Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Μια κυψέλη συνύπαρξης και αλληλεγγύης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μια κυψέλη συνύπαρξης και αλληλεγγύης

Ρεπορτάζ: Άντυ Κουκλάδα

Οδός Φερών 18, πλατεία Βικτωρίας. Μέσα σε μία πολυσυλλεκτική γειτονιά με πολυπολιτισμικό ιστό, μία γειτονιά πολύπαθη, που έγινε στόχος φασιστικών επιθέσεων και πογκρόμ χρυσαυγιτών τα τελευταία χρόνια, από το 2015, ξεκίνησε να λειτουργεί μία κυψέλη αλληλεγγύης. Αυτό που κάνει το Δίκτυο Μέλισσα να ξεχωρίζει, είναι ότι δεν καλύπτει μόνο τις ανάγκες, αλλά αφουγκράζεται και τις επιθυμίες των γυναικών. Υφαίνει έναν κοινωνικό ιστό από τις διαφορετικές κουλτούρες, για όλες τις γυναίκες που καταφθάνουν εκεί και ονειρεύονται να χτίσουν μια πραγματικότητα που θα σέβεται τα δικαιώματά τους.

Όταν ανεβαίνει κανείς τα σκαλιά του νεοκλασικού κτηρίου, το πρώτο πράγμα που αντικρίζει, είναι πολύχρωμες ζωγραφιές δεξιά και αριστερά που απεικονίζουν γυναίκες πρόσφυγες, που κρατούν τα παιδιά τους στην αγκαλιά. Η έντονη μυρωδιά από φρεσκομαγειρεμένο φαγητό, διαχέεται σε ολόκληρο τον χώρο. Δίπλα από την κεντρική είσοδο, υπάρχει ζωγραφισμένο «το δέντρο των ευχών». «Ελπίζω κάθε γυναίκα να βιώσει αγάπη, αλληλεγγύη, δύναμη, αδερφοσύνη και ευτυχία», «εύχομαι οι άνθρωποι να μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα και να ακολουθήσουν τα όνειρά τους», «ελευθερία, ελπίδα, ζωή», γράφουν όσες περνούν από εκεί. Ο χώρος έχει βαφτεί με ζωντανά χρώματα και γεμίζει ασφυκτικά από γυναικείες φωνές και παιδικά γέλια. Γυναίκες από 50 διαφορετικά σημεία του πλανήτη ενώνονται σε ένα δίκτυο αλληλεγγύης, που το αισθάνονται σαν το δικό τους σπίτι.

Διπλή περιθωριοποίηση

Το Δίκτυο Μέλισσα, λειτουργεί σαν μία ζεστή αγκαλιά και δίνει οξυγόνο σε όλες τις γυναίκες που χρειάζονται υποστήριξη. Γυναίκες μετανάστριες, γυναίκες που ήρθαν στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της μεγάλης προσφυγικής κρίσης, γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία και ρατσιστικές επιθέσεις, γυναίκες που είναι απομονωμένες, ευάλωτες.

Ιδρύθηκε το 2014 και στόχος ήταν αρχικά να φέρει σε επαφή τις υπάρχουσες γυναικείες μεταναστευτικές οργανώσεις, να προωθήσει τον γυναικείο λόγο και να ανοίξει δρόμους, ώστε να μοιραστούν τα κοινά τους βιώματα και να αντιμετωπίσουν τα κοινά τους προβλήματα. Οι γυναίκες αυτές βιώνουν διπλή περιθωριοποίηση: και σαν γυναίκες και σαν μετανάστριες. «Η Μέλισσα ξεκίνησε ως ανάγκη δημιουργίας μιας γέφυρας», αναφέρει η συνιδρύτρια του Δικτύου και κοινωνική ανθρωπολόγος, Ναντίνα Χριστοπούλου, η οποία, μέσω της έρευνάς της, είχε διαπιστώσει ότι τα γυναικεία μεταναστευτικά δίκτυα δεν είχαν συστηματική επικοινωνία μεταξύ τους. Ξεκίνησε να λειτουργεί το δύσκολο καλοκαίρι του 2015 και συνέπεσε με την πρώτη μεγάλη προσφυγική ροή. Αυτό τροφοδότησε ένα δίκτυο αλληλεγγύης, με πρωτοβουλία των μεταναστριών που είχαν κοινά βιώματα με τις γυναίκες που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους και βίωσαν την προσφυγιά.

