Με άδεια χέρια έφυγε τελικά η Τερέζα Μέι από τις Βρυξέλλες, καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες της πρόσφεραν μόνο διευκρινίσεις για τα ιρλανδικά σύνορα, εκφράζοντας μάλιστα την ενόχλησή τους για την “ασάφεια” των αιτημάτων της. “Οι Βρετανοί φίλοι μας πρέπει να μας πουν τι θέλουν αντί να μας ρωτάνε τι θέλουμε εμείς. Συχνά βρισκόμαστε σε μια θολή και αόριστη συζήτηση και είναι καιρός να έχουμε σαφήνεια”, είπε με εμφανή δυσαρέσκεια ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, προειδοποιώντας μάλιστα πως η Ε.Ε. θα επιταχύνει την προετοιμασία της για ένα “άτακτο” Brexit χωρίς συμφωνία.
Η φράση αυτή του προέδρου Γιούνκερ περί “θολών” αιτημάτων φαίνεται πως ενόχλησε τη Βρετανίδα πρωθυπουργό, η οποία παρουσιάζεται σε χθεσινό βίντεο να του ζητάει τον λόγο. Η ίδια βέβαια, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά το πέρας της συνόδου, είπε πως τέτοιες συζητήσεις γίνονται στις στενές συνεργασίες. Ερωτηθείς σχετικά ο Ζ.Κ. Γιούνκερ αρνήθηκε ότι αναφερόταν στην ίδια, για την οποία “τρέφει τεράστιο σεβασμό”, αλλά στη “συνολική κατάσταση της συζήτησης με το Ηνωμένο Βασίλειο”.
Σύμφωνα, πάντως, με διπλωματικές πηγές, το κλίμα αυτή τη φορά ήταν αρκετά τεταμένο, παρ’ όλο που τις προηγούμενες ημέρες πολλοί ήταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες που εξέφρασαν τη συμπάθειά τους για την Τερέζα Μέι, δηλώνοντας πως θα κάνουν ό,τι μπορούν για να τη βοηθήσουν να “περάσει” τη συμφωνία από το Κοινοβούλιο.
Οι 27 φαίνεται, όμως, πως αντί τελικά να “σώσουν” την Τ. Μέι και τη συμφωνία τους, αποφάσισαν να σκληρύνουν περαιτέρω τη στάση τους, υπενθυμίζοντάς της ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και μόνο είναι υπεύθυνο για τις επιπτώσεις μιας μη συντεταγμένης εξόδου. Την ερχόμενη Τετάρτη, μάλιστα, η Επιτροπή ανακοίνωσε πως θα δημοσιεύσει μια δέσμη έκτακτων διοικητικών πράξεων για διάφορους τομείς, όπως η αεροπλοΐα, για την περίπτωση του “σκληρού” Brexit.
Η Βρετανίδα πρωθυπουργός είχε προσέλθει στις Βρυξέλλες ζητώντας “νομικές και πολιτικές” εγγυήσεις ότι η “λύση ασφαλείας” (“backstop”) που έχει συμφωνηθεί για την αποφυγή των σκληρών συνόρων μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας δεν θα εφαρμοστεί ή θα εφαρμοστεί για πολύ συγκεκριμένο διάστημα. Ωστόσο, αντί για νομικές εγγυήσεις, αυτό που οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμπεριέλαβαναν στην τελική δήλωση ήταν -σε μορφή διευκρινήσεων- ότι δεσμεύονται να “εργαστούν γρήγορα για μια μεταγενέστερη συμφωνία” προκειμένου “να μη χρησιμοποιηθεί το backstop”. Eάν όμως πρέπει να ενεργοποιηθεί, “αυτό θα εφαρμοστεί προσωρινά, εκτός αν και έως ότου αντικατασταθεί από μια μεταγενέστερη συμφωνία” και “αυστηρά για όσο είναι απαραίτητο”, όπως αναφέρουν τα τελικά συμπεράσματα.
Σε κάθε περίπτωση, η Τ. Μέι δήλωσε πως αυτές οι διευκρινίσεις είναι καλοδεχούμενες και ότι θα συνεχιστούν οι συζητήσεις το επόμενο διάστημα. Ο Ντ. Τουσκ, από την πλευρά του, δήλωσε πως θα είναι “στη διάθεσή” της για να συζητήσουν, σημειώνοντας ωστόσο ότι δεν έχει την εντολή να καλέσει νέα σύνοδο κορυφής για το εν λόγω θέμα και επαναλαμβάνοντας ότι δεν είναι δυνατή η επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας.
Για πολλούς μια λύση θα μπορούσε να είναι να μπει μια ημερομήνια λήξης στην περίπτωση που ενεργοποιηθεί το “backstop”. Ωστόσο, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε ξεκαθάρισε πως κάτι τέτοιο είναι “αδύνατο”.
Έρχεται προϋπολογισμός Ευρωζώνης, καμία αλλαγή στο Δουβλίνο
Τις αποφάσεις του τελευταίου Eurogroup για τη μεταρρύθμιση της ΟΝΕ ενέκριναν χθες οι ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης, ενώ πρόσθεσαν στα συμπεράσματα την πρόβλεψη ενός ξεχωριστού προϋπολογισμού για την Ευρωζώνη, για τη “σύγκλιση” και την “ανταγωνιστικότητα” των κρατών-μελών, δηλαδή ως κίνητρο για την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Το μέγεθός του καθώς και η ακριβής χρήση του θα προσδιοριστούν στο πλαίσιο των συζητήσεων του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και το αργότερο μέχρι το ερχόμενο φθινόπωρο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η γαλλογερμανική πρόταση στη βάση της οποίας έγινε η συμφωνία περιείχε και ακόμα μία προτεινόμενη χρήση των κεφαλαίων για τη “σταθεροποίηση” σε χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, η οποία τελικά δεν “πέρασε” από τις βόρειες χώρες. "Δεν είμαι φίλος του προϋπολογισμού της ζώνης του ευρώ" δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς πριν από τη χθεσινή συνάντηση. "Είμαι της άποψης ότι είναι απαραίτητο να τηρούμε τους κανόνες, όπως γίνεται στην Ολλανδία, τη Γερμανία και πολλές άλλες χώρες" ανέφερε, προσθέτοντας ωστόσο ότι "φυσικά, απαιτούνται συμβιβασμοί".
Εξάλλου, χθες οι ηγέτες της Ευρωζώνης αποφάσισαν την αναβάθμιση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ο οποίος, εκτός από τη διάσωση των χωρών με προβλήματα, θα αναλάβει και προληπτικό ρόλο δανείζοντας χωρίς Μνημόνιο χώρες των οποίων οι οικονομίες πλήττονται από μια απρόβλεπτη κρίση. Η τρίτη απόφαση αφορούσε τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εξυγίανσης Τραπεζών από τον ESM σε περίπτωση τραπεζικής κρίσης.
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της πανευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων δεν υπήρξε αναφορά στα συμπεράσματα, καθώς οι διαφωνίες παραμένουν από τον “πλούσιο” Βορρά, που υποστηρίζει ότι πρέπει πρώτα να μειωθεί ο όγκος των κόκκινων δανείων. Ωστόσο, σύμφωνα με την τελευταία απόφαση του Eurogroup, ως επόμενο βήμα θα προχωρήσει η σύσταση μιας ομάδα υψηλού επιπέδου, η οποία θα υποβάλει προτάσεις για έναν οδικό χάρτη που θα συζητηθούν τον Ιούνιο του 2019.
Σε ό,τι αφορά τέλος το μεταναστευτικό, οι προσδοκίες ήταν ήδη από πριν χαμηλές, καθώς το αδιέξοδο στην αναθεώρηση του Δουβλίνου παραμένει. Ως εκ τούτου, στα συμπεράσματα δεν υπάρχει πλέον κάποια προθεσμία συμφωνίας, ούτε καν η λέξη “Δουβλίνο”, αλλά μόνο μια αόριστη “έκκληση για περαιτέρω προσπάθειες” για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων επί των ανοιχτών θεμάτων.
