Το ότι “έπεσαν τα μπετά” (πρώτη φάση σκυροδέτησης) στις 3 Απριλίου στην επαρχία της Μερσίνας, εξέλιξη που σηματοδοτεί την έναρξη κατασκευής του πρώτου πυρηνικού εργοστασίου ενέργειας στην Τουρκία από τη ρωσική Rosatom, δεν σημαίνει ότι... “έπεσαν” και οι αντιδράσεις κατά της υλοποίησης του συγκεκριμένου έργου.
Χαρακτηριστικό της ανησυχίας της κοινωνίας είναι το δηκτικό πρωτοσέλιδο της αριστερής τουρκικής εφημερίδας "Bir Gun", την ίδια ημέρα, υπό τον τίτλο “Χαρμόσυνα νέα για την Τουρκία: Γινόμαστε η χωματερή των πυρηνικών του κόσμου”. Αντίστοιχη, άλλωστε, προειδοποίηση για τον κίνδυνο να μετατραπεί η Μερσίνα σε σκουπιδότοπο για πυρηνικά απόβλητα ή ένα νέο Τσέρνομπιλ ή μια άλλη Φουκουσίμα έχει απευθύνει και ο βουλευτής του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Χ. Τσακμάκ.
Αντιδράσεις και έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις του πυρηνικού εργοστασίου στο περιβάλλον αλλά και στο τουριστικό προϊόν της περιοχής (βρίσκεται στη νότια ακτή της Τουρκίας) έχουν εκφράσει επίσης οικολογικές οργανώσεις, ενώ υπενθυμίζεται ότι μεγάλη κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2011, όταν εκπρόσωποι οργανώσεων και φορέων και κάτοικοι προχώρησαν στη δημιουργία μιας ανθρώπινης αλυσίδας μήκους 20 χιλιομέτρων στην περιοχή εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή τους στην κατασκευή του σταθμού.
Το έργο
Το εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, με καύσιμο ελαφρώς εμπλουτισμένο διοξείδιο του ουρανίου, θα αποτελείται από τέσσερις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (με αντιδραστήρα τεχνολογίας VVER-1200, “αντιδραστήρα νερού-νερού” σοβιετικής καταγωγής) συνολικής δυναμικότητας 4,8 γιγαβάτ (1.200 γιγαβάτ έκαστη).
Η εταιρεία - διαχειριστής του έργου είναι η Akkuyu Nuclear JSC με βασικό μέτοχο (με μερίδιο 75%) τη Rosatom και υπολοίπους μετόχους θυγατρικές και κλάδους της ίδιας εταιρείας. Στο πλαίσιο της σύμβασης ξένοι επενδυτές μπορούν να αποκτήσουν μερίδιο έως 49% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας του έργου σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή.
Πρόκειται για το πρώτο παγκοσμίως εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο οποίο εφαρμόζονται οι αρχές, γνωστές ως ΒΟΟ (build - own - operate), δηλαδή κατασκευή - ιδιοκτησία - λειτουργία, υπό έναν διαχειριστή. Βάσει της μακροχρόνιας σύμβασης που έχει συναφθεί, η εταιρεία του έργου έχει την ευθύνη για τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη συντήρηση, τη λειτουργία και τον παροπλισμό του πυρηνικού σταθμού. Ο χρόνος ζωής του εργοστασίου είναι 60 χρόνια, με δυνατότητα επέκτασης για ακόμη 20 χρόνια, ενώ η έναρξη λειτουργίας του τοποθετείται εντός του 2023. Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι από το 1955, με την υπογραφή της συμφωνίας για ειρηνική χρήση ατομικής ενέργειας με τις ΗΠΑ, η τουρκική πολιτική είχε καταστήσει σαφές το ενδιαφέρον της για σχετικές εφαρμογές, ενώ 32 χρόνια (1977-2009) διήρκεσε η περίοδος υποβολής προσφορών για την κατασκευή τεσσάρων σταθμών παραγωγής ενέργειας στην Τουρκία.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι η χώρα του σκοπεύει να αποκτήσει δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, στη Σινώπη, όπου ιαπωνικές εταιρείες κάνουν ήδη μελέτες σκοπιμότητας.
Αντιγόνη Ζούντα
Ανησυχία στην Κύπρο
Σε παραστάσεις και διαβήματα προς κάθε κατεύθυνση προβαίνει η κυπριακή κυβέρνηση εκφράζοντας ανησυχία για τον ανεγειρόμενο πυρηνικό σταθμό στο Ακούγιου, μόλις 64 χιλιόμετρα από τα παράλια της Κύπρου. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου δήλωσε ότι η απόφαση για δημιουργία και λειτουργία του πυρηνικού σταθμού στα νότια παράλια της Τουρκίας δημιουργεί ανησυχίες για τυχόν επιπτώσεις ως προς την ασφάλεια, δεδομένου ότι η Κύπρος επηρεάζεται πολύ περισσότερο από ό,τι το μεγαλύτερο τμήμα της ίδιας της τουρκικής επικράτειας.
«Δυστυχώς η Τουρκία δεν έλαβε υπόψη τις σοβαρές επιφυλάξεις που έχουν εκφραστεί από πολλές πλευρές, ούτε και την έκκληση του Ευρωκοινοβουλίου να τερματίσει τα σχέδιά της, αφού πρόκειται για μια σεισμολογικά ευαίσθητη περιοχή, καθώς και την έκκληση να υιοθετήσει τη συνθήκη για τις διασυνοριακές περιβαλλοντικές επιπτώσεις» δήλωσε ο εκπρόσωπος. Πρόσθεσε ότι η Τουρκία αγνόησε επίσης την υπόδειξη της Έκθεσης Προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του περασμένου Ιουλίου να διαβουλευθεί με τις κυβερνήσεις των γειτονικών χωρών, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.
Ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης τονισε ότι με τέτοιες ενέργειες η Τουρκία δημιουργεί, με έναν ακόμα τρόπο, συνθήκες αστάθειας και δυνητικούς κινδύνους, ενώ δείχνει να αγνοεί υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και την ανάγκη για σχέσεις καλής γειτονίας.
