Της Ελένης Τσερεζόλε
Το παρελθόν, το παρόν και κυρίως το μέλλον της Μεσογείου βρέθηκε την περασμένη Τρίτη, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος διεθνούς ημερίδας, στο Παρίσι. Η ημερίδα διοργανώθηκε με αφορμή τα 40 χρόνια του Plan Bleu, του Κέντρου Περιφερειακών Δραστηριοτήτων του ΟΗΕ και του προγράμματός του για τη Μεσόγειο, με τη στήριξη του υπουργείου Περιβάλλοντος της Γαλλίας.
Στο πλαίσιο των εργασιών της ημερίδας (στην οποία μετείχε και η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου), πέρα από τον απολογισμό δράσης του Plan Bleu, ξεχώρισε η τοποθέτηση του Ζωρζ Κορμ, διακεκριμένου πανεπιστημιακού και πρώην υπουργού Οικονομικών του Λιβάνου, που αναφέρθηκε στη γεωπολιτική της Μεσογείου μέσα από «ρήξεις και συνέχειες», ο οποίος κατέγραψε τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει το αναπτυξιακό μοντέλο χωρών στα νότια της λεκάνης της Μεσογείου, το οποίο εστιάζεται στην υπενοικίαση σε πολλούς τομείς - είτε πρόκειται για τη βιομηχανία είτε για το εμπόδιο ή τον τουρισμό. «Πρόκειται για έναν τοξικό τρόπο ανάπτυξης» παρατήρησε ο Κορμ, τονίζοντας ότι η έκθεση του 2005 του Plan Bleu είχε προβλέψει τις κρίσεις και τις συγκρούσεις των χωρών στη νότια λεκάνη, όπου παρατηρούνται «αναιμική ανάπτυξη και ανάπτυξη του πολιτικού Ισλάμ», με παράλληλη υποχώρηση του τομέα της γεωργίας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η ανάλυση του Πιέρ Μπλαν, καθηγητή Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ, που αναφέρθηκε στο θέμα «των πόρων, της γεωργικής ανάπτυξης και της αστάθειας». Στην εισήγησή του αναφέρθηκε στις επιπτώσεις ενός φαινομένου όπως η ξηρασία στην περίπτωση της Συρίας σε σχέση με τις ενέργειες της Τουρκίας (διαχείριση υδάτων Τίγρη και Ευφράτη) σε συνδυασμό με την πολιτική επιλογή της κυβέρνησης της Συρίας να πάψει τη στήριξη του γεωργικού τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος έκανε λόγο για «υδατο-πολιτικές κρίσεις» ως απόρροια της «υδατο-ηγεμονίας», ένα δεδομένο «που καθορίζεται από τον συσχετισμό δυνάμεων και όχι από τις διεθνείς συμβάσεις», δίνοντας ως παραδείγματα, πέρα από την Τουρκία, το Ισραήλ και την Αιθιοπία (σε σχέση με την Αίγυπτο και τον Νείλο). Παράλληλα εστίασε στις εντάσεις που οφείλονται στις αγροτικές πολιτικές καθώς και τις διατροφικές κρίσεις - φαινόμενα τα οποία σχετίζονται με τις οικονομίες και τις κοινωνίες κυρίως των χωρών στη νότια λεκάνη της Μεσογείου. Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης όπου εκτέθηκαν όλες οι παράμετροι που καθορίζουν το μέλλον αυτής της οικονομικά και κοινωνικά κρίσιμης, ιστορικής περιοχής του κόσμου. Μιας περιοχής για την οποία ισχύουν σήμερα, όπως και χθες, τα λόγια του μεγάλου ιστορικού Φερνάν Μπροντέλ, όταν αναφερόταν σε αυτό το «αρχαίο σταυροδρόμι», «αυτό το σύστημα όπου όλα αναμειγνύονται και αναδημιουργούνται μέσα σε μια νέα ενότητα».
Όλα αυτά τα στοιχεία βρέθηκαν στο επίκεντρο της διεθνούς ημερίδας, κατά την οποία ανακοινώθηκε το νέο πρόγραμμα MED 2050 με στόχο την κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων της νότιας και βόρειας λεκάνης της Μεσογείου, αναδεικνύοντας το γεγονός των μεγάλων δυνατοτήτων διαλόγου, συναντίληψης και συνεργειών. Κάτι που επεσήμανε, με ποιητικό τρόπο, κατά την παρέμβασή του και ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Μεσογειακής Προοπτικής, Ζαν Λουί Γκιγκού, μιλώντας για την Afrique - Mediterranean - Europe, «AME», που στα γαλλικά σημαίνει «ψυχή»...
