Την αντοχή των αμερικανικών θεσμών δοκιμάζει όλο και περισσότερο ο Ντόναλντ Τραμπ. Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί επέκριναν με δριμύτητα την απόφασή του να κηρύξει κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης προκειμένου να παρακάμψει το Κογκρέσο και να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση για το τείχος που θέλει να χτίσει στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό.
Στο διάγγελμά του από τον κήπο του Λευκού Οίκου, ο Τραμπ ανακοίνωσε χθες την απόφασή του επαναλαμβάνοντας για πολλοστή φορά ότι τα τείχη "αποδίδουν". Τα χαρακτήρισε μάλιστα απαραίτητη προϋπόθεση για τη "Μεγάλη Αμερική" που θέλει να χτίσει. "Θα αντιμετωπίσουμε την εθνική κρίση ασφάλειας στα νότια σύνορά μας... Θέλουμε να σταματήσουμε τους εγκληματίες και τις συμμορίες να μπαίνουν στη χώρα μας" τόνισε.
Υποστήριξε ότι θα χτίσει το τείχος όχι απλώς επειδή αποτελεί βασική προεκλογική του υπόσχεση, αλλά εξαιτίας των "ναρκωτικών" που πλημμυρίζουν σήμερα τη χώρα από τα νότια σύνορά της. Ήταν φυσικά ένα εντελώς παραπλανητικό επιχείρημα καθώς τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των ναρκωτικών ουσιών εισέρχεται σήμερα στις ΗΠΑ από νόμιμα σημεία εισόδου (λιμάνια, αεροδρόμια, συνοριακά περάσματα).
Δεν ήταν ωστόσο τα μοναδικά επίσημα στοιχεία που διέψευδαν τους ισχυρισμούς του. Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους γιατί κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη μετανάστευση σε μια περίοδο που παρατηρείται μείωση των μεταναστευτικών ροών προς τις ΗΠΑ, ο Τραμπ απάντησε: "Δεν πιστεύετε στα αλήθεια αυτά τα στοιχεία, έτσι δεν είναι;" και υποστήριξε ότι ο ίδιος έχει στα χέρια του εντελώς διαφορετικά στοιχεία.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Σάρα Χάκαμπι Σάντερς είχε προαναγγείλει από την προηγουμένη ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος επρόκειτο να υπογράψει το νομοσχέδιο του προϋπολογισμού στο οποίο κατέληξαν από κοινού Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί προκειμένου να αποφευχθεί ένα νέο shutdown. Αποκάλυψε όμως ότι ο Τραμπ θα κήρυττε ταυτοχρόνως και κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθώς ούτε ο νέος προϋπολογισμός προβλέπει κονδύλια για το τείχος.
Νομική και κοινοβουλευτική αμφισβήτηση
Δίνοντας τέλος σε μια πολιτική διαμάχη που κράτησε σχεδόν δύο μήνες και προκάλεσε τη μερική αναστολή των λειτουργιών του αμερικανικού Δημοσίου για 35 μέρες, τα δύο νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ είχαν εγκρίνει την Πέμπτη τον νέο προϋπολογισμό. Η ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικανούς Γερουσία τον ενέκρινε με 83 ψήφους υπέρ έναντι 16 κατά και η ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων επικύρωσε στη συνέχεια το νομοσχέδιο με 300 ψήφους υπέρ έναντι 128 κατά.
Αξιωματούχοι και των δύο κομμάτων επέκριναν την απόφαση του Αμερικανού Προέδρου σημειώνοντας ότι η παράκαμψη του Κογκρέσου θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή συνταγματική κρίση καθώς το αμερικανικό σύνταγμα προβλέπει ότι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των δημοσίων κονδυλίων είναι οι νομοθέτες και όχι ο πρόεδρος. Ορισμένοι από αυτούς, όπως η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι, εμφανίστηκαν μάλιστα αποφασισμένοι να προσφύγουν κατά της κίνησης στα δικαστήρια.
Υπάρχουν όμως και πολιτικά όπλα που οι Δημοκρατικοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να ανατρέψουν την απόφαση του Προέδρου. Η αμερικανική νομοθεσία επιτρέπει στο Κογκρέσο να βάζει τέλος στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης εφόσον και τα δύο σώματά του συμφωνήσουν σε κάτι τέτοιο και υπό την προϋπόθεση ότι ο Πρόεδρος δεν θα ασκήσει βέτο στην απόφαση τους.
Με δεδομένη την άνετη πλειοψηφία των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η αντιπολίτευση θα μπορούσε επομένως να αναγκάσει τη Γερουσία να πάρει θέση προκαλώντας έτσι κρίση στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Αρκετοί Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές επέκριναν έντονα την κίνηση του Τραμπ με προεξάρχουσα τη γερουσιαστή του Μέιν Σούζαν Κόλιν, που την αποκάλεσε "αμφίβολης συνταγματικότητας".
Η 60ή κατάσταση εθνικής ανάγκης
Κατά τα άλλα, όσο και αν τρομάζει ως όρος, η κήρυξη "κατάστασης εθνικής ανάγκης" από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ δεν αποτελεί κάτι προτόγνωρο στην αμερικανική πολιτική ιστορία. Για λιγότερο ή περισσότερο σοβαρούς λόγους έχει κηρυχθεί συνολικά 60 φορές από το 1976. Τελευταία φορά που έγινε, χωρίς βέβαια να στρέψει πάνω της τα φώτα της παγκόσμιας δημοσιότητας, ήταν τον περσινό Νοέμβριο προκειμένου να παγώσουν "περιουσιακά στοιχεία ατόμων που συμβάλλουν στην κατάσταση στη Νικαράγουα".
Θα επιτρέψει όμως πράγματι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον Τραμπ να χτίσει το τείχος του; Έπειτα από την κήρυξή του, ο αμερικανικός στρατός μπορεί να διοχετεύει κονδύλια και πόρους σε τομείς "ζωτικούς για την εθνική άμυνα". Επομένως ο Τραμπ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το Πεντάγωνο για να υλοποιήσει τον στόχο του. Εφόσον βέβαια η αμερικανική Δικαιοσύνη ή το Κογκρέσο δεν έχουν βάλει προηγουμένως φραγμό στους σχεδιασμούς του.
Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης η αμερικανική κοινή γνώμη που, σε αυτή τη φάση τουλάχιστον, δεν φαίνεται να πείθεται από τα επιχειρήματα του Τραμπ για την "εθνική κρίση" στα σύνορα με το Μεξικό και την αναγκαιότητα του τείχους. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες για λογαριασμό του CNN έδειχνε ότι μόλις 31% των ερωτηθέντων θα δικαιολογουσαν την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης προκειμένου να χτιστεί το τείχος. Το 66% εξέφραζε την αντίθεσή του.
