Απομένουν 11 χρόνια μέχρι τη συμπλήρωση του οροσήμου του 2030 για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και η πρόοδος σε αυτή την κατεύθυνση είναι αργή και ποικίλλει ανάλογα με τις προτεραιότητες που θέτουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο. Σήμερα θα μελετήσουμε την πρόοδο στα θέματα ισότητας που ως οριζόντια πολιτική διαπερνά όλες τις δράσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η πρόσφατη μελέτη με τίτλο «Αξιοποιώντας την δύναμη των δεδομένων για την ισότητα των φύλων», με ορίζοντα το 2030, που εκπόνησε ο οργανισμός Equal Measures 2030 (Μέτρα για την Ισότητα 2030), δείχνει την αποτύπωση των δεδομένων όπως έχουν καταγραφεί από το 2015 οπότε και τα 193 κράτη - μέλη του ΟΗΕ υπέγραψαν στην ατζέντα για την ισότητα έως σήμερα, το 2019. Στη μέτρηση συμμετείχαν 129 χώρες καλύπτοντας το 95% των γυναικών και κοριτσιών.
Για τη μέτρηση αξιοποιήθηκαν 54 δείκτες που σχετίζονται με 14 από τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Έτσι, οι πολιτικές για την ισότητα συσχετίστηκαν με τις θεσμικές αλλαγές και την επίτευξη ειρήνης, την κοινωνική συμμετοχή, την καταπολέμηση της φτώχειας, της πείνας και της εξασφάλισης καλής διατροφής, την υγεία, την εκπαίδευση, την πρόσβαση σε καλής ποιότητας νερό και υποδομές υγιεινής, την πρόσβαση σε ενέργεια, την εξασφάλιση εργασίας και οικονομικής ανάπτυξης, την καινοτομία, τη διαμόρφωση του αστικού ιστού και την επίδραση του κλίματος.
Εστιάζοντας στο ζήτημα της ισότητας των φύλων, η μέση βαθμολόγηση των 129 χωρών κυμαίνεται στο 65,7%. Αυτό δείχνει ότι μέχρι στιγμής περί το 40% των γυναικών και των κοριτσιών, δηλαδή 1,4 δισεκατομμύριο, ζει σε χώρες, όπου οι πολιτικές για την ισότητα των φύλων αποτυγχάνουν. Ενώ το υπόλοιπο 1,4 δισεκατομμύριο γυναικείου πληθυσμού ζει σε χώρες που οριακά εφαρμόζονται οι πολιτικές για την ισότητα και έχουν κάποια θετική επίδραση.
Οι πρωτιές
Παρότι, σε παγκόσμια κλίμακα, οι χώρες της Ευρώπης και της Β. Αμερικής καταγράφουν υψηλές επιδόσεις σε θέματα ισότητας, οι διαφοροποιήσεις στους επιμέρους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης παραμένουν. Την καλύτερη βαθμολογία ως προς την επίδραση πολιτικών για την ισότητα εξασφαλίζουν χώρες όπως η Δανία με βαθμολογία 89,3%. Ακολουθούν χώρες όπως η Φινλανδία με 88,8%, η Σουηδία με 88%, η Νορβηγία με 87,7%, η Ολλανδία με 86,8%, η Σλοβενία με 86,5%, η Γερμανία με 86,2%, ο Καναδάς με 85,8%, η Ιρλανδία με 85,4% και η Ελβετία με 85,4%.
Η Ελλάδα στη γενική κατάταξη μεταξύ των 41 χωρών της Ευρώπης και της Β. Αμερικής βρίσκεται στην 26η θέση με βαθμολογία στο 77,4% ως προς την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, που εξασφαλίζουν όρους ισότητας για τις γυναίκες. Εκεί που υστερεί η χώρα μας είναι στις δημόσιες πολιτικές για την ενίσχυση της ισότητας και στην εμπλοκή των γυναικών σε πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για δυο πεδία όπου εν γένει καταγράφεται υστέρηση ανάμεσα στις 41 χώρες. Αυτό συνιστά απόδειξη ότι οι κυβερνήσεις είτε δεν προωθούν τέτοιες πολιτικές είτε τις θέτουν σε δεύτερη μοίρα ακόμη και τα κράτη που εν γένει καταγράφουν εξαιρετικές επιδόσεις ως προς την ισότητα. Βέβαια, η χώρα μας επίσης καταγράφει σχετικά χαμηλές επιδόσεις σε ό,τι σχετίζεται με τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας σε πεδία όπως η επαγγελματική ανέλιξη, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, αλλά και η κατοχή τραπεζικών λογαριασμών σε σχέση με τους άνδρες.
Οι εξαιρέσεις
Σε παγκόσμια κλίμακα, οι ανεπτυγμένες χώρες δείχνουν να έχουν πολύ καλύτερες επιδόσεις στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και ισότητας των δυο φύλων, ενώ οι περισσότερες αναπτυσσόμενες δείχνουν να καταγράφουν ασθενή πρόοδο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Σιέρρα Λεόνε με βαθμολογία 47,6%, η Λιβερία με 47,3%, η Νιγηρία με 46,1%, το Μάλι με 46%, η Μαυριτανία με 45%, ο Νίγηρας με 44,9%, η Υεμένη με 44,7%, το Κογκό με 44%, η Δημοκρατία του Κογκό με 38,2% και το Τσαντ με 33,4%. Βέβαια, υπάρχουν χώρες που, παρότι έχουν χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, ο δείκτης της ασφάλειας για τις γυναίκες είναι εξόχως υψηλός. Για παράδειγμα, οι ερευνητές απομόνωσαν τον δείκτη της ασφάλειας που νιώθουν οι γυναίκες όταν περπατούν μόνες τους τη νύχτα και εκεί η Ρουάντα, παρότι ανήκει στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, κατατάσσεται στην 5η θέση ανάμεσα σε 129 χώρες. Μια ακόμη μέτρηση μπορεί να μας εκπλήξει! Ανάμεσα στις πρώτες χώρες όπου οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στις ψηφιακές τραπεζικές συναλλαγές είναι η Κένυα. Ενώ η Κολομβία ανήκει ανάμεσα στις χώρες με τις καλύτερες κοινωνικές παροχές για τις γυναίκες.
Αναπηρία και έμφυλη ανισότητα
Βέβαια, από τον διάλογο για την ισότητα δεν πρέπει να εξαιρούμε τα άτομα με αναπηρία. Πέρα από την έλλειψη τυποποιημένου ορισμού της αναπηρίας παγκοσμίως, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι πιο συχνά συναντούμε γυναίκες με αναπηρία απ’ ό,τι άνδρες. Η αναλογία των γυναικών ως προς τον γενικό πληθυσμό είναι 19% έναντι 16% που είναι οι άνδρες. Ειδικά στις χώρες με χαμηλό ή μεσαίο κατά κεφαλήν εισόδημα εκτιμάται ότι οι γυναίκες απαρτίζουν τα 3/4 του συνολικού αριθμού αναπήρων και συνεπώς καταγράφονται ως πιο ευάλωτα άτομα και με κοινωνικο-οικονομικούς όρους, αλλά και σε επίπεδο σεξουαλικών επιθέσεων, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν κατατάσσονται στα ΑμεΑ. Τα δεδομένα από 51 χώρες δείχνουν ότι μόλις το 20% των γυναικών με αναπηρία απασχολούνται, σε αντίθεση με το 53% των ανδρών ΑμεΑ.
