Ο οικονομικός πόλεμος έχει εξελιχθεί σε οικονομική "πολιορκία" της Τουρκίας, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου του Πρόεδρου της, του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος όσο απομακρύνεται από την "εχθρική" και "αχάριστη" Ουάσιγκτον τόσο πλησιάζει τη γεμάτη "κατανόηση" Μόσχα. Γίνεται ταυτόχρονα φανερό ότι η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ δεν αφορά απλώς "έναν Αμερικανό πάστορα" για το χατήρι του οποίου ο Τραμπ προσπαθεί να γονατίσει την Τουρκία -όπως λέει στον λαό του ο Ερντογάν-, αλλά ότι πρόκειται για ένα σκληρό γεωπολιτικό παιχνίδι πάνω στα οικονομικά αδιέξοδα της γείτονος και κυρίως για τις στρατηγικές επιλογές της στην ευρύτερη περιοχή.
Το μεγαλύτερο μέρος της τουρκικής αντιπολίτευσης αρχικά στήριξε την εθνική γραμμή Ερντογάν, αλλά τώρα φουντώνει η κριτική. Οι ακροδεξιοί εθνικιστές εταίροι του (οι Γκρίζοι Λύκοι του Μπαχτσελί) υποστηρίζουν πως η Τουρκία δέχεται επίθεση από αυτούς που δεν κατάφεραν να την καταστρέψουν με το πραξικόπημα του 2016. Οι κεμαλιστές (CHP) σπαράσσονται εσωτερικά, ωστόσο ο αρχηγός τους Κιλιντσντάρογλου κατήγγειλε ότι το δεσποτικό καθεστώς και η ενός ανδρός αρχή ευθύνονται που η λίρα έγινε ένα κομμάτι χαρτί. Στο Καλό Κόμμα, μετά τις αποχωρήσεις ιδρυτικών στελεχών, επενεξελέγη αρχηγός η Μεράλ Ακσενέρ, η οποία κάλεσε τον Ερντογάν να απαλλαγεί από τους "κακούς συμβούλους", να απομακρύνει τον γαμπρό του από το τιμόνι της κεντρικής τράπεζας και να μη διοικεί την Τουρκία σαν να είναι "οικογενειακή επιχείρηση". Το αριστερό φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP) εξαπέλυσε δριμύ κατηγορώ εναντίον της κυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι το βάρος της κρίσης πέφτει πάλι στους ώμους των εργαζομένων και του φτωχού λαού.
Ερντογάν: Πισώπλατο χτύπημα από τις ΗΠΑ
Επαναλαμβάνοντας ότι η Τουρκία διαθέτει σχέδιο Β και σχέδιο Γ, ο Πρόεδρος Ερντογάν διακήρυξε ότι δεν θα υποκύψει στους "νταήδες" του κόσμου. Σε ομιλία του χθες στην Άγκυρα, απευθυνόμενος προς τις ΗΠΑ, ο Τούρκος Πρόεδρος τόνισε: "Από τη μία πλευρά είστε μαζί μας στο ΝΑΤΟ και από την άλλη επιδιώκετε να χτυπήσετε τον στρατηγικό εταίρο σας πισώπλατα. Λέτε πως είστε ο στρατηγικός εταίρος μας, αλλά μας πυροβολείτε στα πόδια".
Παράλληλα, οι τουρκικές αρχές εξαπέλυσαν νέα επιχείρηση λογοκρισίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Την εκστρατεία ανακοίνωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος Ερντογάν, κάνοντας λόγο για... οικονομικούς τρομοκράτες. "Ο δικαστικός μηχανισμός μας πέρασε στη δράση. Θα τους επιβάλουμε την τιμωρία που τους αξίζει όπου τους πιάσουμε" τόνισε. Το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι ερευνά 350 λογαρισμούς των κοινωνικών δικτύων μέσω των οποίων διακινήθηκαν "προκλητικά" σχόλια για την πτώση της λίρας.
Ο Λαβρόφ στην Άγκυρα
Η ανάπτυξη της στρατιωτικής και ενεργειακής συνεργασίας με τη Μόσχα, οι σχέσεις με το Ιράν, το Κουρδικό και η μοιρασιά της επιρροής στην εμπόλεμη Συρία βρίσκονται στο επίκεντρο της επίσκεψης του Ρώσου υπ. Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χθες και σήμερα στην Τουρκία. Λίγες ώρες πριν από την άφιξη του Ρώσου υπουργού στην Άγκυρα, το Κρεμλίνο χαιρέτισε την έκκληση Ερντογάν για διμερείς εμπορικές συναλλαγές στα εθνικά νομίσματα, δηλαδή χωρίς τη μεσολάβηση του δολαρίου, κάτι που εντάσσεται στον ευρύτερο ρωσικό σχεδιασμό για τις συναλλαγές και με άλλες χώρες, όπως η Κίνα. Η τουρκική κυβέρνηση αναζητεί επίσης οικονομική στήριξη από την Κίνα και τον αραβικό κόσμο απέναντι τις μεγάλες πιέσεις που δέχεται για δεύτερη εβδομάδα το εθνικό νόμισμα.
Ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας
Η εβδομάδα ξεκίνησε με νέα πτώση για τη λίρα στην Ασία, στις 7,24 έναντι του δολαρίου, αλλά συγκρατήθηκε μετά την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας. Το τουρκικό νόμισμα βρισκόταν χθες το απόγευμα σε 6,90 έναντι του δολαρίου και 7,88 έναντι του ευρώ, αφού η κεντρική τράπεζα δεσμεύτηκε να παράσχει ρευστότητα και να μειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις τουρκικές τράπεζες. Ωστόσο, παράγοντες των αγορών επέμειναν στις πιέσεις για αύξηση των τουρκικών επιτοκίων, ενώ συντηρούσαν τα σενάρια επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων και προσφυγής της Τουρκίας στο ΔΝΤ.
Η ανησυχία για την των έκθεση ευρωπαϊκών τραπεζών στην Τουρκία συμπαρέσυρε και χθες το ευρώ έναντι του δολαρίου, ενώ προκάλεσε αναταράξεις στα χρηματιστήρια, από την Άπω Ανατολή μέχρι την Ευρώπη και τη Νέα Υόρκη. Με τον φόβο "οικονομικής επιμόλυνσης", το Βερολίνο αποδοκίμασε τον διπλασιασμό των δασμών στον τουρκικό χάλυβα και το αλουμίνιο από τον Τραμπ, ενώ η Άνγκελα Μέρκελ τόνισε ότι "κανείς δεν έχει συμφέρον σε μια αποσταθεροποίηση της οικονομίας στην Τουρκία". Αλλά, πρόσθεσε η καγκελάριος, "πρέπει να γίνουν τα πάντα για να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας", ενώ σημείωσε ότι μια οικονομικά ευημερούσα Τουρκία είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας.
HDP προς Ερντογάν: Τα λόμπι είναι... δικά σας
"Εκείνοι που αποτελούν την πηγή της κρίσης δεν μπορούν να παράξουν μια λύση για την κρίση" δήλωσε ο αντιπρόεδρος του HDP Γκιουνάι Κουμπιλάι, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι το νέο πακέτο μέτρων που εξήγγειλε η κυβέρνηση περιλαμβάνει πιέσεις στους εργάτες, τους φτωχούς, τους χωρικούς. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε το HDP επισημαίνεται:
Ο νέος υπουργός Οικονομικών της νέας Τουρκίας ανακοίνωσε ένα "νέο οικονομικό μοντέλο". Αυτό το λεγόμενο "νέο μοντέλο" παρουσιάζεται ως το μέσο με το οποίο θα αντιμετωπιστεί η κρίση, αλλά δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω από τις παλιές επώδυνες συνταγές του μοντέλου του Κεμάλ Ντερβίς (σ.σ.: του αρχιτέκτονα της προσφυγής της Τουρκίας στο ΔΝΤ το 2001). Η συγκυρία και οι επανειλημμένες αναφορές του υπουργού στους "μετόχους" αποκαλύπτουν ότι στόχος της συνέντευξής του ήταν να εξυπηρετήσει τις απαιτήσεις των μεγάλων αφεντικών. Ανακοινώθηκε στον λαό ένα πρόγραμμα το βάρος του οποίου θα σηκώσουν πάλι οι εργαζόμενοι.
Ο υπουργός Αλμπαϊράκ δήλωσε την πίστη του στη νεοφιλελεύθερη αγορά, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου. Γι' αυτό όταν ξεκίνησε την ομιλία του το δολάριο βρισκόταν στις 6 λίρες και όταν την τελείωσε είχε ανεβεί στις 6,5 λίρες.
Οι αναφορές του υπουργού σε αρχές όπως "ισορροπημένος προϋπολογισμός, σφιχτή νομισματική και δημοσιονομική πολιτική, δομικές μεταρρυθμίσεις" αποτελούν απαιτήσεις του μονοπωλιακού και χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, όπως υπαγορεύονται στις κυβερνήσεις.
Στη διάρκεια της παρουσίασης του κυβερνητικού προγράμματος των πρώτων εκατό ημερών ο Ταγίπ Ερντογάν είχε αναφέρει επανειλημμένα ότι είναι απέναντι στα λόμπι των επιτοκίων και ότι θα κερδίσει τον "οικονομικό πόλεμο". Καθώς ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Ερντογάν δηλώνει την πίστη του στις αγορές, ο Ερντογάν θα πρέπει να εξηγήσει στον λαό ποια είναι αυτά τα λόμπι. Σε ποιους ακριβώς αντιπαρατίθεται, ποιοι βρίσκονται στην απέναντι πλευρά του μετώπου, στον λεγόμενο "οικονομικό πόλεμο"; Όπως αποκαλύπτεται από τις δηλώσεις του υπουργού Αλμπαϊράκ, δεν υπάρχει αντίσταση στα "λόμπι των επιτοκίων", ούτε υπάρχει κάποια δύναμη που τα πολεμά.
Οι πολιτικές του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αποτελούν τη βασική αιτία για την αύξηση των επιτοκίων. Τα μέτρα για "σφιχτή οικονομική και δημοσιονομική πολιτική" θα είναι η αύξηση της φορολογίας και του κόστους δανεισμού, αυξήσεις που θα επιβαρύνουν τον λαό, ενώ θα παραμείνουν οι φοροαπαλλαγές και οι αναδιαρθρώσεις χρέους. Ποιοι θα ωφεληθούν από αυτή τη νέα κατάσταση; Οι τράπεζες της Γουόλ Στριτ, οι τράπεζες στο Λονδίνο, στη Φραγκφούρτη, στο Τόκιο και τα χρηματιστήρια, οι μεσιτικές εταιρείες, οι ασφαλιστικές εταιρείες, τα αμοιβαία κεφάλαια, τα συνταξιοδοτικά κεφάλαια και οι εταιρείες επενδύσεων.
Το "τοπικό και εθνικό κεφάλαιο" του Ερντογάν, όπως και το περιβάλλον αποτελούν οργανική επέκταση των διεθνών τραπεζών και επιχειρήσεων μέσα στην Τουρκία. Είναι υποκρισία να συνεργάζεσαι με το λόμπι των επιτοκίων από την πίσω πόρτα και να ισχυρίζεσαι πως πολεμάς το λόμπι των επιτοκίων στην μπροστινή πόρτα επικαλούμενος τα εθνικά αισθήματα του λαού.
