Είναι από τις φορές που τα δημοσιογραφικά κλισέ αποτυπώνουν πλήρως την πραγματικότητα. Η διαπραγμάτευση για την επιπλέον ελάφρυνση του ελληνικού χρέους βρίσκεται στην τελική ευθεία. Πλέον απομένουν 11 μέρες μέχρι να αποτυπωθεί σε "χαρτί" η συνολική λύση, πάνω στην οποία θα "πατήσει" η μεταμνημονιακή Ελλάδα.
Πιθανότατα, η συμφωνία αυτή δεν θα φέρει την υπογραφή του ΔΝΤ, καθώς το Ταμείο αναμένεται να παραμείνει ως τεχνικός σύμβουλος. Πάντως, η ελληνική πλευρά είναι αισιόδοξη για τις προοπτικές μιας συμφωνίας ελάφρυνσης χρέους τον Ιούνιο, που θα καταστήσει αξιόπιστη τη μεταμνημονιακή της επιστροφή στις αγορές ομολόγων, παράλληλα με την εποπτεία της Ε.Ε. και ένα ταμειακό "μαξιλάρι".
Μικρότερος ρόλος για το Ταμείο
Η μη ενεργοποίηση του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα ενδέχεται να οδηγήσει στην εξαγορά από τον ESM των 12 δισ. που έχει δανείσει στην Ελλάδα, με τη χώρα μας να κερδίζει τουλάχιστον 2 και πλέον ποσοστιαίες μονάδες στο επιτόκιο, ενώ με τον τρόπο αυτό η παρουσία του στη χώρα μας μπορεί να περιοριστεί σε μία αξιολογική έκθεση τον χρόνο, η οποία δεν θα διαδραματίζει βαρύνοντα ρόλο, όπως έγινε στην Πορτογαλία. Σε κάθε περίπτωση, έχει ξεκαθαριστεί ότι το Ταμείο θα διατηρήσει τον ρόλο τεχνικού συμβούλου στην Ελλάδα, κάτι το οποίο θα μειώσει τη δυνατότητα παρέμβασής του προφανώς, αλλά δεν θα πάψει να υφίσταται η παρουσία του στη χώρα μας. Φαίνεται ότι κάτι τέτοιο θα έδινε ακόμη μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας στην κυβέρνηση προκειμένου να μην εφαρμόσει τα μέτρα για τα οποία έχει δεσμευτεί εξαιτίας τής μέχρι τώρα παρουσίας του στο ελληνικό πρόγραμμα και αυτό αποτελεί ισχυρό κίνητρο.
Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι αναλυτές ισχυρίζονται πως η ενεργός παραμονή του Ταμείου στην Ελλάδα θα έδινε σήμα στις αγορές ότι το ελληνικό χρέος καθίσταται πλέον βιώσιμο. Ωστόσο, όλες οι πλευρές συντείνουν στο ότι η απόφαση της 21ης Ιουνίου θα είναι τέτοια που θα καλύπτει της αγορές, ενώ το Ταμείο θα προχωρήσει σε μια "καλή" ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, εφόσον δεν θα υπάρχουν πλέον χρεωστούμενα προς αυτό.
Για να καταστεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος θα πρέπει να δοθεί μια τέτοια επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής για τα δάνεια του EFSF, τα οποία φτάνουν τα 131 δισ. που να ικανοποιεί και τις αγορές. Η Γερμανία φερόταν να επιμένει σε επιμήκυνση έως 5 χρόνων, ενώ από τις άλλες πλευρές ασκούνταν πιέσεις για 10ετή επιμήκυνση, κάτι το οποίο αν επιτευχθεί, συνεπάγεται πως θα είναι θετικό νέο.
Η κατανομή φοροελαφρύνσεων και η αύξηση των κοινωνικών δαπανών
Φοροελαφρύνσεις και αύξηση κοινωνικών δαπανών που φτάνουν τα 3,582 δισ. ευρώ μέχρι το 2022 περιλαμβάνει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το οποίο κατατέθηκε την Παρασκευή.
Η υπέρβαση του 2019 θα είναι 700 εκατ., οπότε το ποσό αυτό θα κατευθυνθεί ολόκληρο σε φοροελαφρύνσεις. Η υπέρβαση του 2020 θα είναι 1,28 δισ., που σημαίνει ότι περιλαμβάνει 580 εκατ. από τις μόνιμες φοροελαφρύνσεις του 2019. Επομένως απομένουν 600 εκατ. ευρώ. Από αυτά θα υπάρξουν 580Χ0,75 = 435 εκατ. νέες φοροελαφρύνσεις το 2020 και 600Χ0,25 = 135 εκατ., τα οποία θα κατευθυνθούν σε κοινωνικές δαπάνες.
Από εκεί και πέρα, η υπέρβαση του 2021 θα είναι σωρευτικά κοντά στα 2,105 δισ., που σημαίνει ότι εκείνη τη χρονιά θα υπάρξουν περίπου 412,5 εκατ. νέες φοροελαφρύνσεις και επιπλέον 412,5 εκατ. που θα κατευθυνθούν σε κοινωνικές δαπάνες, ενώ θα ισχύουν και τα μόνιμα «θετικά μέτρα» της διετίας 2019 - 2020.
Με αντίστοιχο τρόπο, το 2022 θα προκύψουν περίπου 738,5 εκατ. νέες φοροελαφρύνσεις και επιπλέον περίπου 738,5 εκατ. που θα κατευθυνθούν σε κοινωνικές δαπάνες, ενώ θα είναι σε μόνιμη ισχύ και η «δράση» των προηγουμένων. Ως εκ τούτου προκύπτει ο συνολικός δημοσιονομικός χώρος λιγότερης λιτότητας των 3,582 δισ. ευρώ από το 2019 ώς το 2022.
Στο Μεσοπρόθεσμο αποτυπώνονται επίσης και τα ψηφισμένα αντίμετρα, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων σε μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 209 εκατ. ευρώ από το 2020, του φορολογικού συντελεστή φυσικών προσώπων (από το 22% στο 20%) με ετήσιο κόστος 877 εκατ. ευρώ και του φορολογικού συντελεστή 29% σε 26% για τις επιχειρήσεις με κόστος 461 εκατ. ευρώ τον πρώτο χρόνο εφαρμογής.
Ανάπτυξη, αύξηση μέσου μισθού και προσλήψεις 32.759 δημοσίων υπαλλήλων
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα προβλέπει επίσης προσλήψεις 32.759 δημοσίων υπαλλήλων την περίοδο 2018-2022 έναντι 31.901 αποχωρήσεων. Άλλωστε, στο μέτωπο των προσλήψεων, από το 2019 αλλάζει σε 1 προς 1 ο κανόνας προσλήψεων - αποχωρήσεων, ο οποίος φέτος είναι 1 προς 3.
Επίσης, προβλέπονται ρυθμοί ανάπτυξης που ξεκινούν από το 2% φέτος και φτάνουν έως και 2,4% το 2019. Στη συνέχεια, ο ρυθμός ανάπτυξης παραμένει ισχυρός, αλλά φθίνει, με επίδοση 2,3% το 2020, 2,1% το 2021 και 1,8% το 2022.
Η ανάπτυξη εκτιμάται ότι μεσοπρόθεσμα θα προέλθει από τις συνιστώσες της τελικής εγχώριας ζήτησης, με κύρια επίδραση αυτή της διατηρήσιμης, εύρωστης αύξησης των επενδύσεων. Η συνεισφορά των επενδύσεων στην πραγματική ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα κορυφωθεί στις 1,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 2019, με τον μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων στο 9,2% μεταξύ 2018 και 2022. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να διπλασιάσει τη συνεισφορά της στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2019 και να τη διατηρήσει περίπου στο 0,8% του ΑΕΠ στην υπόλοιπη μεσοπρόθεσμη περίοδο. Ακόμη, αναμένεται αύξηση στην πραγματική μισθολογική δαπάνη της οικονομίας κατά 1,8% μεταξύ 2019 και 2022 και στον πραγματικό μέσο μισθό κατά 0,5% την περίοδο 2018-2022.
