Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
22.0°C24.8°C
3 BF 39%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.0°C24.2°C
2 BF 52%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C20.5°C
4 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
19.3°C19.8°C
5 BF 60%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C24.0°C
3 BF 33%
Ένας Καντάφι που δεν ενοχλεί κανέναν
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένας Καντάφι που δεν ενοχλεί κανέναν

Η ιστορία της Λιβύης είναι η ιστορία των ξένων δυνάμεων που την κυβερνούν, υποστηρίζει ο Άραβας αναλυτής Μοχάμεντ Μπουσιέρ. Είναι μια διαπίστωση που μοιάζει να ταιριάζει περισσότερο στα χρόνια της αποικιοκρατίας. Σήμερα αρκεί να παρακολουθήσει κανείς τη ροή του πετρελαίου.

"Η Λιβύη επιστρέφει στο χάος" διαπιστώνουν στις μέρες μας τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου. Λες και το χάος είναι η φυσική κατάσταση στην οποία αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα επέστρεφε. Κι όμως, λιγότερο από μια δεκαετία πριν, η Λιβύη ήταν η πλουσιότερη χώρα της Αφρικής, διέθετε ένα σύστημα Υγείας που ούτε μπορούσαν να φανταστούν οι γείτονές της, το προσδόκιμο ζωής έφτανε τα 75 χρόνια και το επίπεδο αναλφαβητισμού ήταν ένα από τα χαμηλότερα της Μαύρης Ηπείρου.

Αν κάτι προκάλεσε το χάος, αυτό δεν ήταν το αναμφίβολα αυταρχικό και καταπιεστικό καθεστώς του Μουαμάρ Καντάφι, αλλά η επτάμηνη ΝΑΤΟϊκή εκστρατεία βομβαρδισμών που πέτυχε τελικά να το ανατρέψει. "Ήλθον, είδον, πέθανε", όπως σχολίασε κυνικά τον θάνατο του Καντάφι η τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον.

Το άγριο λιντσάρισμα του δικτάτορα έδειχνε τότε να προμηνύει την κάθοδο στη βαρβαρότητα. Οκτώ χρόνια προσπαθειών να "φυτευτεί" φιλοδυτικό καθεστώς σε μια χώρα ρημαγμένη από τους βομβαρδισμούς και διαιρεμένη σε φέουδα αντίπαλων πολεμάρχων έμοιαζε καταδικασμένη. Ρόλο έπαιξαν φυσικά και οι διαφωνίες και οι ανταγωνισμοί που προέκυψαν στη συνέχεια ανάμεσα στους νικητές. "Πήγαμε τη Λιβύη και δεν πήραμε ούτε καν το πετρέλαιο" γκρίνιαζε πριν την εκλογή του στην αμερικανική προεδρία ο Ντόναλντ Τραμπ.

Κάπως έτσι, το "διεθνώς αναγνωρισμένο" καθεστώς Σαράτζ κατέληξε να ελέγχει μόνο μια μικρή ζώνη γύρω από την πρωτεύουσα Τρίπολη. Δεν ήταν άλλωστε μόνο η εδραίωση των πολεμάρχων που την αμφισβητούσε. Το σύστημα Υγείας και Παιδείας στη χώρα κατέρρεε ενώ ο πληθωρισμός και η ανεργία κάλπαζαν. Ένας στους τρεις κατοίκους της χώρας ζούσε πλέον κάτω από το όριο της φτώχειας.

Ο δρόμος του πετρελαίου

Από τον Σεπτέμβριο, η "Wall Street Journal" προανήγγειλε την αναζωπύρωση του εμφυλίου αλλά και την αναθέρμανση του διεθνούς ενδιαφέροντος για τη χώρα της βόρειας Αφρικής. "Το Ισλαμικό Κράτος αναδύεται και πάλι στη χαοτική Λιβύη, αναλαμβάνοντας δεκάδες επιθέσεις και απειλώντας την ομαλή ροή του πετρελαίου σε έναν από τους σημαντικότερους παραγωγούς του κόσμου" έγραφε.

Η Λιβύη είχε ξεχαστεί από τα διεθνή ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια, με περιστασιακά δημοσιεύματα να αφορούν μόνο τον ρόλο της χώρας ως μεταναστευτικό κόμβο και πέρασμα προς την Ευρώπη. Έτσι, όταν ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ ανέλαβε να "εκκαθαρίσει" τη Λιβύη από τους θύλακες των ισλαμιστών, ελάχιστοι ασχολήθηκαν μαζί του.

