του Γιώργου Θ. Μιχαήλ*
Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η καταστροφή στην Κινέτα, στον Νέο Βουτζά, στο Μάτι και στον Μαραθώνα να οφείλεται σε κακόβουλη πράξη (εμπρησμό), που τα αίτιά της να είναι τα ιδιοτελή συμφέροντα κάποιων άθλιων. Όμως, τα αποτρόπαια αποτελέσματα αυτής της φοβερής καταστροφής θα ήταν πολύ μικρότερης έκτασης αν δεν είχαν, μαζί με τον στρατηγό άνεμο, βάλει το χεράκι τους η απληστία και ο ατομισμός που χαρακτηρίζει, δυστυχώς, πολλούς από εμάς.
Είναι πολύ απογοητευτικό. Αλλά, δυστυχώς, η καπιταλιστική μανία για κέρδος δηλητηριάζει τη ζωή μας και ο απώτερος στόχος για κάποιους είναι να εξασφαλίσουν το μέγιστο δυνατό όφελος για τον εαυτό τους, αδιαφορώντας για το αν η προσωπική τους επιδίωξη υπάρχει κίνδυνος να βλάπτει, αλλά ακόμη και να καταστρέφει τον διπλανό τους.
Οι φωτιές, η καταστροφή και ο φρικτός θάνατος τόσων αθώων ανθρώπων, που τόσο μας τραυμάτισε ψυχικά αυτές τις ζοφερές μέρες, είναι το αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο αξιολογούμε τις βασικές μας προτεραιότητες. Οι περισσότεροι δεν μπορούμε δυστυχώς να αντιληφθούμε ότι το προσωπικό μας συμφέρον συναρτάται στενά με τα συμφέροντα των συνανθρώπων μας.
Δεν είναι όμως οικιστικά διαστρεβλωμένες μόνο οι περιοχές των παραθαλάσσιων προαστίων που καταστράφηκαν από τις φοβερές πυρκαγιές που προκάλεσε ο συνδυασμός των ακραίων καιρικών συνθηκών και της αθλιότητας.
Ανάλογα προβλήματα οικιστικής διαστρέβλωσης είναι εμφανή και σε άλλες αστικές περιοχές της χώρας, όπως π.χ. στο Χαλάνδρι, στο Μαρούσι και αλλού, όπου βλέπει κανείς ξεκάθαρα να παρουσιάζονται τα παραπάνω νοσηρά κοινωνικά μειονεκτήματά μας, δημιουργώντας μια κραυγαλέα ανισοκατανομή τού ιδιωτικού εις βάρος του δημόσιου χώρου.
Κραυγαλέο παράδειγμα η ουσιαστική ανυπαρξία πεζοδρομίων και φυσικά η αδυναμία του απλού πολίτη, του ηλικιωμένου, του ατόμου με αναπηρία που χρησιμοποιεί αμαξίδιο, της μάνας με το παιδικό καροτσάκι, να κινηθούν στους δρόμους του κατάφυτου Χαλανδρίου. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ιδιωτικές κατοικίες ουσιαστικά καταπατούν τον δημόσιο χώρο που είναι απαραίτητος για την ασφαλή και απρόσκοπτη κίνηση των πολιτών.
Αυτοί που θέλουν να πάνε στη δουλειά τους ή να απολαύσουν την ομορφιά ενός περιπάτου κυριολεκτικά ακροβατούν στριμωγμένοι ανάμεσα σε πασαλάκια, κάδους απορριμμάτων, παρκαρισμένα αυτοκίνητα, κάγκελα και άλλα επικίνδυνα εμπόδια. Αναγκάζονται, λοιπόν, να κατεβαίνουν στο οδόστρωμα κινδυνεύοντας να σκοτωθούν από τα αυτοκίνητα και τις μοτοσικλέτες.
Η Πολιτεία πρέπει κάποια στιγμή να βρει το θάρρος να εφαρμόσει τους νόμους με αυστηρότητα, για να αναιρέσει αυτήν την οικιστική στρέβλωση. Ο αστικός διαθέσιμος χώρος να κατανεμηθεί δίκαια στους ιδιοκτήτες, αλλά και σ’ όλους αυτούς που έχουν το δικαίωμα της απρόσκοπτης χρήσης των πεζοδρομίων. Δεν είναι δυνατόν η αυθαιρεσία των ιδιοκτητών ακινήτων να καταστρατηγεί την ελευθερία της κίνησης των πολιτών.
Είναι επιτακτική ανάγκη η ελεύθερη και ασφαλής κίνηση των πεζών και των ανθρώπων με αναπηρίες στα πεζοδρόμια και είναι υποχρέωση της πολιτείας να την εξασφαλίσει με κάθε διαθέσιμο νόμιμο μέσο.
Η καταστροφική πυρκαγιά, που αφαίρεσε τόσες ζωές, έφερε δυστυχία και σκοτείνιασε τόσο πολύ τις ψυχές μας ήταν δυστυχώς το αναμενόμενο αποτέλεσμα που προκλήθηκε από τον συνδυασμό των καιρικών συνθηκών, της αθλιότητας αυτών που την υποδαύλισαν, αλλά και της οικιστικής στρέβλωσης που δημιούργησε η αυθαιρεσία, στην οποία εδώ και πολλές δεκαετίες υποχωρούσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, ικανοποιώντας τα ιδιοτελή συμφέροντα των ημετέρων τους.
Όμως, το φρικτό πάθημα πρέπει να μας γίνει μάθημα και η σημερινή κυβέρνηση να εφαρμόσει επιτέλους με αυστηρότητα τους νόμους και τους οικιστικούς κανονισμούς που δεν εφάρμοζαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Αλλά και εμείς πρέπει να θυσιάσουμε ένα μέρος του «εγώ», του εαυτούλη μας, για χάρη του «εμείς», της συλλογικότητας. Αλλιώς, όσα Canadair και να αποκτήσουμε, δεν πρόκειται να μας σώσουν από το ζοφερό μέλλον που μας περιμένει.
* Ο Γιώργος Θ. Μιχαήλ είναι αρχιτέκτονας - βιομηχανικός σχεδιαστής
