ΤΗΣ ΚΕΡΑΣΙΝΑΣ ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΥ
Για την Κύπρο οι εξελίξεις μετά την απόφαση του Eurogroup και τις αποφάσεις για περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων θα είναι δραματικές.
Το σχέδιο διάσωσης (αλήθεια, γιατί ονομάζουν «διάσωση» μια σίγουρη καταστροφή;) της Κύπρου περιλαμβάνει περίεργα στοιχεία και αξίζει να σημειωθούν. Η Λαϊκή Τράπεζα, ως προβληματική, εξυγιαίνεται όπως ακριβώς και η Αγροτική, δηλαδή σπάει σε καλή και κακή και από τις καταθέσεις διασώζονται (δηλαδή πηγαίνουν στο καλό κομμάτι) οι ασφαλισμένες καταθέσεις (μέχρι 100.000 ευρώ). Οι ανασφάλιστες καταθέσεις ανήκουν στο κακό κομμάτι! Πριν από μερικά χρόνια, αν λέγαμε ότι μέρος των καταθέσεων αποτελούν κακό κομμάτι για μια τράπεζα και θα τεθούν σε καθεστώς εκκαθάρισης, θα μας περνούσαν για τρελούς.
Η Τράπεζα Κύπρου, η οποία δεν έχει πρόβλημα στη λειτουργία της, εκτός από μερικά καθυστερημένα δάνεια, επιβραβεύεται με τη μεταβίβαση της καλής Λαϊκής. Μέχρις εδώ καλά. Στη συνέχεια όμως της παγώνουν όλες τις καταθέσεις της πάνω από 100.000 ευρώ με τη λογική ότι και αυτές θα κουρευτούν και της «φορτώνουν» την έκθεση που έχει η Λαϊκή σε ELA. Αυτό δεν είναι κατανοητό με την πρώτη σκέψη, αλλά, αν σκεφτεί κανείς ότι η έκθεση στον ELA (Emergency Liquidity Assistance) είναι το χρέος της Λαϊκής τράπεζας στην ΕΚΤ και οι εγγυήσεις, που υφίστανται για τη χρηματοδότηση αυτή, κατά γενικό κανόνα, δεν είναι καλής ποιότητας, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ΕΚΤ σε περίπτωση συνολικής πτώχευσης της Λαϊκής (χωρίς μεταβίβαση) θα έχανε τα 9 δισ. Θαυμάζει κανείς τα φοβερά οικονομικά μυαλά των Ευρωπαίων εταίρων μας, που αποφασίζουν πάντα με τη λογική να μη χάσουν τίποτε οι τράπεζές τους, αλλά και τις διαπραγματευτικές ικανότητες των κυβερνήσεων της Κύπρου και της Ελλάδας.
Στο άλλο σημείο έχουμε ότι ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας πρέπει να εξασφαλιστεί στο 9% μέχρι το τέλος του προγράμματος. Τι σημαίνει άραγε αυτό;
Κάθε φορά που θα γίνεται επικαιροποίηση των εκτιμήσεων για επισφάλειες από τον ελεγκτή που θα οριστεί (ίσως να είναι ξανά η PIMCO), θα καθορίζεται και η συνεισφορά των καταθέσεων στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ώστε ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας να μην πέφτει κάτω από το όριο του 9%. Η υποψία μας είναι ότι το μοντέλο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, επειδή οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση μετά την οριστικοποίηση των ζημιών από τις νέες επισφάλειες. Τα 50 δισ., που έχει δανειστεί το Ελληνικό Δημόσιο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, έχουν ήδη εξαντληθεί και επομένως υπάρχουν πιθανότητες για εφαρμογή του «κουρέματος» των καταθέσεων σε μία ή περισσότερες ελληνικές τράπεζες.
Χαρακτηριστικό πάντως της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί με την πρόσφατη απόφαση του Eurogroup είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει ποιο είναι τελικά το ποσό που θα απαιτηθεί για την «ανασυγκρότηση» του κυπριακού τραπεζικού τομέα, έναντι των 5,8 δισ., που είχαν υπολογιστεί στην πρώτη απόφαση.
Πάντως το πακέτο για την Κύπρο παραμένει στα 10 δισ. και το σχέδιο του Μνημονίου Κατανόησης (MoU) θα είναι έτοιμο το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, χωρίς να γνωρίζουμε ακόμη τις λεπτομέρειες των όρων που θα επιβάλει. Ακόμη πρέπει να προστεθεί ότι συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για την επιμήκυνση του δανείου των 2,5 δισ. ευρώ.