Στην ιδρυτική συνάντηση, πήγαν 104 γυναίκες από 30 χώρες. Η οικονομική κρίση που μεσολάβησε, είχε ως αποτέλεσμα να δραστηριοποιηθούν ακόμα περισσότερες. Πλέον, συμμετέχουν γυναίκες από 50 διαφορετικές χώρες. Καθημερινά, πάνω από 120 γυναίκες με τα παιδιά τους, παρακολουθούν τον κύκλο μαθημάτων και δράσεων του Δικτύου, ενώ οι μεταναστευτικές κοινότητες προγραμματίζουν μαθήματα, εκδηλώσεις και δράσεις. «Αυτό υποδηλώνει και ο τίτλος. Γυναίκες που έρχονται από όλο τον κόσμο, κουβαλώντας μαζί τις ιστορίες, τα βιώματα, τις διαφορετικές τους αφηγήσεις και ταυτόχρονα τις επιθυμίες, τις δεξιότητες, τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους και συνεισφέρουν στην κοινωνία υποδοχής», λέει η Ναντίνα.

Ολιστική στήριξη και ενταξιακή προοπτική

Αυτό που κάνει το Δίκτυο Μέλισσα να ξεχωρίζει, είναι ότι δεν καλύπτει μόνο τις ανάγκες, αλλά αφουγκράζεται και τις επιθυμίες των γυναικών. Υφαίνει έναν κοινωνικό ιστό από τις διαφορετικές κουλτούρες, παρέχει παιδική φροντίδα και σίτιση. Περιλαμβάνει καθημερινά μαθήματα γλώσσας, κύκλους ψυχοκοινωνικής στήριξης, πληροφόρηση για θέματα υγείας, εγκυμοσύνης, έμφυλης βίας, νομικά, εργασιακά, κοινωνικά και γυναικεία δικαιώματα. Δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να εκφράζονται μέσα από την τέχνη, μέσα από εργαστήρια ποίησης και ζωγραφικής, τις βοηθά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να μοιραστούν τις ιστορίες τους, ενώ παρέχει μαθήματα αυτοάμυνας καθώς και τρόπους αποσυμπίεσης μέσα από τη γιόγκα και τη σωματική άσκηση, καθώς και άλλες εναλλακτικές μεθόδους. Με αυτό τον τρόπο, και μέσα από τη δημιουργία ενός ασφαλούς πεδίου επικοινωνίας και συνύπαρξης, προσφέρει ολιστική στήριξη και ενταξιακή προοπτική στις γυναίκες που συμμετέχουν, στα πρώτα τους βήματα στη νέα χώρα.

Αύξηση των περιστατικών έμφυλης βίας

Με το κλείσιμο των συνόρων, πύκνωσαν τα περιστατικά έμφυλης βίας εναντίον των γυναικών, ενώ, πλέον είναι καθημερινά και συνεχώς αυξάνονται, σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφονται στη Μέλισσα. «Οι γυναίκες που απευθύνονται σε εμάς, μπορεί να έχουν υποστεί κάθε μορφή βίας, να καταφθάνουν από χώρες όπου ο βιασμός είναι όπλο πολέμου. Αυτό το τραύμα δεν επουλώνεται. Δεν μπορείς να το αφήσεις πίσω σου, δεν μπορείς να κλείσεις την πόρτα. Ο τρόμος φαίνεται στο βλέμμα τους. Η ευαλωτότητα στην έμφυλη βία είναι ένας ανοιχτός κύκλος που ξεκινά από τη χώρα προέλευσης, συνεχίζεται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και μπορεί δυστυχώς να οξυνθεί ακόμα περισσότερο στη χώρα υποδοχής. Έρχονται οι γυναίκες και σου εναποθέτουν την ελπίδα τους, έχοντας καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποσπαστούν από τον κλοιό της βίας. Και η Ευρώπη τις υποδέχεται με τη Μόρια».

Υπάρχουν γυναίκες που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει μέσα στον πόλεμο, παιδιά που έχουν γνωρίσει μόνο προσφυγικούς καταυλισμούς. Η Ευρώπη οφείλει να σταθεί το ύψος των αξιών της κι όχι να αντιμετωπίζει τον προσφυγικό πληθυσμό με απάνθρωπο τρόπο, σύμφωνα με την ίδια. «Οι άνθρωποι δεν έρχονται εδώ για επιδόματα ούτε θέλουν να ζήσουν όλη τους τη ζωή με δεκανίκια. Έρχονται για να εργαστούν, να στήσουν τις ζωές τους σε ένα περιβάλλον που σέβεται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε».

Όμως, τι είναι αυτό που ονειρεύονται αυτές οι γυναίκες; «Να ζήσουν με ειρήνη, ελευθερία, δικαιοσύνη και σεβασμό στα δικαιώματά τους. Να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και την εργασία. Να έχουν δικαίωμα επιλογής. Και κυρίως, να είναι σε θέση να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους. Το φάσμα των ονείρων, των επιθυμιών και των φιλοδοξιών είναι τεράστιο. Η δύναμή τους είναι τέτοια, που νιώθεις σαν να βάζουν φτερά στην πλάτη σου και να σε γεμίζουν και σένα με δύναμη. Μια δεκαεξάχρονη κοπέλα από το Αφγανιστάν είχε γράψει: «θέλω να γίνω κομάντο ή νευροχειρουργός». Aν ένα νεαρό κορίτσι από Αφγανιστάν, σχεδόν αναλφάβητο, που πριν λίγο καιρό έφτασε στη χώρα μας καταπονημένο από ένα σωρό κακουχίες, μπορεί να φανταστεί αυτό το εύρος πιθανοτήτων, τότε έχουμε ελπίδα», λέει η Ναντίνα.

Οι μέλισσες να νικήσουν τους λύκους...

Υπάρχει αλληλεγγύη στην ελληνική κοινωνία; «Πάντα υπάρχει και συνοψίζεται στη φράση που χρησιμοποίησε ο Καμπαγιάννης στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Υπάρχει ο κόσμος των λύκων και ο κόσμος των μελισσών. Ο κόσμος των μελισσών μας τροφοδοτεί ελπίδα, αποφασιστικότητα και όρεξη να προσπαθούμε ακόμα περισσότερο», τονίζει η Ναντίνα Χριστοπούλου. «Συμπεριλαμβάνει τους συνταξιούχους της γειτονιάς που το 2016 μας άφηναν κονσέρβες από τα ντουλάπια τους ή 5 ευρώ που τους περίσσευαν από την πενιχρή τους σύνταξη και τον κόσμο που έβγαινε στους δρόμους για να στηρίξει τους πρόσφυγες, αλλά και τις γυναίκες που έφθασαν "ικέτιδες" την ίδια χρονιά και σήμερα μαγειρεύουν για τους άστεγους του κέντρου της Αθήνας. Αυτό είναι πηγή ελπίδας. Αν καταφέρουμε να πάρουμε τον κόσμο που παραμένει αδιάφορος με τη μεριά των μελισσών, θα είναι τεράστια νίκη. Οι ελπίδες και η ψυχική δύναμη των ανθρώπων που έρχονται στη χώρα μας θα δώσει ώθηση και δύναμη στην κοινωνία. Αν χάσουμε την έννοια της συνύπαρξης και της αλληλεγγύης, τότε χάνουμε την κλωστή που υφαίνει την κοινωνική συνοχή. Είναι ωραιότερος ο κόσμος από την πλευρά των μελισσών».

Farahnaz Ahmadi, 25 ετών: Δεν μπορούσα να φανταστώ ποιο είναι το όνειρό μου

Η Farahnaz ήρθε στην Ελλάδα το 2016 μαζί με τα δύο παιδιά της. Όταν ξεκίνησε το ταξίδι από το Αφγανιστάν, πέρασε από την Τουρκία όπου έμεινε για 4 μήνες, καθώς ένας διακινητής της πήρε όλα τα λεφτά. «Η ζωή μου ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Έκλαιγα κάθε πρωί που ξυπνούσα και κάθε βράδυ πριν κοιμηθώ», λέει η ίδια. Μετά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στο camp όπου διέμενε, μία φίλη της, της είπε για τη Μέλισσα. Τότε ήρθε σε επαφή με το Δίκτυο. «Την πρώτη φορά που κάθισα για group therapy, η ψυχολόγος μας ζήτησε να κλείσουμε τα μάτια και να φανταστούμε το όνειρό μας. Όταν έκλεισα τα μάτια, θυμήθηκα όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισα στο Αφγανιστάν όταν ήμουν έφηβη. Τότε λύγισα και ξέσπασα σε κλάματα. Δεν μπορούσα να φανταστώ ποιο είναι το όνειρό μου». Όπως λέει, όλες οι γυναίκες που συμμετέχουν στο Δίκτυο, την παρότρυναν να εκφραστεί, να βγάλει τον θυμό και τη στενοχώρια που κουβαλάει μέσα της. «Για μένα η Μέλισσα δεν είναι ένας οργανισμός, αλλά ένας άλλος κόσμος. Όλοι μου άνοιξαν την αγκαλιά τους, είναι συμπονετικοί, με θεωρούν σαν οικογένεια. Η Μέλισσα είναι σαν μητέρα μου, μου κράτησε το χέρι και μου έδειξε πώς να περπατάω», λέει η Farahnaz, με τρεμάμενη φωνή και δάκρυα. «Στο Αφγανιστάν κανείς δεν κράτησε το χέρι μου. Η Μέλισσα μου πρόσφερε όσα δεν μου πρόσφερε η ίδια μου η μητέρα». Πλέον, έμαθε αγγλικά για να μπορεί να επικοινωνεί με όλους, ενώ εδώ και δύο χρόνια, μέσω της Μέλισσας, έχει βρει δουλειά και παρέχει φροντίδα σε καταφύγιο για προσφυγόπουλα. «Προσπαθώ να βελτιώσω ακόμα περισσότερο τα αγγλικά και τα ελληνικά μου. Το όνειρό μου είναι να γίνω βιολόγος. Δεν τελείωσα το Λύκειο και ανυπομονώ να το τελειώσω στην Ελλάδα. Γιατί στο Αφγανιστάν δεν είχα την ευκαιρία. Μου πήραν όλα μου τα όνειρα. Γιατί είμαι γυναίκα. Και δεν είχα δύναμη. Όμως στη Μέλισσα, οι γυναίκες είμαστε δυνατές και μπορούμε να κάνουμε ό,τι θελήσουμε. Η Μέλισσα δεν είναι ένα Δίκτυο, είναι ένα σπίτι. Το σπίτι και η οικογένειά μου, ο χάρτης της ζωής μου».

Parwaneh Afshari, 32 ετών: Έχω δικαιώματα, είμαι γυναίκα, είμαι κι εγώ άνθρωπος

Η Parwaneh κατάγεται από το Ιράν και κατέφθασε στην Ελλάδα το 2016. «Η κυβέρνηση στο Ιράν είναι δικτατορική και φασιστική», λέει. Και αυτό την ώθησε να φύγει. Παρ’ όλο που είχε υποστεί επανειλημμένα σωματική βία από τον ετεροθαλή αδερφό της, η αστυνομία δεν έκανε απολύτως τίποτα. «Η κυβέρνηση στο Ιράν ανέχεται τη βία ενάντια στις γυναίκες και τα παιδιά», όπως επισημαίνει. «Έχω δικαιώματα. Είμαι γυναίκα. Είμαι κι εγώ άνθρωπος. Οι γυναίκες στο Ιράν δεν μπορούν να εκφραστούν, να χορέψουν, να τραγουδήσουν, να πιουν ποτό. Δεν μπορούν να είναι ευτυχισμένες», αναφέρει η Parwaneh. Στη συνέχεια, μέσω της ΜΚΟ Praksis ήρθε σε επαφή με τη Μέλισσα. «Στην αρχή, δεν μπορούσα να βγω έξω από το ξενοδοχείο που έμενα. Ήμουν κλεισμένη στο δωμάτιό μου. Δεν άνοιγα τα παράθυρα. Έκλαιγα για όλα αυτά που συνέβησαν. Μόλις ήρθα εδώ έκανα ψυχοθεραπεία, μαθήματα αγγλικών και ελληνικών, ποίηση, ζωγραφική, μαθήματα μαγειρικής. Εδώ είναι σαν το σπίτι μου και βρίσκομαι εδώ καθημερινά από το πρωί ως το απόγευμα. Νιώθω ασφαλής. Μπορώ να ανοίξω τα παράθυρα, να βγω βόλτα έξω», λέει η Parwaneh. Τη ρωτήσαμε ποιο είναι το όνειρό της. Και μας είπε ότι θέλει να γράψει ένα βιβλίο για τη ζωή της. Για όλα αυτά που βίωσε στο ταξίδι της.

Δώστε μου ένα σταθερό σημείο, και θα κινήσω τη γη, είχε πει ο Αρχιμήδης. Αυτό είναι η Μέλισσα στα μάτια των γυναικών που μοιράζονται αυτή την κυψέλη: το πρώτο στέρεο έδαφος στη διάρκεια ενός μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού, το σημείο που θα μπορέσουν να σταθούν, να ξαποστάσουν, και να ξαναπιάσουν τον ιστό της ζωής τους και να την ξαναφτιάξουν από την αρχή.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL