Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
Ο παγκόσμιος χωροφύλακας τρίζει επικίνδυνα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο παγκόσμιος χωροφύλακας τρίζει επικίνδυνα

Η τελευταία εβδομάδα στις Βρυξέλλες, στο κεντρικό στρατηγείο του ΝΑΤΟ, στην καρδιά του δυτικού στρατοπέδου -εάν κάτι τέτοιο υπάρχει ακόμη- κύλησε σχεδόν σουρεαλιστικά. Ο ισχυρότερος εταίρος και “προστάτης” της Δύσης εμφανίστηκε ως ταύρος σε υαλοπωλείο, υποστήριξε πως “εσείς με χρειάζεστε περισσότερο απ’ ό,τι εγώ” και ζήτησε να αρχίσει να πληρώνει “δίκαια” η Ευρώπη για την ασφάλεια που της προσφέρουν οι ΗΠΑ. Το θέμα δεν είναι εάν ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δίκιο ή όχι όταν κατηγορεί κυρίως τη Γερμανία, αλλά και τη Γαλλία και το Βέλγιο και άλλες χώρες τις οποίες θεωρεί πολύ... ασήμαντες για να τις κατονομάσει, ότι δεν τηρούν τις οικονομικές δεσμεύσεις τους έναντι της Συμμαχίας. Σχεδόν εδώ και είκοσι χρόνια, όλοι οι Αμερικανοί Πρόεδροι ζητούν από τους Ευρωπαίους να κάνουν περισσότερα για το ΝΑΤΟ, που, από αμυντικό σύμφωνο έναντι του πάλαι ποτέ Συμφώνου της Βαρσοβίας, έχει μετεξελιχθεί σε ένα είδος παγκόσμιου χωροφύλακα. Πάντα με στόχο “την υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” - λέμε τώρα.

Ο παράγοντας Τραμπ

Το νέο στοιχείο στην αμερικανική στάση είναι ότι ο Τραμπ δεν θεωρεί δεδομένη την “πίστη” των ΗΠΑ στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, δεν πιστεύει ότι οι ΗΠΑ είναι “ο ηγέτης του ελεύθερου κόσμου” -και δη εκ θεού, όπως έλεγε ο προκάτοχός του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ-, με ό,τι υποχρεώσεις συνεπάγεται αυτό. Για τον Τραμπ όλοι είναι αντίπαλοι στο δόγμα του “Πρώτα η Αμερική”. Κι όσοι θέλουν να είναι “φίλοι” θα πρέπει να φέρονται “δίκαια” στην Αμερική. Να μην έχουν τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα σε βάρος της (όπως η Κίνα, η Γερμανία, κ.λπ.), να αποσύρονται από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν όταν το ζητάει η Ουάσιγκτον (κάτι που αρνούνται Ευρώπη και Ρωσία), να μην έχουν άλλη άποψη για την κλιματική αλλαγή (που την έχει σχεδόν όλος ο κόσμος). Και να πληρώνουν περισσότερα για το ΝΑΤΟ, αλλιώς ο Τραμπ απείλησε πως θα πάρει το καπελάκι του και θα φύγει. Εννοούσε πράγματι την απειλή; Καμία από τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης δεν θέλησε να ρισκάρει την απάντηση. Δεσμεύτηκαν, λοιπόν, να πληρώσουν κάτι παραπάνω -και επ' ουδενί όσα ζητούσε ο Τραμπ- και ελπίζουν πως έτσι θα διατηρήσουν την μεταψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων. Κι αυτό διότι οι “δεξαμενές σκέψης” των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών είναι πεπεισμένες ότι, για την ώρα τουλάχιστον, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε τα προβλήματα στην ευρύτερη γειτονιά της (τις εστίες κρίσεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική) ούτε τη Ρωσία μόνη της, χωρίς τη βοήθεια των Αμερικανών.

Ακούγεται ψυχροπολεμικό, φόβος- απολίθωμα από το 1989, αλλά δεν είναι.

Το παρελθόν εκδικείται

Ας ξεκινήσουμε από τη Ρωσία. Στο χάραμα του 21ου αιώνα, όταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν προσπαθούσε να μαζέψει τα συντρίμμια του Γέλτσιν στη Ρωσική Ομοσπονδία, είχε σε μεγάλο βαθμό το βλέμμα του στραμμένο στη Δύση. Μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου, μάλιστα, είχε πει περίπου ότι “είμαστε όλοι Αμερικάνοι”. Η αντίδραση του τότε “πλανητάρχη” Τζορτζ Μπους Τζούνιορ -που κήρυξε τον πόλεμο στους Ταλιμπάν του Αφγανιστάν, αυτούς που στήριξαν πρώτα οι ΗΠΑ ως αντιπάλους των Σοβιετικών και μετά η στενή τους σύμμαχος Σαουδική Αραβία- ήταν να “προσφέρει” στην ανατολική Ευρώπη μια αντιπυραυλική ασπίδα. Για να αντιμετωπίσει το Ιράν, υποτίθεται, αλλά οι Ανατολικοί την ήθελαν για τον ρωσικό κίνδυνο, που ακόμα τους στοιχειώνει.

Αυτή η υπόσχεση της ασπίδας είχε δύο παράπλευρες απώλειες ή οφέλειες, ανάλογα από ποια πλευρά το βλέπει κανείς. Πρώτον, η αντιπαλότητα με τη Ρωσία παρέμεινε ζωντανή - κι έτσι το ΝΑΤΟ βρήκε τον λόγο να μη διαλυθεί, στα πρότυπα του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Και δεύτερον, μπήκε το σπέρμα της νέας διαχωριστικής γραμμής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία το 2004 προχώρησε στη μεγάλη διεύρυνση.

Το σπέρμα της διαίρεσης

Αυτή τη διαχωριστική γραμμή βάθυναν ακόμη περισσότερο οι ΗΠΑ, όταν ξεκίνησαν τον δεύτερο πόλεμο εναντίον του Ιρακ, στον οποίο αρνήθηκε να συμμετάσχει η “παλιά” Ευρώπη, όπως περιφρονητικά την ονόμαζε ο υπουργός Άμυνας του Μπους Ντόναλντ Ράμσφελντ, σε αντίθεση με τα “νέα” κράτη - μέλη από το πρώην ανατολικό μπλοκ. Το παιχνίδι του “διαίρει και βασίλευε” στην Ευρώπη το παίζει βέβαια και η Ρωσία, είτε προσπαθώντας να συγκρατήσει τις ζώνες επιρροής της μακριά από το ΝΑΤΟ (π.χ. Σερβία, ΠΓΔΜ), είτε ενισχύοντας διάφορα ακροδεξιά κόμματα στα κράτη - μέλη της Ε.Ε., από το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, μέχρι την AfD στη Γερμανία.

Το προσφυγικό

Όσο για τις εστίες κρίσης στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, η Ευρώπη σήμερα τις αντιμετωπίζει κυρίως ως παραγωγούς προσφυγιάς και μετανάστευσης - πάνω στις οποίες χτίζεται η δύναμη της νέας Ακροδεξιάς που διαλύει τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις σε πολλά κράτη - μέλη. Το ότι σε μεγάλο βαθμό αυτές τις εστίες κρίσης τις δημιούργησε -είτε μαζί είτε χωρίς τους Αμερικανούς- φαίνεται να το αγνοεί, από τα οφθαλμοφανή παραδείγματα του Ιράκ, της Λιβύης και της Συρίας μέχρι τα πιο πολύπλοκα των υπόλοιπων μετααποικιακών χωρών, που δεν αφέθηκαν ποτέ να μπουν με ίσους όρους στο παιχνίδι της παγκοσμιοποίησης.

Τώρα οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για το κατά πόσο ο Τραμπ και το ΝΑΤΟ θα σταθούν στο πλευρό τους για την αντιμετώπιση αυτών των κρίσεων. Κι αυτή η ανησυχία τους εντάχθηκε αντί να μειωθεί από την προχθεσινή σύνοδο κορυφής. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η όψιμη προσπάθεια της Ε.Ε. να “χειραφετηθεί” τρόπον τινά από την “προστασία” των ΗΠΑ, πολιτικά και στρατιωτικά, σκοντάφτει στην εσωτερική της αδυναμία. Στις πολλαπλές διαιρέσεις που προκάλεσε η απροθυμία της να δείξει απλόχερα αλληλεγγύη τόσο σε εκείνα τα μέλη της που ισοπεδώθηκαν από την ευρωκρίση όσο και σε εκείνα που σηκώνουν το βάρος του προσφυγικού.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL