιδιοκτήτη, ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε κωλοτούμπα και παραδίδει τα σπίτια του κοσμάκη στα χέρια των αρπακτικών... Ιδού τι σημαίνει πρώτη φορά Αριστερά... Χάνουμε τα σπίτια μας...».
Υστερία εκ δεξιών και φευ και εξ «αριστερών», χωρίς από 25ης Ιανουαρίου 2015 μέχρι και σήμερα να έχει γίνει ούτε μία κατάσχεση πρώτης κατοικίας.
Ποιο είναι όμως το νέο νομοθετικό πλαίσιο και ποια είναι η αλήθεια;
α) Η νομική κάλυψη. Οφειλές προς τράπεζες - Δημόσιο: Καταρχήν δεν πρόκειται για νέο νόμο, αλλά για συμπλήρωση του νόμου Κατσέλη. Δηλαδή ο νόμος Κατσέλη θα εξακολουθεί να ισχύει και μετά την 1.1.16, όπως όμως έχει τροποποιηθεί. Αυτό σημαίνει ότι όσοι θέλουν να υπαχθούν σε καθεστώς προστασίας πρώτης κατοικίας πρέπει μέσω δικηγόρου να καταθέσουν σχετικό αίτημα στο Ειρηνοδικείο. Μετά τη συμφωνία με τους δανειστές, στον νόμο Κατσέλη εντάχθηκαν όχι μόνο οι οφειλές προς τις τράπεζες, αλλά και προς το Δημόσιο, προκειμένου να ρυθμίζονται συνολικά τα χρέη των νοικοκυριών, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει και χρέος προς τράπεζα.
β) Ποιες επαγγελματικές κατηγορίες καλύπτονται: Ο νόμος στην καινούργια μορφή του καλύπτει όλες τις κατηγορίες των πολιτών (μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες κ.λπ.) πλην αυτών που ασκούν εμπορική δραστηριότητα. Όμως, όπως τροποποιήθηκε το περασμένο καλοκαίρι, ο νόμος προστατεύει και όσους έχουν χρέη από εμπορική δραστηριότητα, την οποία πλέον όμως έχουν απωλέσει. Ακόμη, σύμφωνα με αποφάσεις δικαστηρίων, δεν θεωρούνται έμποροι και προστατεύονται όσοι έχουν μικρομάγαζα (περίπτερα, ψιλικατζίδικα, τσαγκάρικα, μικρά καφενεία, επιδιορθωτές ρούχων, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι κ.λπ.).
γ) Πόσοι καλύπτονται και πώς:
1. Το 94% των Ελλήνων δηλώνουν φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα μέχρι 35.000 ευρώ, σύμφωνα με πίνακα του υπουργείου Οικονομικών για το 2014-15 που κατέθεσε μιλώντας στη Βουλή ο Ευκλ. Τσακαλώτος.
2. Με βάση την πανελλήνια απογραφή πληθυσμού - κατοικίας της ΕΛΣΤΑΤ του 2011 το 87% των κατοικιών στην Ελλάδα είναι μέχρι 120 τ.μ. (οι αλλαγές μετά το 2011 είναι σχεδόν μηδενικές γιατί ελάχιστες νέες κατοικίες χτίστηκαν, ενώ τα στεγαστικά δάνεια που δόθηκαν ήταν σχεδόν μηδέν). Επί 6.371.901 κατοικιών στο σύνολο της χώρας οι 5.520.872 είναι μέχρι 120 τ.μ. (86,64%).
δ. Όρια - προϋποθέσεις - υπολογισμός δόσης - κρατική ενίσχυση - διαγραφή χρέους: Καλύπτονται τετραμελείς οικογένειες με εισόδημα μέχρι 35.000 ευρώ και αντικειμενική αξία ακινήτου μέχρι 260.000, τιμή που αγγίζει το σύνολο σχεδόν των μεσοαστικών περιοχών. Καθώς οι ισχύουσες αντικειμενικές αξίες στις περισσότερες από αυτές τις περιοχές δεν υπερβαίνουν τα 2.000 - 2.200 ευρώ το τ.μ., τιμές που οδηγούν σε κατοικίες έκτασης 120 τ.μ. (120 τ.μ. X 2000 τ.μ. = 240.000 ευρώ αντικειμενική αξία).
Τα ακριβή όρια που ετέθησαν είναι τα εξής:
* Πρώτη κατηγορία καθολικής προστασίας.
Εντάσσονται όσοι έχουν:
* Οικογενειακό εισόδημα μέχρι 20.639 ευρώ (άγαμος: 8.180 ευρώ, ζευγάρι: 13.917 ευρώ και κάθε παιδί 3.361 ευρώ). Δηλαδή για τετραμελή οικογένεια μέσο μηνιαίο εισόδημα 1.719,91 ευρώ.
Η αντικειμενική αξία του ακινήτου να ανέρχεται:
* Για ένα άτομο σε 120.000 ευρώ.
* Για ζευγάρι σε 160.000 ευρώ.
* Για ζευγάρι με 1 παιδί σε 180.000 ευρώ.
* Για ζευγάρι με 2 παιδιά σε 200.000 ευρώ.
Υπολογισμός αναπροσαρμοσμένης οφειλής - μηνιαίας δόσης: Αυτοί οι δανειολήπτες θα καταβάλλουν δόση η οποία θα υπολογίζεται με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου, όπως αυτή προσδιορίζεται από την Τράπεζα Ελλάδας.
Εάν οφειλέτης δεν μπορεί να καλύπτει και το σύνολο της νέας δόσης, τότε το υπόλοιπο το καταβάλλει το Δημόσιο, τουλάχιστον για τον πρώτο χρόνο. Αναμένεται υπουργική απόφαση, η οποία θα καθορίζει ότι η μηνιαία επιβάρυνση θα ανέρχεται στο 10% του εισοδήματος κατ' ανώτατο όριο, δηλαδή μέχρι 170 ευρώ τον μήνα.
Δεύτερη κατηγορία διευρυμένης προστασίας - προϋποθέσεις - δόσεις.
Εντάσσονται όσοι έχουν:
* Οικογενειακό εισόδημα μέχρι 35.086 ευρώ (άγαμος: 13.906 ευρώ, ζευγάρι: 23.659 ευρώ και κάθε παιδί: 5.714 ευρώ). Δηλαδή 2.923 ευρώ τον μήνα για τετραμελή οικογένεια.
Η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας του δανειολήπτη κυμαίνεται:
* Μέχρι 160.000 ευρώ για ένα άτομο.
* Μέχρι 200.000 ευρώ για δυο άτομα.
* Μέχρι 220.000 για ζευγάρι με 1 παιδί.
* Μέχρι 240.000 ευρώ για ζευγάρι με 2 παιδιά.
* Μέχρι 360.000 για ζευγάρι με 3 παιδιά.
Υπολογισμός αναπροσαρμοσμένης οφειλής - μηνιαίας δόσης: Και στην κατηγορία αυτή οι δανειολήπτες που εκπληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις θα καταβάλλουν δόση η οποία θα υπολογίζεται με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου όπως αυτή προσδιορίζεται από την Τράπεζα Ελλάδας. Και εδώ θα υπάρχει διαγραφή χρέους μετά τριετία ό.π.
Για όσους ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία, εφόσον δεν μπορούν να εξυπηρετούν ομαλά την οφειλή τους ή εφόσον εκπίπτουν των ρυθμίσεων του νόμου Κατσέλη (για όσους έχουν ήδη ενταχθεί), θα ακολουθούνται οι πρακτικές του ανανεωμένου Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών.
ε. Αν υπάρχουν και άλλα περιουσιακά στοιχεία: Ο νόμος Κατσέλη προβλέπει εξαρχής ότι για να προστατευθεί η πρώτη κατοικία κάποιου που έχει και άλλα περιουσιακά στοιχεία, το δικαστήριο επιβάλλει τη ρευστοποίηση των άλλων περιουσιακών στοιχείων. Δεν αφορά αυτή η παράμετρος ένα παλιό κτίσμα ή κάποια μικρά χωράφια στο χωριό.
Μόνο και μόνο αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία καλύπτεται. Για την ακρίβεια, καλύπτονται το 100% των φτωχών δανειοληπτών και η συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων εισοδημάτων.
Είναι λάθος πολιτικό (και όχι στατιστικό...) να μπαίνουν στο ίδιο καλάθι τα δάνεια των αδύναμων μαζί με τα δάνεια και των μπαταχτσήδων, αλλά και των μεγαλοϊδιοκτητών.
