Τον δρόμο για την υλοποίηση του νέου προγράμματος "Εξοικονόμηση Κατ' Οίκον", με διαθέσιμους πόρους ύψους περίπου 250 εκατ. που θα καλύψουν έως και 25.000 κατοικίες, ανοίγει η έκδοση του οδηγού εφαρμογής του.
Όπως είχε προαναγγείλει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ στις 12 Ιουνίου, προχωρά η δεύτερη φάση του προγράμματος "Εξοικονόμηση Κατ' Οίκον ΙΙ", καθώς προωθήθηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο προς δημοσίευση ο οδηγός εφαρμογής του, ενώ η υποβολή των αιτήσεων των ενδιαφερόμενων νοικοκυριών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα θα ξεκινήσει διαδοχικά, ανά ομάδα Περιφερειών, από τις 15 Ιουλίου 2019 και θα πραγματοποιηθεί με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια του φορολογικού έτους 2018 (εκκαθαρισμένες δηλώσεις φορολογίας).
Σε σχέση με την πρώτη φάση του προγράμματος οι δύο σημαντικότερες αλλαγές είναι ότι αφενός καταργείται το άνω όριο στην 7η εισοδηματική κατηγορία κι αφετέρου για την υπαγωγή της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών θα πρέπει να αποτυπώνεται η καταβολή τουλάχιστον του 30% του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου.
Υπενθυμίζεται ότι πριν από ένα χρόνο ξεκίνησε το "Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον ΙΙ" (πρώτη φάση), στο πλαίσιο του οποίου εγκρίθηκαν περί τις 43.000 αιτήσεις υπαγωγής, συνολικού προϋπολογισμού έργων 640 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 362 εκατ. προέρχονται από επιδοτήσεις (ΕΣΠΑ-ΠΔΕ). Σημαντικό στοιχείο είναι ότι επετεύχθη ο στόχος της ενίσχυσης των ασθενέστερων εισοδηματικά νοικοκυριών καθώς πάνω από 66% των αιτήσεων προήλθε από οικογένειες με εισόδημα έως 20.000 ευρώ.
Συνολικά, μαζί με τη συμμετοχή των ιδιωτών, το ύψος των παρεμβάσεων αναμένεται να υπερβεί τα 400 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα να κλείνει ο κύκλος του προγράμματος “Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον ΙΙ” με έργα ενεργειακής αναβάθμισης, αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ.
Δικαιούχοι - διαδικασία
Στο πρόγραμμα μπορούν να ενταχθούν μονοκατοικίες, πολυκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα τα οποία διαθέτουν οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο. Ειδικά οι πολυκατοικίες έχουν δικαίωμα ένταξης στο πρόγραμμα και ισχύει ότι κάθε μια λογίζεται ως μια κατοικία, ως μια μονάδα. Μπορούν να συμμετάσχουν φυσικά πρόσωπα τα οποία έχουν το δικαίωμα πλήρους κυριότητας και πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια όπως ορίζονται σε επτά διακριτές κατηγορίες (Πίνακας).
Όπως και στην προηγούμενη φάση, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ανέρχεται σε 70%, ενώ είναι προφανές ότι έμφαση δίνεται στην ένταξη οικογενειών με παιδιά (5% για κάθε ανήλικο μέλος -έως και δύο παιδιά) και νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα.
Ισχύει η αποσύνδεση της υποχρέωσης λήψης δανείου από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, δηλαδή δεν είναι η υποχρεωτική η λήψη δανείου.
Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση ωφελούμενου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 250 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας κύριας χρήσης της κατοικίας, όπως προκύπτει από το Ε9 κάθε οικίας, με μέγιστο κόστος παρεμβάσεων ανά μονοκατοικία / διαμέρισμα τις 25.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελούμενου.
Οι αιτήσεις θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικά και η ηλεκτρονική αίτηση θα υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης, ενώ θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να επιλέγουν αν θα ζητήσουν ή όχι χορήγηση δανείου.
Σύμφωνα με τον οδηγό εφαρμογής του προγράμματος οι ημερομηνίες έναρξης υποβολής αιτήσεων ανά ομάδα Περιφερειών είναι οι εξής:
- Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας: από 15.7.2019.
- Δυτικής Μακεδονίας, Ιονίων Νήσων, Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου, Βορείου Αιγαίου, Κρήτης: από 18.7.2019.
- Αττικής, Νοτίου Αιγαίου: από 22.7.2019.
Παρεμβάσεις - Έλεγχος
Οι παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στο πλαίσιο του προγράμματος αφορούν τις εξής κατηγορίες:
- Αντικατάσταση κουφωμάτων.
- Τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.
- Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτηριακό κέλυφος.
- Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης / ψύξης.
- Αναβάθμιση συστήματος παροχής ζεστού νερού χρήσης.
Οι παρεμβάσεις αυτές πρέπει να ικανοποιούν τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕΝΑΚ και να επιτυγχάνουν εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μεγαλύτερης από το 40% της κατανάλωσης του κτηρίου αναφοράς στις δύο πρώτες κατηγορίες με ετήσιο εισόδημα έως 15.000 ευρώ (ατομικό) και έως 25.000 ευρώ (οικογενειακό) και μεγαλύτερης από το 70% της κατανάλωσης για τις υπόλοιπες κατηγορίες.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα είναι η διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από ενεργειακό επιθεωρητή, ο οποίος θα εκδίδει το απαιτούμενο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ). Μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων θα διεξάγεται δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση ώστε να ελέγχεται κατά πόσο έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που είχαν τεθεί και κατά συνέπεια η αντίστοιχη επιχορήγηση.
Το κόστος του ενεργειακού επιθεωρητή ή συμβούλου έργου θα καλύπτεται από το πρόγραμμα, εφόσον βέβαια η αίτηση λάβει την απαιτούμενη έγκριση.
Προσχηματική εξαγγελία Ν.Δ. για... λίγους
Σύμφωνα με πρόσφατη προεκλογική εξαγγελία της Ν.Δ., που μόνο κατ’ επίφαση σχετίζεται με τους περιβαλλοντικούς και τους κοινωνικούς στόχους των δύο φάσεων του προγράμματος της παρούσας κυβέρνησης για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, “θα καθιερωθεί έκπτωση 40%-50% για όλες τις εργασίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης, συντήρησης και αξιοποίησης των κτηρίων”. Μάλιστα, όπως διευκρίνισε “οι πολίτες θα δαπανούν τα χρήματα, θα κρατούν τα τιμολόγια και θα έχουν την έκπτωση φόρου, που θα μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για να καλύψουν οποιαδήποτε φορολογική τους υποχρέωση μέσα στην επόμενη τριετία”.
Σχολιάζοντας το ΥΠΕΝ σημειώνει πως προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το ότι γίνεται λόγος για πρόγραμμα εξοικονόμησης, που όμως θα χρηματοδοτεί εργασίες τόσο ενεργειακής όσο και λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης. Δεν υπάρχει δε αναφορά στον έλεγχο της αναβάθμισης μέσω των ΠΕΑ, τα οποία είναι αναγκαία για την επίτευξη του στόχου των προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς μέσω αυτών γίνει η απαραίτητη καταγραφή της κατάστασης πριν και μετά.
Συγχρόνως, αναφέρει, είναι προφανές ότι η πρόταση της Ν.Δ. δεν στοχεύει στην εξοικονόμηση ενέργειας και την εκπλήρωση των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, αλλά η κλιματική αλλαγή αξιοποιείται ως πρόσχημα προκειμένου να τονωθεί η αγορά ακινήτων, πρωτίστως στηρίζοντας τους ισχυρότερους οικονομικά, καθώς δεν υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια και δεν προβλέπεται άτοκος δανεισμός, οπότε το πρόγραμμα μπορούν να αξιοποιήσουν μόνο όσοι διαθέτουν τα κεφάλαια.
Τέλος σημειώνεται ότι επίσης προσχηματικά αξιοποιείται και το επιχείρημα ότι μέσω των φοροαπαλλαγών θα παταχθεί η φοροδιαφυγή, δεδομένου ότι η ύπαρξη τιμολογίων προφανώς είναι απαραίτητη και στο τρέχον πρόγραμμα εξοικονόμησης.