Με πρόσχημα τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, ο Λίβυος πολέμαρχος, που έλεγχε ήδη την ανατολική Λιβύη, κατέλαβε και τον Νότο, όπου βρίσκονται τα υπόλοιπα σημαντικά πετρελαϊκά κοιτάσματα. Η Εθνική Πετρελαϊκή Εταιρία, αρμόδια για τις εξαγωγές πετρελαίου, παρέμενε μεν στα χέρια της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης του Φαγιάζ Αλ Σαράτζ, αλλά ο Χάφταρ είχε πια τη δυνατότητα να κλείνει τις κάνουλες οπότε το επιθυμούσε.

Ποιος είναι όμως ο Χάφταρ; Πρώην στέλεχος των Ενόπλων Δυνάμεων του καθεστώτος Καντάφι, έλαβε μέρος στον πόλεμο της Λιβύης εναντίον του Τσαντ τη δεκαετία του '80. Η αιχμαλωσία του μαζί με εκατοντάδες άλλους στρατιωτικούς έπειτα από μια καταστροφική μάχη για τη Λιβύη στάθηκε αφορμή για την προσέγγισή του από την Ουάσιγκτον. Για κάποια χρόνια ηγήθηκε αντάρτικων ομάδων που επιχειρούσαν να ανατρέψουν τον Καντάφι.

Όταν η προσπάθεια απέτυχε, ο Χάφταρ μετακόμισε στις ΗΠΑ, και πιο συγκεκριμένα στο Λάγκλεϊ της Βιρτζίνια. Η κοντινή απόσταση του τόπου διαμονής του από τα κεντρικά αρχηγεία της CIA μάλλον δεν ήταν συμπτωματική. Όταν επέστρεψε σαν θριαμβευτής στη χώρα του και εδραίωσε την εξουσία του στο ανατολικό τμήμα μετά την ανατροπή και τον θάνατο του Καντάφι, ένα από τα πρώτα μέτρα που έλαβε ήταν να επιτρέψει την εγκατάσταση βάσης της CIA στη Βεγγάζη.

Ο πολέμαρχος που αγάπησα...

Οι σχέσεις επομένως του πολέμαρχου με την Ουάσιγκτον θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Δεν πρόκειται όμως για την κλασική περίπτωση κάποιας "μαριονέτας". Ο ΟΗΕ μπορεί ακόμη να υποστηρίζει την ξεδοντιασμένη κυβέρνηση της Τρίπολης, αλλά τα περισσότερα μέλη του διαγκωνίζονται σήμερα για το ποιος θα συνεργαστεί μαζί του.

Πρώτη απ' όλους η Μόσχα, που τον υποστηρίζει σταθερά τα τελευταία χρόνια σε μια προσπάθεια να χωθεί "σφήνα" ανάμεσα στους ΝΑΤΟϊκούς νικητές του 2011. Τον Χάφταρ στηρίζουν όμως και πολλοί άλλοι. Η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελούν τους βασικότερους συμμάχους του στον αραβικό κόσμο, ενώ πληροφορίες θέλουν τον πολέμαρχο να επισκέπτεται ατύπως το Ριάντ λίγο πριν εξαπολύσει την επίθεσή του με στόχο την κατάληψη της Τρίπολης. Ακόμη και η Γαλλία τον έχει βοηθήσει στέλνοντάς του στρατιωτικούς συμβούλους ή βομβαρδίζοντας διακριτικά αντιπάλους του.

Ο νέος Καντάφι είναι επομένως ανάμεσά μας. Και όλοι δείχνουν να τον λατρεύουν. Οι καταγγελίες Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για εγκλήματα πολέμου που αποδίδονται στις δυνάμεις του θάβονται βιαστικά, ενώ κανείς δεν ασχολείται με το γεγονός ότι ο πολέμαρχος δεν υπόσχεται καν να φέρει τη δημοκρατία, παρά μόνο τη σταθερότητα. Όπως συνέβαινε και με τον προκάτοχό του, όλοι τον καταγγέλλουν δημοσίως, αλλά παρασκηνιακά κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να τα έχουν καλά μαζί του. Επειδή καλή η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά προέχει η διασφάλιση της ομαλής ροής του πετρελαίου προς τις αγορές...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL