Της Ελένης Τσερεζόλε
Ο Γιούρι Αβνέρι, που πέθανε πριν από λίγες ημέρες σε ηλικία 94 ετών, ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Ήταν από εκείνους που γνώριζαν όσο λίγοι να ανατέμνουν την πραγματικότητα που λέγεται «Ισραήλ» με βαθιά γνώση, τόλμη και θάρρος. Αυτά ήταν ακριβώς τα χαρακτηριστικά που τον έκαναν να είναι ο πρώτος Ισραηλινός που, αψηφώντας απαγορεύσεις και ταμπού, συναντήθηκε με τον Γιάσερ Αραφάτ στη Βηρυτό στη διάρκεια του πολέμου, το 1982, όταν αυτός θεωρείτο από το επίσημο ισραηλινό κράτος «τρομοκράτης». Και μόνο γι' αυτό, ο Αβνέρι, συγγραφέας και δημοσιογράφος, θα μπορούσε να είχε περάσει στην Ιστορία. Εκείνος όμως συνέχισε.
Συνέχισε να αναλύει την πολιτική, κοινωνική, οικονομική κατάσταση του Ισραήλ με εκείνο τον τρόπο που μόνο αυτός γνώριζε. Συνδυάζοντας την ιστορική γνώση (πάντα διανθισμένη με ανεκδοτολογικά στοιχεία), σκιαγραφούσε, με συνέπεια κάθε εβδομάδα, τα νέα δεδομένα της ισραηλινής κοινωνίας. Μέχρι τις 4 Αυγούστου, όταν έγραψε το τελευταίο του άρθρο, με τον τίτλο «Ποιοι είμαστε, διάολε;», στο οποίο σημείωνε: «Υπάρχει ισραηλινό έθνος; Και βέβαια. Υπάρχει εβραϊκό έθνος; Και βέβαια όχι». Και εξηγούσε: «Οι εβραίοι είναι μέλη ενός εθνοθρησκευτικού λαού, διάσπαρτου σε όλο τον κόσμο, και ανήκουν σε πολλά έθνη, με ισχυρό το αίσθημα της συγγένειας με το Ισραήλ. Εμείς σε αυτή τη χώρα ανήκουμε στο ισραηλινό έθνος, που οι εβραίοι μέλη του είναι μέρος του εβραϊκού λαού». Για αυτές τις αναλύσεις του βρισκόταν στο στόχαστρο των ακραίων...
Ο ίδιος είχε εδώ και χρόνια διαπιστώσει το πρόβλημα της στασιμότητας της ισραηλινής κοινωνίας, της ανόδου των ορθόδοξων κομμάτων, των σοβαρών συνεπειών της, παράλληλα με την αποδυνάμωση της Αριστεράς στη χώρα. Την έλλειψη μιας ισχυρής προσωπικότητας, όπως ήταν ο δολοφονηθείς Γιτζάκ Ράμπιν, που θα μπορούσε να δώσει οριστική λύση στο ισραηλινοπαλαιστινιακό ζήτημα. Σε συνέντευξη που είχε δώσει στην υπογράφουσα στις 22 Φεβρουαρίου 2009, αφού δήλωνε πρόθυμος να συναντηθεί με οποιονδήποτε ηγέτη της Χαμάς, παρατηρούσε προφητικά ότι τα αποτελέσματα εκείνων των εκλογών είχαν βάλει ταφόπλακα στην ειρηνευτική διαδικασία. «Το μόνο που υπάρχει είναι θέατρο ειρήνης, διαπραγματεύσεις κενές περιεχομένου, που δεν οδηγούν πουθενά. Αλλά ούτε και τέτοιου είδους διαπραγματεύσεις θα υπάρξουν τώρα, γιατί με τον Νετανιάχου στην κυβέρνηση δεν θα υπάρξει καμία τέτοια διαδικασία...». Και έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για κάτι που ισχύει και σήμερα: «Η κοινή γνώμη έχει δεχτεί τέτοια πλύση εγκεφάλου, που το 99% πιστεύει ότι οι Άραβες δεν θέλουν ειρήνη και έτσι αυτή είναι αδύνατη!»
Παρ' όλα αυτά, ο Αβνέρι δήλωνε αισιόδοξος: «Δεν είναι εύκολο να υπερβούμε το σωρευμένο μίσος, τον φόβο, τη δαιμονοποίηση και τις προκαταλήψεις που έχει δημιουργήσει ένας τόσο παρατεταμένος πόλεμος» έλεγε, προσθέτοντας: «Είμαι, ωστόσο, αισιόδοξος. Πιστεύω ότι θα ξεπεράσουμε αυτά τα συναισθήματα και στο τέλος το Ισραήλ θα αντιληφθεί ότι το πραγματικό του συμφέρον βρίσκεται στην ειρήνη με τον αραβικό κόσμο, με τους Παλαιστίνιους. Είναι θέμα χρόνου». Μπορεί να μην πρόλαβε να δει την ειρήνη ο Αβνέρι, με τον οποίο μπορεί κανείς να μην συμφωνούσε πάντα, σε όλα, αφήνει ωστόσο πολύτιμη παρακαταθήκη τα άρθρα και τα βιβλία του. Η τέφρα του, όπως ήταν η τελευταία του επιθυμία, σκορπίστηκε την Τετάρτη στη θάλασσα...
