Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.7°C
3 BF 55%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
19.7°C24.9°C
1 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C21.6°C
4 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
3 BF 33%
Το Ελντοράντο της Υγείας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το Ελντοράντο της Υγείας

“Όταν μιλάμε για εμπόριο, όλα μπαίνουν στο τραπέζι. Και το NHS και κάθετι άλλο”. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Λονδίνο, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να πείσει τους Βρετανούς ότι δεν θα βρεθούν ξεκρέμαστοι αν κάποτε εγκαταλείψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ξεκαθάρισε όμως επίσης ότι οραματίζεται την πρώην αποικιοκρατική δύναμη σαν αποικία.

Τις νέες παραμέτρους της “ειδικής σχέσης” Λονδίνου - Ουάσιγκτον προσδιόρισε καλύτερα ο Γούντι Τζόνσον, πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Βρετανία. Μια αμερικανοβρετανική εμπορική συμφωνία που θα ακολουθούσε το Brexit, εξήγησε, θα ανοίξει “κάθε τομέα” της βρετανικής οικονομίας στις αμερικανικές επιχειρήσεις. Τον ρώτησαν αν αυτό θα περιλάμβανε και το NHS, καύχημα μέχρι πρότινος των Βρετανών και μοντέλο για κάθε εθνικό σύστημα Υγείας που δημιουργήθηκε μεταπολεμικά στην Ευρώπη. “Βεβαίως” απάντησε.

Και πώς θα γινόταν διαφορετικά; Μπορεί πέρσι η βρετανική κυβέρνηση να προανήγγειλε την επένδυση 20 δισεκατομμυρίων λιρών στο NHS έως το 2022, ωστόσο είναι βέβαιο ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα καταλήξει σε χέρια ιδιωτών. Το βρετανικό σύστημα Υγείας είναι ήδη ορθάνοιχτο στην “υγιή επιχειρηματικότητα”.

Από τον Απρίλιο του 2013 και την έγκριση νομοσχεδίου που προέβλεπε ότι “οποιοσδήποτε πάροχος Υγείας πληροί τις προδιαγραφές” μπορούσε να υποβάλει προσφορές σε πλειστηριασμούς, τα συμβόλαια με ιδιωτικές εταιρείες επταπλασιάστηκαν. Οι βασικοί κερδισμένοι απ' αυτό ήταν οι δύο μεγαλύτεροι ιδιωτικοί πάροχοι Υγείας στη Βρετανία, η Virgin Care και η Care uk. Μόνο μέσα στη διετία 2016-2017 η Virgin Care του Ρίτσαρντ Μπράνσον αποκόμισε συμβόλαια ύψους άνω του 1 δισεκατομμυρίου λιρών.

Σαν εξάνθημα…

Η ιδιωτικοποίηση, υπό διάφορες μορφές, “εξαπλώνεται σήμερα στις ευρωπαϊκές υπηρεσίας Υγείας σαν εξάνθημα” υπογραμμίζει ο Τζον Λίστερ από την οργάνωση Keep Our NHS Public (Κρατήστε το NHS Δημόσιο). Και εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Διαδοχικές αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου και μέτρα της Κομισιόν έχουν συμβάλει στην παγίωση της αντίληψης ότι οι υπηρεσίες των εθνικών συστημάτων Υγείας αποτελούν "οικονομική δραστηριότητα".

Κάποιοι ρομαντικοί επιμένουν βέβαια ότι δεν μπορεί να είναι έτσι αφού τα συστήματα Υγείας δεν αποσκοπούν στο κέρδος. Ο άνεμος όμως φυσάει κόντρα. Το 2011 η Κομισιόν εξέδωσε Οδηγία για την υιοθέτηση διασυνοριακών υπηρεσιών Υγείας η οποία άνοιξε διάπλατα τις πόρτες στον ιδιωτικό ανταγωνισμό. Αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του ως επίτροπος Υγείας τρία χρόνια αργότερα, ο Λιθουανός Βιτένις Αντριουκάιτις δήλωνε ότι οραματίζεται “μια ενιαία αγορά υπηρεσιών Υγείας” στο πρότυπο της σχεδιαζόμενης ενιαίας αγοράς ενέργειας.

Μάλλον όχι τυχαία, αυτός είναι και ο διακηρυγμένος στόχος του βασικού λόμπι των ιδιωτικών συμφερόντων στον κλάδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Ιδιωτικών Νοσοκομείων (UEHP) δεν κρύβει ότι επιδιώκει “μια εσωτερική αγορά στον τομέα της Υγείας”.

Τον Νοέμβριο του 2016 εκπρόσωποι της ένωσης συνάντησαν τον επίτροπο Αντριουκάιτις για να συζητήσουν θέματα όπως “η κινητικότητα των ασθενών”, ο “εκσυγχρονισμός των συστημάτων Υγείας” και η “βιωσιμότητά” τους. Ο Ευρωπαίος επίτροπος υπογράμμισε την “ανάγκη συνεργασίας” και επισήμανε τους κινδύνους “αθέμιτου ανταγωνισμού”. Μάλλον δεν εννοούσε τα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που διαθέτει κάθε χρόνο η UEHP για να προωθήσει τα συμφέροντα της ιδιωτικής Υγείας, αλλά είχε στο μυαλό του τις κρατικές επιδοτήσεις.

Η Σλοβακία ήταν μία από τις πρώτες χώρες που διαπίστωσαν ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει ριζικά. Εκμεταλλευόμενη τη διμερή εμπορική συμφωνία της χώρας με την Ολλανδία, η ολλανδική ασφαλιστική Achmea προσέφυγε το 2008 στον διαιτητικό μηχανισμό που είχε οριστεί κατά της “συστηματικής αντιστροφής των προηγούμενων μέτρων φιλελευθεροποίησης του σλοβακικού συστήματος Υγείας”. Ο μηχανισμός δικαίωσε την εταιρεία καταδικάζοντας τη Σλοβακία να καταβάλει αποζημίωση ύψους 22 εκατομμυρίων ευρώ.

Ανάλογοι μηχανισμοί βρίσκονται σήμερα στην καρδιά της προσπάθειας για πλήρη επικράτηση των δυνάμεων της αγοράς στον τομέα της Υγείας. Μηχανισμοί που προβλέπονται από εμπορικές συμφωνίες (TTIP, CETA, TISA) που υπογράφηκαν τα τελευταία χρόνια χωρίς κανείς να κατανοεί στο σύνολό τους τις μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Πάντοτε βέβαια δίνονται διαβεβαιώσεις για την προστασία των εθνικών συστημάτων Υγείας. Αλλά, ως συνήθως, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Στο πρώτο Άρθρο της η Συνθήκη GATS ορίζει τις δημόσιες υπηρεσίες ως εκείνες που “δεν παρέχονται σε εμπορική βάση ούτε σε ανταγωνισμό με έναν ή περισσότερους παρόχους”. Πόσα δημόσια συστήματα Υγείας υπάρχουν όμως σήμερα που να λειτουργούν πλήρως αποκομμένα από την αγορά και το εμπόριο έπειτα από δεκαετίες νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων;

Δεν προκαλεί εντύπωση το ότι ένας από τους βασικότερους υποστηρικτές των εμπορικών συμφωνιών που "απελευθερώνουν" σταδιακά την αγορά της Υγείας είναι μεγαθήρια του κλάδου όπως η γερμανική Fresenius, που σπέρνει σήμερα ιδιωτικές κλινικές και νοσοκομεία σε κάθε γωνιά της Ευρώπης.

"Όπως ο Άνταμ Σμιθ βοήθησε την Ευρώπη να σπάσει τα δεσμά του μερκαντιλισμού πριν από εκατοντάδες χρόνια, υπάρχει σήμερα η ανάγκη να συμβεί ο ίδιο στις υπηρεσίες, ιδίως στην ιατρική περίθαλψη" υπογραμμίζει από την πλευρά του το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας (ECIPE), ακόμη ένα think-tank που προωθεί τα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Το νοσοκομείο - σούπερ μάρκετ

Δεν είναι όμως ευρωπαϊκά μεγαθήρια, αλλά αμερικανικά εκείνα που έχουν βάλει στο μάτι σήμερα το βρετανικό NHS, αν τουλάχιστον κρίνει κανείς από την επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ στη Βρετανία. Και στην Αμερική του Τραμπ συντελείται πραγματική "κοσμογονία" στην αγορά Υγείας, καθώς η αποδόμηση του Obamacare ανοίγει την όρεξη σε όλο και περισσότερους.

Επίμονες φήμες στον αμερικανικό οικονομικό Τύπο θέλουν την αλυσίδα λιανικού εμπορίου Walmart να εξετάζει την εξαγορά της κολοσιαίας ασφαλιστικής Humana Inc. H φαρμακευτική CVS συγχωνεύεται με την ασφαλιστική Aetna, ενώ ακόμη μία ισχυρή ασφαλιστική, η UnitedHealth Group, της πολυεθνικής DaVita, χτίζει έναν ισχυρό "στρατό με δεκάδες χιλιάδες γιατρούς", όπως μας πληροφορεί το, πάντοτε ενθουσιώδες σε αυτές τις περιπτώσεις, Bloomberg.

"Μπορείς να καταλάβεις τη στρατηγική. Είναι επενδύσεις που κάνουν τους ανθρώπους υγιέστερους. Οι ασθενείς θα μπορούσαν να είναι τόσο συμβεβλημένοι με τη Humana όσο και πελάτες της Walmart" συνεχίζει το οικονομικό πρακτορείο.

Όπως πάντα, όλοι βγαίνουν κερδισμένοι. Όσοι επιζήσουν τουλάχιστον. Έρευνα που πραγματοποίησε το 2011 η Health Services Research έδειξε ότι οι ασθενείς που προτιμούν τα κέντρα αιμοκάθαρσης των τραστ της ιδιωτικής Υγείας διατρέχουν 13% μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν. Αυτά όμως έχει ο υγιής ανταγωνισμός...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL