Σήμερα είναι η μέρα της κρίσης για τη γερμανική Χριστιανοδημοκρατία, η μέρα που οι 1.001 σύνεδροι της CDU θα επιλέξουν τον νέο ή τη νέα πρόεδρο του κόμματος μετά τη 18χρονη θητεία της Άνγκελα Μέρκελ. Ακριβώς επειδή η απόφαση του συνεδρίου του Αμβούργου σηματοδοτεί ένα τέλος εποχής και την απαρχή μιας άλλης, δεν ενδιαφέρει μόνο τη γερμανική κοινή γνώμη, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη. Άλλωστε, μόλις προχθές το περιοδικό Forbes "ανέδειξε" για πολλοστή φορά ισχυρότερη γυναίκα του κόσμου τη Γερμανίδα καγκελάριο- και είναι πιθανόν αυτή η φορά να είναι η τελευταία, καθώς οι πιθανότητες να εξαντλήσει η Μέρκελ την τέταρτη θητεία της στην καγκελαρία είναι περιορισμένες. Οπότε, ο/η διάδοχός της ενδέχεται να είναι ο/η επόμενος/η καγκελάριος σε μια Γερμανία που -εκούσα, άκουσα- ηγείται μιας Ευρώπης σε κρίση.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στη σημερινή ψηφοφορία θα κονταροχτυπηθούν η νυν γενική γραμματέας του κόμματος Άνεγκρετ Κραμπ Κάρενμπαουερ (γνωστή ως ΑΚΚ) και ο πάλαι ποτέ πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας (από το μακρινό 2002) Φρίντριχ Μερτς. Ο τρίτος υποψήφιος, σε ρόλο αουτσάιντερ, είναι ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν. Η ΑΚΚ θεωρείται ότι θα ακολουθήσει πολιτική Μέρκελ επί το συντηρητικότερο, διατήρηση της CDU στο πολιτικό Κέντρο δηλαδή, αλλά με λιγότερα ανοίγματα... στα δικαιώματα. Ο Μερτς εκτιμάται ότι θα στρέψει τη CDU σε σαφώς πιο νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση -άλλωστε είναι μεγαλοδικηγόρος της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας και άνθρωπος της Black Rock-, ενώ υπόσχεται ότι θα κερδίσει πίσω τους συντηρητικούς ψηφοφόρους που επέλεξαν το τελευταίο διάστημα την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία. Ο Σπαν σχεδόν ταυτίζεται με τις απόψεις του Μερτς, αλλά θεωρείται στα 38 του μικρός - και χρυσή εφεδρεία.
Πρώτη φορά θρίλερ...
Η σημερινή διαδικασία είναι πρωτόγνωρη για τη γερμανική Χριστιανοδημοκρατία. Ποτέ καγκελάριος εν ενεργεία δεν ανακοίνωσε οικειοθελώς ότι αποσύρεται από την προεδρία. Ποτέ πρόεδρος του κόμματος δεν αποσύρθηκε χωρίς να έχει δώσει “δαχτυλίδι” στον διάδοχό του. Ποτέ δεν υπήρχαν πάνω από δύο υποψήφιοι. Για την ακρίβεια, μόνο μία φορά υπήρχαν δύο, το 1971, όταν ο Χέλμουτ Κολ έχασε την προεδρία από τον Ράινερ Μπάρτσελ. Ποτέ η έκβαση μιας ψηφοφορίας δεν ήταν τόσο ανοιχτή, αφού πάντα οι μεγάλες οργανώσεις του κόμματος μοίραζαν άτυπα μεταξύ τους τα αξιώματα πριν από την έναρξη του κάθε συνεδρίου - και το μόνο που είχε ενδιαφέρον ήταν το ποσοστό με το οποίο θα εκλεγόταν ο προαποφασισμένος πρόεδρος. Και ποτέ δεν ήταν τόσο καταλυτικές για την επιλογή του διαδόχου η προσωπικότητα και οι επιλογές του προκατόχου.
Εξηγούμε: αυτό που παίζεται σήμερα στο Αμβούργο είναι εάν η CDU θέλει να παραμείνει ένα κόμμα με “μαμά” ή εάν οι αιωνίως ηττημένοι από τη Μέρκελ θα καταφέρουν να πάρουν την εκδίκησή τους.
Οι ζεσταμένες ελπίδες του Σόιμπλε...
Ο βασικός αιώνια ηττημένος από την καγκελάριο είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Από τη Μέρκελ έχασε την προεδρία της CDU και κατ’ επέκταση την καγκελαρία, η Μέρκελ στέρησε από τον αγαπημένο του Φρίντριχ Μερτς την προεδρία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, η Μέρκελ αποδυνάμωσε συστηματικά όλη την αντροπαρέα των συντηρητικών πρωθυπουργών στα κρατίδια που ήταν οι σύμμαχοί του στο κόμμα. Επιπλέον, ο Σόιμπλε δεν κατάφερε ποτέ να επιβάλει τις βασικές επιλογές του για την Ευρώπη και την Ευρωζώνη στη Μέρκελ - ούτε τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου κατά την έναρξη της ευρωκρίσης, ούτε την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη το 2015.
Και τώρα ο Σόιμπλε πιστεύει ότι μπορεί να πάρει το αίμα του πίσω, ότι η Ιστορία έπειτα από σχεδόν δεκαεννέα χρόνια επαναλαμβάνεται με αυτόν νικητή. Με όχημα τον Μερτς βλέπει τις ελπίδες του να ξαναζεσταίνονται, πρώτον αναφορικά με το ότι θα μπορέσει επιτέλους να ελέγξει τη γραμμή του κόμματος και δεύτερον -αν και πολύ λιγότερο πιθανό- ότι μπορεί να γίνει έστω μεταβατικός καγκελάριος.
Γι' αυτό και έκανε την άκρως ασυνήθιστη κίνηση να βγει, αν και πρόεδρος της Βουλής, και να στηρίξει ανοιχτά τον Μερτς. Προέβη μάλιστα στο ατόπημα να δηλώσει ότι “η εκλογή Μερτς θα είναι το καλύτερο για τη χώρα”, ούτε καν το καλύτερο για τη Χριστιανοδημοκρατία.
...και για την καγκελαρία
Από προχθές το βράδυ, οι κακές γλώσσες στο Βερολίνο λένε ότι ο Σόιμπλε εκτιμά ότι εάν εκλεγεί σήμερα πρόεδρος ο Μερτς, η συγκατοίκηση με την καγκελάριο Μέρκελ θα είναι εξαιρετικά προβληματική. Οπότε κάποια στιγμή εντός του 2019 η Μέρκελ θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την καγκελαρία. Και ο Σόιμπλε ελπίζει ότι θα είναι αυτός ο επόμενος -προσωρινός- καγκελάριος μέχρι να γίνουν οι επόμενες εκλογές. Το σενάριο αυτό έχει τα προβλήματά του, αφού πρώτον η Μέρκελ έχει αποδείξει πολλές φορές ότι είναι πολύ σκληρή για να πεθαίνει και, κυρίως, δεύτερον, επειδή δεν λαμβάνει υπόψη τι θα κάνουν οι Σοσιαλδημοκράτες. Το SPD μπορεί έτσι κι αλλιώς να αποφασίσει να αποσυρθεί από τον μεγάλο συνασπισμό. Κι αν δεν βρεθούν άλλοι κυβερνητικοί εταίροι -για την ώρα δεν φαίνεται να υπάρχει διαθεσιμότητα-, τότε οι πρόωρες εκλογές θα είναι μονόδρομος. Και η Μέρκελ θα έχει τηρήσει τον λόγο της, θα έχει εξαντλήσει την έστω κουτσουρεμένη τελευταία θητεία της στην καγκελαρία.
Το ρίσκο της “ήρεμης δύναμης”
Οι 1.001 σύνεδροι, λοιπόν, καλούνται να αποφασίσουν αν θέλουν ή όχι τη μεγάλη ανατροπή. Η ΑΚΚ -ή “μίνι Μέρκελ”- θεωρείται λύση συντηρητική κι αυτό θεωρητικά ταιριάζει στη CDU, που δεν αγαπάει τις ανατροπές. Είναι η συνέχεια της “ήρεμης δύναμης” της Μέρκελ -σκληρή από μέσα, διαλλακτική και μετριοπαθής απ’ έξω- και οι ισχυροί αρσενικοί του κόμματος την υποτιμούν ακριβώς όπως υποτιμούσαν επί χρόνια τη Μέρκελ. Αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει, η CDU νιώθει καυτό το χνώτο της AfD στην πλάτη της. Άρα, δεν αποκλείεται οι σύνεδροι να προτιμήσουν τον φορέα της ανατροπής, τον εκατομμυριούχο Μερτς. Επειδή τα λέει έξω από τα δόντια, επειδή του αρέσει η σύγκρουση, επειδή υπόσχεται κάτι από τα περασμένα μεγαλεία της CDU. Επειδή είναι πετυχημένος στην οικονομία -όχι ακριβώς στην παραγωγική-, επειδή υπόσχεται ότι θα φροντίσει “να αμείβονται οι επιδόσεις”. Το ενδιαφέρον είναι ότι η πρότασή του για την αντιμετώπιση του κινδύνου της φτώχειας στην τρίτη ηλικία είναι οι εργαζόμενοι να αγοράζουν μετοχές για να συμπληρώσουν στο μέλλον τη σύνταξή τους! Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η πτέρυγα των εργαζομένων στη CDU δεν θέλει ούτε να τον ακούει.
Κοντός ψαλμός αλληλούια. Σήμερα το βράδυ θα ξέρουμε ποιος/ποια νίκησε. Κι από το Σάββατο θα αρχίσουν όλοι τις αναλύσεις για το τι σημαίνει αυτή η νίκη για την Ευρώπη.
