Σε μείωση του επιτοκίου καταθέσεων για πρώτη φορά μετά το 2016 προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μια στιγμή που μαζεύονται σύννεφα πάνω από την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία, σχετιζόμενα τόσο με τους εμπορικούς πολέμους που βρίσκονται στο προσκήνιο όσο και με την αδυναμία της Ευρωζώνης.
Ειδικότερα, στο -0,5% προσδιορίστηκε το επιτόκιο καταθέσεων στην κεντρική τράπεζα. Παράλληλα ξεκινά αγορές ομολόγων ύψους 20 δισ. ευρώ τον μήνα, από την 1η Νοεμβρίου, κάτι το οποίο ενδέχεται να απασχολήσει και την Ελλάδα το επόμενο διάστημα.
Η κεντρική τράπεζα φαίνεται πως υιοθέτησε μια ήπια προσέγγιση, καθώς η μείωση του επιτοκίου κατά 10 μονάδες βάσης είναι μικρότερη από τις εκτιμήσεις της αγοράς (20 μονάδες βάσης). Το ίδιο ισχύει και για τις μηνιαίες αγορές ομολόγων, ύψους 20 δισ. ευρώ, νούμερο που επίσης είναι κατώτερο των προσδοκιών.
Χωρίς χρονικό ορίζοντα
Ένα κρίσιμο στοιχείο, πάντως, στις ανακοινώσεις της ΕΚΤ είναι ότι τόσο τα χαμηλά επιτόκια όσο και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης δεν έχουν χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης.
Όπως σημειώνει ο Carsten Brzeski της ING, «αυτό είναι το τελευταίο ‘οτιδήποτε χρειαστεί’ του Μάριο Ντράγκι. Παρά τον όποιο ενθουσιασμό των αγορών τώρα, το ερώτημα παραμένει αν είναι αρκετό για να μπουν σε σωστή τροχιά ανάπτυξη και πληθωρισμός, καθώς ο πραγματικός ‘ελέφαντας στο δωμάτιο’ είναι η δημοσιονομική πολιτική. Είναι ξεκάθαρο ότι χωρίς δημοσιονομική τόνωση η τελευταία κίνηση Ντράγκι δεν θα οδηγήσει απαραίτητα σε καλό τέλος».
Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, το συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας περιμένει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν στα ίδια ή χαμηλότερα επίπεδα, μέχρι να εξασφαλιστεί ότι οι πληθωριστικές προσδοκίες συγκλίνουν σταθερά σε επίπεδα αρκετά κοντά, αλλά κάτω από το 2%, στον ορίζοντα που μπορεί να γίνει πρόβλεψη, και αυτή η εικόνα αντανακλάται σταθερά στις υποκείμενες πληθωριστικές δυναμικές.
Η προηγούμενη αναφορά στην ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας έκανε λόγο για διατήρησή τους «τουλάχιστον το πρώτο μισό του 2020 και σε κάθε περίπτωση όσο χρειαστεί για να εξασφαλιστεί διατηρήσιμη σύγκλιση του πληθωρισμού στον στόχο μεσοπρόθεσμα».
Επιπρόσθετα η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε χθες αλλαγές στα φθηνά δάνεια προς τις τράπεζες (TLTRO) για «να εξασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες δανεισμού των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων».
Προκειμένου να βοηθήσει τις τράπεζες μετά και τη νέα μείωση επιτοκίου, η ΕΚΤ αποφάσισε να υιοθετήσει ένα σύστημα δύο βαθμίδων αναφορικά με τις χρεώσεις που πληρώνουν για τις καταθέσεις τους. Με βάση αυτό, τμήμα των κεφαλαίων που τοποθετούν οι τράπεζες στην ΕΚΤ θα εξαιρείται από το αρνητικό επιτόκιο.
Βασικά επιτόκια και πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης
Τα βασικά επιτόκια θα παραμείνουν στα σημερινά ή χαμηλότερα επίπεδα ωσότου οι προοπτικές του πληθωρισμού να συγκλίνουν προς το 2% τόνισε ο Μάριο Ντράγκι στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ σημείωσε ακόμα πως το νέο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) θα συνεχιστεί για όσο καιρό κριθεί απαραίτητο για την ενίσχυση του υποστηρικτικού ρόλο των επιτοκίων και θα ολοκληρωθεί λίγο πριν αρχίσει η κεντρική τράπεζα να αυξάνει τα επιτόκια.
Ο ίδιος σημείωσε ακόμα πως η κεντρική τράπεζα θα συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τις πληρωμές κεφαλαίου από τις ωριμάνσεις τίτλων που αγοράστηκαν υπό το πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού για παρατεταμένη περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει η αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ.
Όσον αφορά το τρίτο πρόγραμμα TLTRO, ανέφερε πως η διάρκειά του θα επιμηκυνθεί στα τρία χρόνια από δύο που ήταν προηγουμένως.
Γενικότερα, ο κ. Ντράγκι υπογράμμισε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο επανέλαβε την ανάγκη για εξαιρετικά υποστηρικτική νομισματική πολιτική για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Όπως τόνισε, η ΕΚΤ είναι έτοιμη να προσαρμόσει όλα τα εργαλεία της ώστε να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός κινείται προς τον στόχο με συμμετρικό τρόπο.
Παρατεταμένη αδυναμία στην ευρωπαϊκή οικονομία
Σε ό,τι αφορά τις μακροοικονομικές προβλέψεις της ΕΚΤ, ο κ. Ντράγκι επιβεβαίωσε τα δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι η κεντρική τράπεζα θα αναθεωρήσει χαμηλότερα τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη, λέγοντας ότι η οικονομία της Ευρωζώνης εμφανίζει παρατεταμένη αδυναμία. Συγκεκριμένα, ο κ. Ντράγκι ανέφερε ότι η ΕΚΤ αναμένει τώρα πως η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα διαμορφωθεί το 2019 στο 1,1% αντί για 1,2% που αναμενόταν προηγουμένως, ενώ το 2020 το ΑΕΠ της Ευρωζώνης προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,2% αντί για 1,4% που προβλεπόταν προηγουμένως.
Χαμηλότερα αναθεώρησε η ΕΚΤ και τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό. Ειδικότερα, ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 1,2% το 2019, στο 1% το 2020 και στο 1,5% το 2016, έναντι προηγούμενων προβλέψεων για πληθωρισμό 1,3%, 1,4% και 1,6% αντίστοιχα.
Δεδομένης της επιδείνωσης των προοπτικών της οικονομίας και των αυξημένων καθοδικών ρίσκων, σημείωσε ο κ. Ντράγκι, τα κράτη - μέλη που έχουν δημοσιονομικό περιθώριο πρέπει να το χρησιμοποιήσουν. Ο ίδιος υπογράμμισε πως στο Διοικητικό Συμβούλιο υπήρξε απόλυτη ομοφωνία ότι η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να αποτελέσει το βασικό εργαλείο.
