Ήταν ο άνθρωπος που έφερε στο φως, αν όχι όλο, σίγουρα ένα μεγάλο μέρος της "βιομηχανίας" απόκρυψης πλούτου και φοροδιαφυγής με "έδρα" την Ελβετία. Ίσως για τον λόγο αυτόν οι ελβετικές αρχές τον καταδίκασαν ερήμην το 2015 σε πενταετή φυλάκιση με την κατηγορία της... "βιομηχανικής κατασκοπείας".
Σε κάθε περίπτωση, το σκάνδαλο που αποκάλυψε ο Ερβέ Φαλτσιανί στις απαρχές της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-08 συνέβαλε εκτός των άλλων στο να ανοίξει η συζήτηση για τους παγκόσμιους φοροπαραδείσους και τις υπερεθνικές πρακτικές φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής.
Από το 2008, οπότε ο πρώην εργαζόμενος στον τομέα μηχανοργάνωσης του παραρτήματος της HSBC στην Γενεύη έφερε στο φως το σύστημα που στήριζε μια τεραστίων διαστάσεων φοροδιαφυγή μέσω ελβετικών τραπεζών, σ' ένα σκάνδαλο που έγινε γνωστό ως Swissleaks και είναι η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα διαρροή τραπεζικών δεδομένων στην ιστορία, ο ίδιος συνεργάστηκε ή έδωσε στοιχεία στις φορολογικές αρχές πολλών χωρών, ιδιαίτερα της Γαλλίας.
Χάρις στις πληροφορίες αυτές, τον περασμένο Νοέμβριο η HSBC κατέληξε σε συμβιβασμό με τις γαλλικές αρχές αποδεχόμενη να καταβάλει πρόστιμο 300 εκατομμυρίων ευρώ για να κλείσει η μακροχρόνια έρευνα για φοροδιαφυγή εις βάρος πλούσιων Γάλλων πελατών της τράπεζας. Τα υπεκλαπέντα τραπεζικά δεδομένα που έγιναν γνωστά ως "λίστες Φαλτσιανί" έχουν αποκαλύψει, από το 2009, 127.000 μυστικούς λογαριασμούς που ανήκαν σε 79.000 πρόσωπα 180 διαφορετικών εθνικοτήτων.
Αμοιβαιότητα (;)
Προχτές πάντως οι αρχές της Ισπανίας έδειξαν να στέλνουν ένα διαφορετικό μήνυμα από αυτό που μέχρι τώρα έχουν στείλει οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε σχέση με τον γαλλικής υπηκοότητας πληροφοριοδότη.
Ίσως λειτουργώντας υπό την πίεση να πετύχουν οι ίδιες την έκδοση από την Ελβετία δύο Καταλανών φυγάδων, της Μάρτα Ροβίρα, γενικής γραμματέα του κόμματος της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς και της Άννα Γκαμπριέλ, κορυφαίου στελέχους της αριστερής Λαϊκής Ενότητας προχώρησαν στη σύλληψη του Φαλτσιανί για να τον εκδώσουν στην Ελβετία όπου είναι φυγόποινος.
Η σύλληψη έγινε στη Μαδρίτη την ώρα που ο πρώην υπάλληλος της HSBC πήγαινε για να μιλήσει σε ένα πανεπιστήμιο, σε μια ομιλία με τίτλο "Το να λες την αλήθεια είναι κάτι ηρωικό".
Ο Γάλλος πληροφοριοδότης είχε συλληφθεί και πάλι το 2012 στη Βαρκελώνη και είχε κρατηθεί επί πολλούς μήνες. Τελικά όμως η ισπανική δικαιοσύνη αποφάσισε να μην τον εκδώσει στην Ελβετία. Την ίδια περίοδο συνεργαζόταν με τις εισαγγελικές αρχές της χώρας κατά της διαφθοράς.
Το 2013 το ανώτατο δικαστήριο της Ισπανίας απέρριψε το αίτημα έκδοσής του με το επιχείρημα ότι η κατηγορία της παραβίασης τραπεζικού απορρήτου δεν αποτελεί ποινικό αδίκημα στην Ισπανία εφόσον το απόρρητο χρησιμοποιήθηκε ως κάλυψη για τη διάπραξη σοβαρών αδικημάτων. Σημειωτέον ότι από το 2013 ο Φαλτσιανί ζει κυρίως στην Ισπανία υπό την κάλυψη ενός προγράμματος προστατευομένων μαρτύρων υψηλής ασφαλείας το οποίο χρηματοδοτείται από τον ΟΗΕ.
Οι τελευταίες χθεσινές εξελίξεις ήταν θετικές και ο Φαλτσιανί αφέθηκε ελεύθερος εν αναμονή της εξέτασης του αιτήματος έκδοσής του. Θα πρέπει να παραδώσει το διαβατήριό του, να παραμείνει στην Ισπανία και να παρουσιάζεται μία φορά την εβδομάδα σε αστυνομικό τμήμα. Παράλληλα το ελβετικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι υπέβαλε επίσημο αίτημα έκδοσής του από την Ισπανία.
