Με τους πλειστηριασμούς στο επίκεντρο της 5ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης ξεκινούν σήμερα οι συζητήσεις μεταξύ των επικεφαλής των θεσμών και του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Άλλωστε, υπενθυμίζεται ότι το πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας που δημιούργησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ λήγει και η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει με κυνισμό ότι δεν προβλέπεται να υπάρξει διάδοχο πλαίσιο, κάτι το οποίο δημιουργεί έντονη ανησυχία σε χιλιάδες πολίτες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα έχουν προγραμματιστεί 1.487 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί μόνο για τον Ιανουάριο και συνολικά 4.600 μέχρι τον Σεπτέμβριο (αναμένεται αύξηση). Περίπου 180.000-250.000 πολίτες, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, αναμένεται να αντιμετωπίσουν τράπεζες και funds, μέσα στα επόμενα χρόνια, ιδίως όταν έχει καταστεί σαφές από την κυβέρνηση πως δεν αναμένεται ειδική διάταξη προστασίας της πρώτης κατοικίας μετά την 30ή Απριλίου. Είναι γεγονός ότι το θέμα των κόκκινων δανείων ταλαιπωρεί χιλιάδες πολίτες (εξαιρουμένων των στρατηγικών κακοπληρωτών). Η Ελλάδα κρατά τα πρωτεία στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανάμεσα στις 19 χώρες της Ευρωζώνης, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για το τρίτο τρίμηνο του 2019, στο πλαίσιο της εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της νομισματικής ένωσης. Το ποσοστό κόκκινων δανείων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών είναι 37,4%, έναντι 3,41% του μέσου όρου της Ευρωζώνης και ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το 39,24% του δεύτερου τριμήνου.
Καθυστερημένη αντίδραση
Από εκεί και πέρα, η κυβέρνηση προσβλέπει αργοπορημένα στη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2021, αλλά και αλλαγή χρήσης των ANFA's και SMP's,
Ο υπουργός Οικονομικών φέρεται να εξέθεσε, σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον επικεφαλής του ESM Ρέγκλινγκ και τον επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων της Ε.Ε. Πάολο Τζεντιλόνι, την αλλαγή χρήσης των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες προς χρήση στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά και την πρόταση που υπάρχει από το ΔΝΤ να καθιερωθεί η μεταφορά υπέρβασης του στόχου πλεονασμάτων.
Για το μεν πρώτο ζήτημα υπάρχει ήδη πρόβλεψη σε απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου του 2018, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το δεύτερο πρακτικά συνεπάγεται ότι η οποιαδήποτε υπέρβαση των στόχων για τα πλεονάσματα δεν θα επιστρέφεται στους πολίτες υπό τη μορφή κοινωνικού μερίσματος, αλλά θα μεταφέρεται για μείωση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος. Το ΔΝΤ ήταν αυτό το οποίο είχε ρίξει στο τραπέζι των συζητήσεων το 2018 τη δημιουργία ενός smoothing mechanism για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Ο μηχανισμός αυτός, λαμβάνοντας υπόψη και παραμέτρους όπως ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, ουσιαστικά μεταφέρει για το επόμενο χρόνο τα "υπερβάλλοντα" χρήματα.
Έκαναν "φτερά" 2 δισ. φοροελαφρύνσεων
Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση αιτείται -καθυστερημένα και χωρίς να αξιοποιήσει το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης - μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2021 και όχι από φέτος, όπως θα μπορούσε. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας σημείωσε ότι στόχος της Αθήνας είναι το 2021 το πρωτογενές πλεόνασμα να μειωθεί στο 2% του ΑΕΠ από 3,5% που είναι ο σημερινός στόχος, ο οποίος έχει συμφωνηθεί με τους πιστωτές. Βέβαια, το βασικό ερώτημα είναι για ποιο λόγο δεν έγινε χρήση του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ με τον καταπιστευτικό λογαριασμό των 5,5 δισ., βάσει του οποίου θα είχαν εξοικονομηθεί ήδη 2 δισ. φοροελαφρύνσεων για το 2020.
Χρονικός ορίζοντας
Σε κάθε περίπτωση, ο οδικός χάρτης των διεκδικήσεων χρονικά τοποθετείται έως το δίμηνο Μαΐου-Απριλίου και πάντως μετά το Eurogroup του ερχόμενου Μαρτίου. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ήδη ενδείξεις πως ο στόχος για χαμηλότερα πλεονάσματα μέσω της αναθεώρησης της δέσμευσης για 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% του ΑΕΠ έως το 2060 μπορεί θα απαιτήσει συζητήσεις και το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Οι αντιδράσεις
Η οδός για τις αποφάσεις μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα μακριά, καθώς ήδη οι πληροφορίες φέρουν τη Γερμανία τουλάχιστον αρνητική, ενώ και η προχθεσινή δήλωση του Πάολο Τζεντιλόνι δείχνει πως δεν υπάρχει μεγάλη βιασύνη. «Είχα μια πολύ καλή συνάντηση με τον Χρήστο Σταϊκούρα. Είναι ένας συνεχιζόμενος διάλογος, που θα συνεχιστεί από την πλευρά μου στις αρχές Φεβρουαρίου με επίσκεψη στην Αθήνα. Νομίζω ότι τους τελευταίους μήνες η Ελλάδα πήρε πολύ ενδιαφέρουσες αποφάσεις, αλλά η συζήτηση για το μέλλον είναι ανοιχτή και νομίζω ότι βρίσκεται στην αρχή". Εν τω μεταξύ, ο Κλάους Ρέγκλινγκ, από την πλευρά του, δεν χάνει την ευκαιρία να υπενθυμίζει ότι ο ESM είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής της χώρας και έχει κάθε ενδιαφέρον για θετικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σχεδιάζει να θέσει επισήμως στο Eurogroup τα ελληνικά αιτήματα σε σχέση με τα πλεονάσματα, αφού πρώτα εξασφαλίσει μια ακόμα θετική έκθεση από τους θεσμούς στις 27 Φεβρουαρίου, μετά την ολοκλήρωση της πέμπτης μεταμνημονιακής αξιολόγησης.