Τα 10 δισ. του πακέτου δεν θα χρησιμοποιηθούν για τις τράπεζες, αλλά είναι φανερό ότι προορίζονται για την κάλυψη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων που θα δημιουργηθούν στο κυπριακό Δημόσιο.
Η δανειακή έκθεση των ξένων τραπεζών στην Κύπρο υπολογίζεται ότι είναι αρκετά σημαντική, με τη Ρωσία (δάνεια 23,4 - 31,2 δισ. ευρώ) και την Ελλάδα (δάνεια 12,8 δισ. ευρώ) να κατέχουν τα πρωτεία. Η Alpha Bank είχε έκθεση 4,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2010 και στο τέλος του 2012 διαμορφώθηκε στα 4,6 δισ. ευρώ. Η Γερμανία έχει σημαντική έκθεση στην Κύπρο περίπου 6 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο της δανειακής έκθεσης των ξένων τραπεζών υπολογίζεται 53,9 με 62 δισ. ευρώ.
Ύφεση και έκρηξη δημόσιου χρέους στην Κύπρο
Οι επιπτώσεις από την απόφαση του Eurogroup θα είναι πολλές και είναι αδύνατον να εκτιμηθούν σε όλη τους την έκταση. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες:
Το δάνειο που θα λάβει η Κύπρος 10 δισ. ευρώ αντιστοιχεί σε 56,2% του ΑΕΠ της σύμφωνα με την πρόβλεψη του 2013. Αν προστεθεί και το υφιστάμενο χρέος που ανέρχεται σε 84,2% του ΑΕΠ οι προβλέψεις είναι ότι θα φθάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα ίσως και πάνω από 140%.
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ, που βασίζονται σε προ - διάσωσης υποθέσεις, είναι για αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ το 2013 κατά 0,5 - 1,3. Όμως τώρα, μετά τη συμφωνία, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα:
* Η "αποχώρηση" των καταθέσεων, που αναμένεται, θα σημαίνει μείωση των εσόδων για την οικονομία.
* Η συρρίκνωση του τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών θα είναι άμεση και βαθιά αφού το τραπεζικό σύστημα έχει πληγεί ανεπανόρθωτα.
* Η χρηματοδότηση του ελλείμματος οποιασδήποτε επένδυσης κεφαλαίων από την κυπριακή κυβέρνηση δεν θα είναι εφικτή.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα και με τις υποθέσεις που μπορεί να συμβούν μετά την απόφαση "διάσωσης", εκτιμάται ότι θα υπάρξει δραματική ύφεση και παράλληλα απότομη αύξηση χρέους της Κύπρου μέσα στο 2013 και έτσι η απόφαση του Eurogroup θα αποδειχτεί ότι είναι καταστροφική για την οικονομία της Κύπρου.
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι το 2016 η Κύπρος θα ξεπεράσει σε ποσοστό το χρέος της Ελλάδας, ενώ η ύφεση θα φθάσει σε διψήφιο νούμερο.
Αναλυτές της UBS λένε ότι η συμφωνία θα οδηγήσει σε «σημαντική μείωση» της οικονομικής παραγωγής και αύξηση του χρέους έως 143% του ΑΕΠ. Η επίσημη πρόβλεψη για 100% του ΑΕΠ μέχρι το 2020, που αναφέρει η συμφωνία, δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα.
Επίσης θα υπάρξουν σημαντικές διαρροές των καταθέσεων των τραπεζών προς τις χώρες του Βορρά, αύξηση των ζημιών που θα υποστούν οι ελληνικές τράπεζες στην Κύπρο, συρρίκνωση των εργασιών των κυπριακών καταστημάτων, που θα έχουν απορροφηθεί από την Πειραιώς, που μπορεί να συνεπάγεται και αύξηση της ανεργίας.
Οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία
Θα εμφανιστούν προβλήματα στις ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν υποκαταστήματα στην Κύπρο και με τους περιορισμούς αυτούς έχουν ήδη αρχίσει να αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα πωλήσεων, ρευστότητας, επισφαλειών, που προφανώς θα μεταφερθούν ως ζημιές στους ισολογισμούς των ελληνικών μητρικών εταιρειών.
Οι εξαγωγές ελληνικών επιχειρήσεων προς την Κύπρο (4% του συνόλου των εξαγωγών) θα διακοπούν και είναι άγνωστο αν επαναδραστηριοποιηθούν. Τα σοβαρά προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν ανάγονται σε έλλειψη ρευστότητας, μείωση του κύκλου εργασιών, αύξηση των ζημιών και ως φυσικό επακόλουθο αύξηση της ανεργίας στην Ελλάδα και Κύπρο.
Ήδη υπάρχουν πληροφορίες ότι σε εταιρείες παραγωγής στην Κύπρο έχουν ξεκινήσει να ζητούν από τους εργαζόμενους εργασία χωρίς αμοιβή ή απόλυση λόγω της έλλειψης ρευστότητας.
Η κατάσταση θα επηρεάσει και τις ελληνικές τράπεζες στην Κύπρο, καθώς και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αλλά ακόμη δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί το μέγεθος των επιπτώσεων. Τα καταστήματα των κυπριακών τραπεζών που θα μεταβιβαστούν στην Πειραιώς έχουν συνολικά δάνεια 22,1 δισ. και καταθέσεις περίπου 13,1 δισ. Το σημαντικό είναι ότι έχουν εγγραφεί προβλέψεις επισφαλειών για τα δάνεια των καταστημάτων των κυπριακών τραπεζών σημαντικού ύψους και αυτά αφαιρούνται πριν από τον υπολογισμό του funding gap που λέγεται ότι είναι 2,1 και θα καταβληθεί από το ΤΧΣ το 1,5 δισ., ενώ ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι δεν θα αυξήσει το δημόσιο χρέος. Στην πραγματικότητα έχει ληφθεί υπόψη ότι τα 50 δισ. ήδη έχουν προσμετρηθεί στο δημόσιο χρέος και κατά συνέπεια δεν πρόκειται να υπάρξει περαιτέρω αύξηση, αλλά θα μειωθεί η δυνατότητα νέας ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, που θεωρείται βέβαιη το 2014.
Διάτρητες γερμανικές τράπεζες
Έχει προκαλέσει μεγάλη εντύπωση σε όλους η στυγνή συμπεριφορά των Ευρωπαίων εταίρων, αλλά κυρίως η αντιμετώπιση των ηγετών των χωρών του Νότου, οι οποίοι φαίνεται ότι διατηρούν μια σχέση υποταγής με τον άξονα Γερμανίας - Γαλλίας κ.λπ.
Την ίδια στιγμή δημοσιεύματα στον ευρωπαϊκό και διεθνή Τύπο αναφέρονται στο γερμανικό τραπεζικό σύστημα και μιλούν ανοιχτά για «διάτρητες» γερμανικές τράπεζες, που παραμένουν στο απυρόβλητο τουλάχιστον της κοινής γνώμης. Η Moody's, η Goldman Sachs και άλλα παραδοσιακά ονόματα οίκων αξιολόγησης αναφέρουν σημαντικά ζητήματα προβληματικών δανείων, μεγάλες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης, υψηλότατη μόχλευση, αναιμική κερδοφορία και ελλιπείς προβλέψεις. Ειδικά για την Deutsche Bank αναφέρουν μόχλευση στο ιλιγγιώδες νούμερο 67.
Το Bloomberg αναφέρει πως οι γερμανικές τράπεζες, όπως οι Deutsche Bank, HSH Nordbank AG και Norddeutsche Landesbank Girozentrale, ενώ αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με κόκκινα δάνεια, δεν έχουν εγγράψει τις απαραίτητες προβλέψεις ανάλογες με τις επισφάλειές τους.
Όμως η προσοχή της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας μονοπωλείται από τις επικεφαλίδες για τις τράπεζες της Ιταλίας, της Ισπανίας και τώρα της Κύπρου και τα προβλήματα των γερμανικών τραπεζών περνούν στα ψιλά.
Είναι καιρός οι χώρες του Νότου να συνεργαστούν και να βρουν κοινά σημεία για αναζήτηση λύσεων μακριά από την εκμετάλλευση και την απόλυτη υποταγή, που τους ζητούν οι χώρες του Βορρά με ηγέτη τη Γερμανία. Γιατί η «διάσωση» που τους προσφέρουν έχει πολύ σημαντικά ανταλλάγματα και ίσως να φθάσει μέχρι την απώλεια της εθνικής τους κυριαρχίας.
